Kỳ II: Thiếu cương quyết trong việc giải phóng mặt bằng
Trở lại việc cho thuê ki-ốt kinh doanh rồi đến việc bán đất của UBND thị trấn Diễn Châu. Năm 1990, HĐND, UBND thị trấn Diễn Châu có chủ trương đồng ý cho 3 hộ dân gồm các ông, bà Đậu Văn Thân, Nguyễn Thị Thanh, Phạm Văn Thanh thuê mặt bằng kinh doanh trên hành lang giao thông tuyến Quốc lộ 7 với thời hạn 3 năm (từ năm 1990 - 1993).
Năm 1993, hết thời hạn thuê địa điểm kinh doanh, nhưng các hộ dân này cố tình chây ỳ, tiếp tục bám trụ mà không chịu di dời, tháo dỡ ki-ốt. Đến năm 1997, khi UBND thị trấn Diễn Châu có chủ trương thông báo bán đất ở tại khu vực Bưu điện huyện, trong đó có 4 lô đất bám mặt đường 7 (nơi các hộ dân này đang tiếp tục bám trụ). Tuy nhiên, cả 3 hộ dân này không ai có nhu cầu mua đất.
Giữa năm 2003, UBND thị trấn Diễn Châu đã bán xong 4 lô đất bám Quốc lộ 7 cho các hộ dân nói trên, trong khi chưa giải phóng mặt bằng. Khi các gia đình đã mua đất, thúc dục đòi giao đất thực địa thì UBND thị trấn Diễn Châu tiếp tục ra các thông báo, quyết định để yêu cầu gia đình ông Đậu Văn Thân, bà Nguyễn Thị Thanh, ông Phạm Văn Thanh phải tháo dỡ. Thế nhưng, các hộ dân này nhất định không chịu tháo dỡ ki-ốt và UBND thị trấn cũng không hề có động thái quyết liệt hơn để tiến hành cưỡng chế.
Địa điểm 3 ki-ốt kinh doanh không chịu giao mặt bằng
Năm 2009, UBND huyện Diễn Châu đã thành lập Đoàn thanh tra liên ngành tiến hành giải quyết các nội dung khiếu nại của các hộ dân đã nộp tiền mua đất và các hộ không chịu di dời. Sau khi Đoàn thanh tra liên ngành thẩm tra, xác minh sự việc, UBND huyện Diễn Châu đã ra Quyết định số 501, 502, 503/QĐ-UBND ngày 17/4/2009 nói rõ, việc các ông Phan Xuân Thành, Nguyễn Xuân Kim và Đặng Quang Huy khiếu nại việc nộp tiền mua đất và chưa được giao đất thực địa và giấy chứng nhận quyền sử dụng đất là đúng.
Ngày 19/10/2009, UBND huyện Diễn Châu ra các Quyết định số 1955, 1956, 1957/QĐ-UBND về việc giải quyết khiếu nại của ông Phạm Văn Thanh, ông Đậu Văn Thân và bà Nguyễn Thị Thanh. Các quyết định trên chỉ rõ, việc các hộ đang tiếp tục bám trụ kinh doanh và khiếu nại đề nghị cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất là không có cơ sở. Đồng thời, UBND huyện Diễn Châu yêu cầu các hộ tự tháo dỡ toàn bộ vật liệu kiến trúc trên đất mà các gia đình đang ở, bàn giao lại mặt bằng.
Ngày 25/3/2010, tại Tờ trình số 174/UBND-TTR “V/v thực hiện quyết định giải quyết khiếu nại”, Chủ tịch UBND huyện Diễn Châu yêu cầu Chủ tịch UBND thị trấn nghiêm túc triển khai tổ chức thực hiện các nội dung đã giải quyết tại các Quyết định số 1955, 1956, 1957/QĐ-UBND ngày 19/10/2009 và các Quyết định số 501, 502, 503/QĐ-UBND ngày 17/4/2009, kết quả báo cáo về UBND huyện trước ngày 20/5/2010. Tuy nhiên, đã gần 3 năm trôi qua, đến nay mọi việc vẫn đang nằm yên tại chỗ.
Cuối tháng 3/2013, ông Phạm Hồng Thanh - Chủ tịch UBND thị trấn Diễn Châu cho biết: Bây giờ huyện đang triển khai các thủ tục để tiến hành cưỡng chế. Khi có quyết định cưỡng chế, UBND thị trấn sẽ triển khai nhanh nội dung này để đáp ứng nguyện vọng của các ông, trong đó có ông Nguyễn Xuân Kim là thương binh, là công dân của thị trấn.
Ông Lê Văn Thuận - Trưởng phòng TN-MT huyện Diễn Châu nói: Sự việc trên là rõ ràng rồi, chúng tôi đang chờ UBND tỉnh ra quyết định thu hồi đất. Khi tỉnh thu hồi xong, chúng tôi sẽ ban hành quyết định cưỡng chế theo đúng quy trình. Trước khi cưỡng chế, chúng tôi sẽ rà soát thủ tục lần cuối cùng để trình Sở Tư pháp, Sở TN-MT xem xét, bổ sung. Khi được hỏi trong năm nay có thể giải quyết vấn đề này không? Ông Thuận trả lời, việc này không thể hứa trước, nhưng chúng tôi sẽ làm quyết liệt…
Từ việc vay tiền mua đất, trông chờ hàng chục năm để được giao đất cũng đang khiến cho gia đình ông Nguyễn Xuân Kim bao phen khốn đốn. Có mặt tại nơi cư ngụ của gia đình ông ở khối 4, thị trấn Diễn Châu chúng tôi không khỏi đau lòng về nơi ở của gia đình một thương binh lại bi thảm đến thế.
