Kỳ 1: Dân bức xúc vì chưa được nhận tiền đền bù
(Congannghean.vn)-Hiện nay, đang có tới 108 xã trên địa bàn Nghệ An chưa chịu bàn giao lưới điện nông thôn dù hạn tiếp nhận đã hết từ năm 2012, một phần vì hợp tác xã điện năng đang làm ăn có lãi, một phần vì người dân chưa đồng tình cách định giá tài sản và thanh toán tiền của ngành Điện.
Kỳ 2: Gian nan tiếp nhận lưới điện nông thôn
Theo báo cáo mới nhất của Công ty Điện lực Nghệ An về tiến độ bàn giao lưới điện còn chậm là do chủ đầu tư các công trình lưới điện hạ áp nông thôn phần lớn không có hồ sơ, sổ sách trong khi phải chứng minh được nguồn vốn và phân chia tài sản làm cơ sở lập hồ sơ giao nhận và hồ sơ hoàn trả vốn nên rất khó thực hiện. Nhiều xã thống nhất biên bản giao nhận theo nguyên tắc tăng giảm vốn hiện đang yêu cầu hoàn trả vốn. Hệ thống lưới điện nông thôn được xây dựng từ lâu, phần lớn đều không có thiết kế và dàn trải trên địa bàn rộng lớn nên công tác khảo sát, đánh giá giá trị rất khó khăn và mất thời gian. Nhiều địa phương khi làm việc không nhất quán trong công tác giao nhận gây khó khăn cho công tác tiếp nhận.
 |
| Việc bàn giao lưới điện nông thôn đang gặp nhiều khó khăn do người dân chưa đồng tình với cách định giá tài sản và thanh toán của ngành Điện - Ảnh minh họa |
Để thực hiện tiếp nhận lưới điện của một xã cần phải làm việc để thống nhất giao nhận, tổ chức khảo sát, thống kê tài sản, phân định nguồn vốn, lập hồ sơ, tổ chức chốt chỉ số, tổ chức bán lẻ từng hộ, sửa chữa lưới điện, củng cố sản xuất, tìm kiếm nguồn vốn đầu tư cải tạo, vì vậy không thể tiếp nhận một lúc nhiều xã. Do số lượng xã nhiều mà thời gian tiếp nhận ngắn nên tiến độ chậm so với kế hoạch. Dự kiến trong năm 2014, Công ty sẽ tiếp nhận thêm 75 xã.
Trước yêu cầu bàn giao, một số xã đã từ chối không cho ngành Điện tiếp nhận mạng lưới điện nông thôn dù Công ty đã nhiều lần gửi công văn yêu cầu hợp tác. Với những trường hợp không chịu bàn giao, ngành Điện buộc phải phối hợp với Sở Công thương để giải quyết.
Tuy nhiên, bên buộc phải bàn giao cũng có những ý kiến trái chiều. Một số cán bộ xã, cán bộ Hợp tác xã điện năng và nhân dân phản ánh: Ở một số xã đã tiếp nhận lưới điện mới, người dân vẫn còn bức xúc bởi khi quy hoạch lưới điện mới, lãnh đạo xã thiếu sâu sát, dẫn đến quy hoạch sai nên điện đã không đến được nơi người dân cần. Do độc quyền nên khi người dân có nhu cầu đấu nối, lắp đặt thêm, các hộ dân lại bị nhũng nhiễu. Ngành Điện còn ép dân trong việc bàn giao tài sản, tài sản không có chất lượng thì không được kê khai. Khi kê khai tài sản, ngành Điện không phối hợp với dân mà chỉ phối hợp với chính quyền nên lượng tài sản đánh giá chưa chính xác, phần lớn tài sản đều giảm nhiều so với giá trị thực.
Xã Hưng Xuân là địa phương duy nhất của huyện Hưng Nguyên chưa bàn giao lưới điện nông thôn cho ngành điện. Qua tìm hiểu chúng tôi được biết, hệ thống điện trên địa bàn đều do người dân đóng góp. Năm 2009, Hợp tác xã điện năng đã chuyển giao trạm biến áp do người dân đóng góp trị giá 250 triệu đồng cho ngành Điện, thế nhưng đến nay vẫn chưa được trả tiền. Bởi thế, phần lớn người dân không muốn bàn giao, mà phải thanh toán tiền trạm biến áp thì mới bàn giao. Ông Nguyễn Ngọc Chiến - Ủy viên Ban Quản trị HTX, phụ trách quản lý điện xã Hưng Xuân cho biết: Bàn giao điện là chủ trương đúng để nâng cấp hệ thống lưới điện và người dân được mua điện giá gốc nhưng lượng tài sản người dân đóng góp là phải hoàn trả cho dân, nếu trả tiền đến tận tay dân thì người dân sẵn sàng bàn giao.
Tại Nam Đàn, 17 xã đã bàn giao lưới điện nông thôn từ năm 2009, có hồ sơ đầy đủ nhưng đến nay chưa xã nào được nhận tiền hoàn trả vốn. Đã thế, mới đây Sở Tài chính có công văn hướng dẫn các huyện cung cấp hồ sơ để thẩm định lại, gây khó khăn cho các xã bởi hồ sơ và tải sản đã bàn giao từ lâu. Đã thế, Sở Tài chính còn đòi có phiếu thu, danh sách thu tiền, xác định nguồn vốn có phải của dân hay không… thì các xã đành chịu, vì hồ sơ gốc của HTX lưu ít nhất cũng đã 20 năm nên thất lạc hết. Chính vì thủ tục nhiêu khê như thế nên các xã chưa bàn giao, vì họ biết chắc có bàn giao cũng không đủ hồ sơ thủ tục để nhận tiền nên đang có ý thoái thác. Mặt khác, các hợp tác xã kinh doanh dịch vụ điện nông thôn đang có lãi và muốn tiếp tục kinh doanh nên không hợp tác với ngành Điện.
Trước thực trạng trên, ngày 18/11/2013, Sở Công thương Nghệ An đã tổ chức Hội nghị đẩy nhanh tiến độ bàn giao lưới điện hạ thế nông thôn. Tại Hội nghị, Phó Giám đốc Công ty Ðiện lực Nghệ An Nguyễn Thượng Hiền cho biết: Tại một số địa phương, chính quyền xã chưa ủng hộ, HTX kinh doanh điện chưa bàn giao lưới điện theo chủ trương của tỉnh, có nơi còn gây khó khăn, cản trở cho kế hoạch bàn giao lưới điện hạ áp nông thôn. Trong thời gian qua, Công ty cũng gặp khó khăn về vốn đầu tư, nên việc tiếp nhận và cải tạo hệ thống lưới điện hạ áp ở những địa phương đã bàn giao lưới điện còn có nhiều hạn chế, chưa được như mong muốn.
Rõ ràng, chủ trương bàn giao lưới điện hạ áp nông thôn là cần thiết, tuy nhiên, cách làm như thế nào cần phải được bàn kỹ lưỡng để có hiệu quả nhất. Có thể cách làm như hiện nay chưa được lòng cơ sở, lòng dân nên tiến độ bàn giao trên địa bàn tỉnh đang gặp rất nhiều khó khăn, trong khi hệ thống điện ngày càng xuống cấp, ảnh hưởng lớn đến công tác kinh doanh của ngành Điện, đời sống của nhân dân và chủ trương xây dựng nông thôn mới.