Khai thác đất trái phép tràn lan

(Congannghean.vn)-Mấy năm trở lại đây, tình trạng khai thác đất trái phép trên địa bàn huyện Yên Thành diễn ra khá rầm rộ. Nhiều ngọn đồi, vùng rừng đã bị tàn phá biến dạng, nhiều nơi trở thành bình địa. Thực trạng này đã ảnh hưởng nghiêm trọng đến hành lang an toàn lưới điện cao áp, cao thế, làm lãng phí và thất thoát tài nguyên đất, tàn phá đường giao thông, phá vỡ cảnh quan môi trường… gây bức xúc trong dư luận.

Ồ ạt khai thác đất trái phép

Theo phản ánh của nhiều người dân, thời gian qua, tại khu vực đồi ở xóm 1, xã Tăng Thành, huyện Yên Thành diễn ra tình trạng khai thác đất trái phép một cách ồ ạt. Để tìm hiểu thực hư, chúng tôi đã có mặt tại hiện trường, chứng kiến cả một khu đất rộng đang được máy múc hoạt động hết công suất đưa đất lên thùng xe ôtô. Cứ thế, hết xe này đến xe khác thi nhau vận chuyển đất trái phép. Theo quan sát của chúng tôi, mặt đất bị khoét sâu xuống hơn 2 m. Ước tính đã có hàng vạn m3 đất tại khu vực này bị lấy và đưa đi các nơi.

Nhiều xe tải đang chờ “ăn” đất

Cách khu vực đồi ở xóm 1 không xa là một “mỏ” đất khác nằm trên khu đồi thuộc địa phận xóm 3, xã Tăng Thành cũng bị khai thác triệt để. Nhiều ngọn đồi trước kia phủ xanh cây lá, giờ đã trở nên trơ trụi, tan hoang. Tình trạng này diễn ra đã nhiều năm khiến người dân nơi đây rất bức xúc. Một người dân xóm 1 cho biết: “Xe ôtô chở đất chạy suốt cả ngày, bùn đất rơi vãi làm ô nhiễm môi trường nghiêm trọng. Các tuyến đường liên xã, liên huyện nơi đây đã bị “băm nát” bởi xe chở đất. Người dân địa phương khi tham gia giao thông thường xuyên phải hít bụi, lội bùn, tránh né xe quá tải, nguy cơ xảy ra tai nạn giao thông là rất cao. Tình trạng này diễn ra khá lâu nhưng chưa thấy chính quyền địa phương và các cơ quan chức năng ngăn chặn, xử lý”.

Trao đổi với ông Đào Văn Khai, Chủ tịch UBND xã Tăng Thành về thực trạng khai thác đất trái phép trên địa bàn, ông Khai cho biết: “Điểm khai thác đất tại xóm 1 là của ông Nguyễn Đại Đường trú tại xã Đồng Thành. Đất đó là của ông Đường mua làm dự án trồng cam và đã được huyện phê duyệt. Tuy nhiên, sau khi được phê duyệt, ông Đường đã cho khai thác đất. Như vậy là trái với quy định. Gần cuối năm 2015, huyện cũng đã ra văn bản đình chỉ việc khai thác đất của ông Đường và giao cho xã giám sát, nhưng lực lượng của xã cũng không thể giám sát thường xuyên được”.

Còn thực trạng khai thác đất trái phép ở xóm 3, ông Khai cho biết: “Ở đó có lẽ là do dân nơi khác đến khai thác trộm”. Tuy nhiên, khi chúng tôi cho biết, hiện nay, tại khu vực đồi ở xóm 3, máy múc đang ngang nhiên khai thác đất và chủ khai thác là người có nhà ở gần đó thì ông Khai mới phân trần: “Hai máy múc đó là của chị Thái Thị Xoan, Xóm trưởng xóm 3 và anh Hải cùng xóm. Việc này chúng tôi cũng đã xử lý đình chỉ, nếu tiếp tục khai thác thì sẽ tịch thu máy. Việc 2 người này mua máy đào trộm đất để dân kêu làm chúng tôi cũng rất đau đầu”.

Điều lạ là khi chúng tôi tiếp xúc với bà Thái Thị Xoan thì bà không nhận việc khai thác đất là trái phép mà còn chống chế: “Tôi cũng chỉ xin lấy đất của những hộ cải tạo vườn và  máy của tôi là để đào đất phục vụ xây dựng nông thôn mới”.

Ngoài khu vực xã Tăng Thành bị khai thác đất vô tội vạ thì trên địa bàn huyện Yên Thành còn có nhiều “điểm nóng” về khai thác đất trái phép. Trong đó phải kể đến xã Lăng Thành. Đây là khu vực đã bị khai thác đất trái phép từ vài năm nay, có nhiều ngọn đồi bị đào khoét nham nhở, có điểm bị khai thác sát chân cột điện 500KV, ảnh hưởng rất lớn đến hành lang lưới điện, gây nguy hiểm. Các xã Đô Thành, Xuân Thành, Tân Thành,  Đức Thành, Hậu Thành… có hàng chục ngọn đồi và đất rừng phòng hộ đã bị khai thác, đào bới. Thậm chí, các đối tượng khai thác đất trái phép còn đào khoét vào cả nghĩa trang khiến dư luận bức xúc.

