Các hàng quán tạm bợ vỉa hè, đa số không gian chật hẹp, có nơi người ta rải bàn ăn thành hàng dài trên hành lang. Nói là quán nhưng thực ra chỉ có một chiếc bạt lớn, người ta căng lên, khoanh một góc nhỏ đun lò nước dùng, một chiếc bàn nhỏ chia thực phẩm, thế là có thể kinh doanh. Cũng phải nói rằng, các quán ăn vỉa hè cũng được nhiều người ưa chuộng, bởi tính tiện lợi của nó.
Tuy nhiên, vấn đề đặt ra là tình trạng ô nhiễm môi trường từ các quán vỉa hè này ngày một gia tăng, trong khi ý thức cộng đồng của nhiều người chưa tốt. Không phải hàng quán nào cũng trang bị giỏ rác cho mỗi bàn ăn và có khi trang bị giỏ rác khách hàng cũng không bỏ rác vào giỏ, tập tính tiện đâu vứt đó đã ăn sâu vào tiềm thức của nhiều người, xem hành động vứt rác bừa bãi ở quán ăn không phải là việc của mình.
Và, cuối buổi, khi đã vãn khách, chủ quán đóng cửa ra về, việc thu dọn rác thải thường là tiện thể cho ra ven đường. Thời điểm buổi sáng sớm và đêm quá khuya, không có công nhân vệ sinh môi trường đi thu gom, dĩ nhiên những bịch rác, đống rác sẽ bay theo gió, rơi vãi khắp mặt đường, gây nên tình trạng ô nhiễm môi trường, mất mỹ quan đô thị.
Nhiều tuyến phố ở thành phố Vinh bị lấn chiếm vỉa hè mở quán ăn
Trao đổi với chúng tôi, ông Hoàng Văn Khanh - Giám đốc Công ty TNHH MTV Môi trường đô thị Nghệ An cho biết: Theo quy định của UBND thành phố, người dân vứt rác tại các điểm vào lúc 18 giờ, sau đó công nhân vệ sinh môi trường của chúng tôi sẽ tiến hành thu gom và quét dọn. Quy định là thế nhưng không phải ai cũng có ý thức chấp hành, nhiều người vẫn mang nặng tâm lý cá nhân, tiện đâu vứt đó.
Đặc biệt, tình trạng hàng quán kinh doanh đồ ăn ở vỉa hè thì việc vứt rác bừa bãi thường xuyên xảy ra, những thời điểm sáng sớm và quá khuya, công nhân vệ sinh môi trường đô thị đã nghỉ, rác vương vãi ra mặt đường. Vừa rồi, chúng tôi đã tiến hành kiểm tra một số phường, ghi nhận được hàng trăm đơn vị vứt rác không đúng quy định, trong đó có nhiều hàng quán vỉa hè, chúng tôi đã ghi hình lưu lại, báo cáo lên thành phố. Chúng tôi mong rằng, thành phố cần phải có chế tài xử phạt mạnh, đủ sức răn đe những hành vi vô lối này.
Bên cạnh lấn chiếm hành lang vỉa hè kinh doanh, gây ô nhiễm môi trường, mất mỹ quan đô thị, một vấn đề khác cũng đáng quan tâm, đó là an toàn vệ sinh thực phẩm tại các hàng quán này. Bằng mắt thường, chúng ta cũng dễ dàng nhận thấy, hầu hết các hàng quán vỉa hè, người kinh doanh ít khi sử dụng các công cụ bảo hộ lao động, bảo quản thực phẩm. Nhiều quán ăn, người bán không cần găng tay, liên tục các hoạt động thái thịt, bốc thực phẩm, bốc gia vị cho vào bát một cách tự nhiên… Nhiều hàng quán mở ở những khu vực ẩm thấp, bẩn thỉu, nước lênh láng, nhưng thấy tiện nên mọi người vẫn dùng thường xuyên.
Trao đổi với chúng tôi về vấn đề này, ông Đào Trọng Dũng - Chi Cục trưởng Chi cục An toàn vệ sinh thực phẩm tỉnh cho biết: An toàn vệ sinh thực phẩm hàng quán vỉa hè là điều chúng tôi rất trăn trở, bởi nguy cơ ngộ độc thực phẩm rất cao. Chủ những điểm kinh doanh này đều chưa được đào tạo cơ bản về an toàn vệ sinh thực phẩm, chỉ là hoạt động mang tính tự phát.
Trước tình trạng này, Bộ Y tế đã ban hành Thông tư 30/2012/TT-BYT ngày 5/12/2012 quy định về điều kiện an toàn thực phẩm đối với cơ sở kinh doanh dịch vụ ăn uống, kinh doanh thức ăn đường phố. Nếu Thông tư này được triển khai đồng bộ thì hoạt động kinh doanh ăn uống vỉa hè gần như xóa sổ. Đến thời điểm này, trên địa bàn thành phố Vinh chưa có trường hợp nào ngộ độc thực phẩm từ các quán ăn vỉa hè, song nó vẫn là một nguy cơ tiềm ẩn.
Vừa rồi, chúng tôi có kiểm tra 82 mẫu thực phẩm và phát hiện 2 mẫu ô mai, xí muội có hàm lượng chì gấp 10 lần cho phép, trong đó có cả đường Xiclamat (đây là một loại đường hóa học, cấm sử dụng chế biến thực phẩm).
Để chấn chỉnh hoạt động kinh doanh buôn bán trên vỉa hè đạt hiệu quả lâu dài, bên cạnh việc tuyên truyền nhắc nhở người dân, thành phố cũng cần có những chế tài xử phạt hành chính thật mạnh, đủ sức răn đe. Bên cạnh đó, công tác kiểm tra an toàn vệ sinh thực phẩm cũng cần được duy trì thường xuyên hơn, góp phần tạo cảnh quan môi trường thành phố xanh, sạch, đẹp, đảm bảo an toàn sức khỏe nhân dân.
Trần Đức Thắng
.