Thực trạng buồn
Dự án thủy điện Bản Vẽ có công suất 320MW, với tổng mức đầu tư gần 7.000 tỷ đồng được triển khai trên địa bàn huyện Tương Dương. Năm 2006, 3.022 hộ dân với gần 15.000 người phải tái định cư để nhường đất cho công trình thủy điện lớn nhất Bắc Miền Trung. Có 2.123 hộ dân đến khu tái định cư tại huyện Thanh Chương, 555 hộ đến khu tái định cư huyện Tương Dương, 112 hộ đến Kỳ Sơn và 232 hộ di dân tự nguyện.
Tuy chuyển về khu tái định cư ở huyện Thanh Chương đã 7 năm nay nhưng những người dân ở khu tái định cư này vẫn chưa thể an cư. Hiện nay đời sống của đồng bào tái định cư còn gặp nhiều khó khăn do nhân dân chưa quen với môi trường sống và điều kiện sản suất ở nơi mới, người dân vẫn chưa bỏ được thói quen sản xuất mang tính tự cung tự cấp.
Mặt khác, công tác bồi thường giải phóng mặt bằng của chủ đầu tư vẫn còn nhiều vướng mắc và tồn tại chưa được giải quyết. Những vướng mắc và tồn tại của việc triển khai tái định cư đã dẫn đến việc tranh chấp đất giữa người đến trước với người đến sau, giữa dân bản địa với dân tái định cư.
Thực tế cũng cho thấy quỹ đất chưa đủ nên công tác chia đất sản xuất tại khu tái định cư Thanh Chương vẫn chưa được hoàn thành. Hiện nay, có 29/30 bản được chia đất sản xuất, trong đó 17 bản được giao đủ 2.500m2/khẩu, 4 bản được giao ở mức 2.000m2/khẩu, 8 bản được giao dưới mức 2.000m2/ khẩu. Việc không đủ đất sản xuất, không có công việc phụ trợ nên cuộc sống của người dân khu tái định cư ngày càng khốn đốn.
Một góc khu tái định cư ở xã Hạnh Lâm, huyện Thanh Chương
Bên cạnh đó, cơ sở hạ tầng, công trình liên quan như hệ thống cấp nước, giao thông, nhà ở xuống cấp trầm trọng ảnh hưởng đến đời sống của nhân dân. Hệ thống cấp nước gần như bị tê liệt, người dân thường xuyên lâm vào cảnh thiếu nước sinh hoạt cũng như sản xuất. Hệ thống nhà bê tông vừa nhỏ, vừa nóng bức không phù hợp với nếp sống của người dân tộc thiểu số nên xuất hiện khá nhiều nhà tái định cư bị bỏ hoang.
Trước hoàn cảnh sống như thế, đã có 245 hộ với gần 1.000 khẩu đã quay trở lại lòng hồ thủy điện Bản Vẽ để làm ăn, sinh sống, trong đó có 36 hộ đã bán nhà ở khu tái định cư.
Nhiều giải pháp “cứu” khu tái định cư
Trước thực trạng chưa cấp đủ đất sản xuất cho dân, UBND tỉnh Nghệ An đã chỉ đạo cho Ban Quản lý thủy điện 2 và UBND huyện Thanh Chương thực hiện bồi thường giải phóng mặt bằng 390 ha đất của Ban quản lý rừng phòng hộ để chia đủ hạn mức cho nhân dân tái định cư. UBND tỉnh cũng đã có văn bản đồng ý chủ trương thu hồi thêm 2.000ha rừng da báo giao cho nhân dân tái định cư quản lý sản xuất.
Về việc tranh chấp đất giữa các hộ dân, UBND huyện Thanh Chương đã cơ bản xử lý xong và giao cho UBND xã Thanh Sơn và Ban Quản lý thủy điện 2 tổ chức họp dân chia đất. Hiện đang tiến hành phân lô cắm mốc đồng thời khai hoang san ủi cải tạo ruộng nước, khi cải tạo xong sẽ cho dân bốc thăm nhận ruộng.
Để tiếp tục hỗ trợ lương thực cho nhân dân tái định cư, UBND tỉnh đã có tờ trình và được Chính phủ đồng ý hỗ trợ lương thực thêm hai năm cho nhân dân tái định cư ở Thanh Chương. Để tăng hiệu quả trong sản xuất, UBND tỉnh đã xây dựng dự án trồng chè tại khu tái định cư thay vì trồng sắn cho thu nhập thấp như hiện nay. Những hộ dân trồng cây ngắn ngày sẽ được hỗ trợ kinh phí.
Đối với những công trình bị hư hỏng, UBND tỉnh đã phê duyệt cấp kinh phí để sửa chữa như sửa chữa trường THCS xã Thanh Sơn, sửa chữa nhà ở xã Ngọc Lâm, làm đường giao thông, cầu cống tại bản Tà Xiêng, bản Hương Liên… Đối với hệ thống cung cấp nước sạch hoạt động chưa hiệu quả sẽ cho sửa chữa và cải tạo lại đồng thời tăng cường công tác quản lý.
Mặt khác, UBND tỉnh cũng đã chỉ đạo Ban Quản lý dự án thủy điện 2 hỗ trợ nhân dân kinh phí đào giếng để lấy nước sinh hoạt, hiện Ban quản lý đã hỗ trợ người dân đào được 1.600 giếng/ 2.123 hộ dân. Công tác tuyên truyền, vận động người dân quay về khu tái định cư cũng được các cấp chính quyền, đoàn thể coi trọng và đang phát huy hiệu quả.
Hy vọng với những giải pháp được triển khai và thực hiện tại khu tái định cư Thanh Chương sẽ sớm giúp người dân nơi đây an cư và sẽ thu hút được những người dân bỏ bản ra đi tìm về. Nhưng công tác triển khai những giải pháp mới này cần được giám sát chặt chẽ, tránh sai lầm dẫn đến những hậu quả không đáng có.
Ngọc Hùng
Liên hệ quảng cáo: 0383839168 - 0946111580
.