Đó không thể gọi là nhà mà là một cái hầm rộng chừng 4m2, bên trong kê một chiếc giường, ngổn ngang bao thứ vật dụng gia đình. Cái hầm này nằm thấp hơn bề mặt Quốc lộ 7 khoảng 40 cm, quanh năm tối om, phía trên được che phủ những tấm bạt cũ kỹ, nhàu nát, ngày nắng trở thành cái lò sấy, ngày mưa nước từ trên đường ngấm xuống thành cái hộc đựng nước. Dù vậy, bao năm nay, người thương binh già cùng vợ con vẫn cố bám trụ để sống, kiếm kế sinh nhai.
Thương binh Nguyễn Xuân Kim bên “ngôi nhà” của mình
Khoản tiền hơn 180 triệu đồng bỏ ra mua đất cách đây 10 năm, nếu gửi tiết kiệm từ năm 2003 hoặc mua một suất đất khác cùng giá tại thời điểm đó thì gia đình ông Kim không đến nỗi phải khổ sở như ngày hôm nay. Gặp chúng tôi, bà Vũ Thị Xuân, vợ ông Kim nghẹn ngào: Chính quyền đã lừa gia đình tôi, 10 năm rồi, không còn ít nữa đâu.
Về phần mình, dù bình tâm hơn vợ một chút, nhưng ông Nguyễn Xuân Kim cũng không khỏi bức xúc: Gia đình tôi bây giờ cũng chỉ biết kêu như vậy thôi, chẳng biết là nơi nào giải quyết cho chúng tôi được, vì vậy mà mãi đến bây giờ, tôi vẫn phải ở hầm sau 40 năm chiến tranh kết thúc. Tôi đã là người trực tiếp chiến đấu bảo vệ đất nước, là một thương binh mà sao chính quyền lại thờ ơ với gia đình tôi?
Lý giải cho sự chậm trễ 10 năm chưa giao được đất cho ba hộ dân, ông Tăng Văn Luyện - Phó Chủ tịch UBND huyện Diễn Châu cho biết: Chưa giao được đất là do trước khi thu tiền và xét đất cho ba hộ (ông Kim, ông Thành, ông Huy - P.V) chưa thực hiện công tác bồi thường, giải phóng mặt bằng; việc giải quyết để giao đất cho ba hộ kéo dài từ năm 2004 đến nay vẫn chưa xong.
Ngày 20/3/2013, UBND tỉnh đã đồng ý theo phương án đề xuất của UBND huyện Diễn Châu là hỗ trợ 50% giá trị tài sản của ba hộ hiện đang ở trái phép trên diện tích đã xét cho ông Kim, ông Thành và ông Huy. Như vậy, bây giờ chính sách thì tỉnh đã cho rồi, trong thời gian tới, huyện sẽ triển khai tích cực việc GPMB để bàn giao đất cho 3 hộ. Huyện sẽ lập phương án bồi thường GPMB, hỗ trợ cho ba hộ này theo mức tỉnh cho phép là 50%, huyện lập và phê duyệt phương án, lo kinh phí và mời ba hộ lên nhận tiền, việc này chúng tôi sẽ làm nhanh trong vòng 10 ngày tới.
Song song với việc này, chúng tôi cũng giao trách nhiệm cho UBND thị trấn và các ban, ngành cấp huyện làm công tác tuyên truyền vận động cho ba hộ ông Thân, ông Thanh và bà Thanh. Đồng thời, chúng tôi cũng mời 3 hộ lên chọn 3 lô đất, giao đất theo hình thức định giá Nhà nước. Nếu ba hộ này tiếp tục không chấp hành thì huyện dùng biện pháp cương quyết, xin ý kiến của tỉnh, thực hiện cưỡng chế.
Đến thời điểm này, mọi việc đúng sai, trắng đen về việc bán đất, mua đất và khiếu kiện giữa các bên đã rõ ràng. Vấn đề bây giờ là phải thực thi quyền lực của chính quyền Nhà nước, đảm bảo quyền lợi hợp pháp các bên của công dân. Qua sự việc trên cho thấy, tất cả mọi sai phạm thuộc về lỗi của chính quyền các cấp ở huyện Diễn Châu.
Ban đầu, là việc bán đất vội vàng, khi chưa thực hiện công tác giải phóng mặt bằng. Tiếp đến, là không cương quyết trong công tác giải phóng mặt bằng sau khi đã bán đất, thu tiền. Tiếp nữa, là để các hộ dân định cư bất hợp pháp, tự động cơi nới diện tích, chỉ xử phạt hành chính mà không buộc tháo dỡ. Trong khi chưa có mặt bằng trắng, chưa giao đất thực địa nhưng UBND huyện Diễn Châu lại cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho gia đình ông Nguyễn Xuân Kim.
Chỉ có điều, chiếc “bìa đỏ” này hơi bất thường, dù trong bìa ghi rõ đầy đủ thông tin của chủ hộ là ông Nguyễn Xuân Kim, có sơ đồ lô đất, nhưng lại không có chữ ký của cơ quan cấp bìa. Mặt khác, ở phần ghi thêm có chú thích “Sau 12 tháng không xây dựng nhà ở giấy chứng nhận quyền sử dụng đất không còn giá trị”.
Mong rằng những vấn đề này sẽ được các cấp, ngành huyện Diễn Châu sớm giải quyết nhanh trong thời gian tới, góp phần củng cố niềm tin trong nhân dân.
Đức Thắng - Xuân Thống
.