Ai tiếp tay cho nạn khai thác đất trái phép?

Qua tìm hiểu được biết, việc khai thác đất như trên chưa hề được cơ quan chức năng nào cấp phép. Điều đáng ngạc nhiên là các đơn vị, cá nhân này khai thác đất hàng ngày, hàng giờ rất ngang nhiên nhưng không có đơn vị, cá nhân nào bị  đình chỉ.

Trao đổi về việc khai thác đất trái phép ở xóm 7, xã Lăng Thành, ông Hoàng Danh Thọ, Chủ tịch UBND xã cho biết: “Đó là do các đối tượng khai thác trộm nên xã rất khó xử lý. Khi lực lượng chức năng đến nơi thì họ không làm nữa. Hơn nữa, Công an xã quân số mỏng, cũng chỉ mấy người nên không thể kiểm soát được hết”.

Tuy nhiên, theo quan sát của chúng tôi, điểm khai thác đất tại rú Nghè ở xóm 7 chỉ cách UBND xã chưa đầy 1 km, mỗi ngày có 2 máy múc thi nhau đào khoét , hàng chục xe tải vào lấy đất chuyển đi nơi khác bán, rầm rộ như một đại công trường mà xã không hề hay biết và nói rất khó xử lý là điều hết sức vô lý. Dư luận đang đặt câu hỏi, phải chăng chính quyền xã đã “làm ngơ”, “bật đèn xanh” cho các đối tượng khai thác đất trái phép lộng hành?

Tại xã Đô Thành, tình trạng khai thác đất, sỏi ồ ạt gây mất ANTT, làm sạt lở đất nghiêm trọng, ảnh hưởng rất lớn đến cuộc sống của những hộ dân sống xung quanh chân đồi thuộc khu vực trại chăn nuôi lợn của xã. Thế nhưng, khi trả lời chúng tôi về vấn đề này, ông Nguyễn Văn Xuyên, Chủ tịch UBND xã nói rằng: “Huyện cho phép chúng tôi xây dựng lò đốt rác, nên chúng tôi múc đất để xây”. Câu trả lời của ông Xuyên chỉ là ngụy biện. Vì xây dựng lò đốt rác không cần phải 2 công ty thi nhau đào khoét tài nguyên ồ ạt như thế. Mỗi ngày có hàng chục xe đến “ăn” đất.  Toàn bộ đất khai thác đều được xe của 2 công ty đổ đi bán tại các công trình xây dựng lân cận nhằm kiếm lời.

Đất là tài nguyên khoáng sản Quốc gia và việc cấp phép khai thác nguồn tài nguyên này thuộc về UBND tỉnh. Thế nhưng, tại xã Đô Thành, UBND xã đã tự ý thay UBND tỉnh Nghệ An “cấp phép” cho doanh nghiệp khai thác đất bừa bãi là việc không thể chấp nhận.

Trao đổi về vấn đề này, ông Nguyễn Đức Thiện, Trưởng phòng TN&MT huyện Yên Thành cho biết: “Chúng tôi đã liên tục ra các văn bản đôn đốc, vừa văn bản chung, vừa văn bản riêng về các chỗ dân phát hiện. Chúng tôi cũng đã cử cán bộ xuống kiểm tra, lập biên bản xử lý. Từ năm ngoái đến nay, chúng tôi cũng đã xử lý nhiều vụ ở các xã Tăng Thành, Đô Thành, Mã Thành, Xuân Thành, Đức Thành”. Ông Thiện cũng cho biết: Chỉ đạo của huyện là làm đường xây dựng NTM, nếu lấy đất phục vụ NTM thì chấp nhận được. Tuy nhiên, nhiều xã đã lợi dụng việc xây dựng NTM để khai thác đất bán trái phép”.

Được biết, việc bán đất đem lại lợi nhuận rất lớn vì không mất tiền thuế tài nguyên cho Nhà nước. Cho nên không chỉ huyện Yên Thành mà nhiều năm nay, trên địa bàn tỉnh Nghệ An, tình trạng khai thác đất trái phép diễn ra tràn lan với nhiều chiêu trò, như cải tạo vườn, trang trại và núp bóng xây dựng NTM để khai thác đất trái phép.

Thực trạng khai thác đất trái phép xảy ra tràn lan, có tổ chức, phá đồi, phá rừng khiến tài nguyên bị thất thoát, ngân sách Nhà nước bị thất thu còn doanh nghiệp và cá nhân thì được hưởng lợi kếch xù. Không những thế, việc khai thác đất trái phép đã gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến hành lang an toàn lưới điện cao áp, cao thế, tàn phá đường giao thông, phá vỡ cảnh quan môi trường…, gây bức xúc trong dư luận. Thế nhưng, thực trạng này không được các cơ quan chức năng xử lý triệt để mà ngày càng diễn biến phức tạp. Dư luận đang đặt câu hỏi, phải chăng chính quyền địa phương đang “bật đèn xanh” cho các đơn vị, cá nhân khai thác tài nguyên trái phép? Đề nghị các cơ quan chức năng tỉnh Nghệ An sớm chỉ đạo cơ quan điều tra làm rõ, xử lý nghiêm minh những cá nhân, đơn vị vi phạm.