Một trong những nguyên nhân khiến cuộc sống bà con dân tộc thiểu số ở huyện Tương Dương, Nghệ An bị đói nghèo đeo đẳng là do tình trạng thiếu đất sản xuất. Việc mở rộng diện tích đất đồi núi trọc và hoang hóa để trồng cây ngô lai theo hướng sản xuất hàng hóa đang là hướng đi đúng.
Cây ngô lai không chỉ thay thế dần cây sắn, đậu tương mà còn giúp người dân tăng thu nhập, xoá đói giảm nghèo hiệu quả. Chính vì vậy, hiện nay ngành nông nghiệp huyện Tương Dương đang tích cực vận động bà con trồng giống cây ngô lai trên đất nương rẫy.
Là huyện miền núi, diện tích tự nhiên chủ yếu là đồi núi, đất sản xuất nông nghiệp ít nên những năm gần đây, chính quyền huyện đã tích cực thực hiện nhiều chương trình xoá đói giảm nghèo cho bà con nông dân.
Nhiều giống cây lương thực chất lượng cao được đưa vào sản xuất, những vùng đất cằn cỗi trên đồi núi được cải tạo để áp dụng thử nghiệm cây ngô hè thu thay thế cho những cây không phù hợp với đặc điểm thổ nhưỡng của địa phương. Chính vì vậy, khoảng hơn 3 năm nay, cây ngô lai hè thu đang dần khẳng định được vai trò là cây lương thực chính, mang lại hiệu quả kinh tế cao cho người dân. Cho nên các hộ dân đã mạnh dạn nhận đất giao khoán để trồng ngô lai.
Gia đình anh Lô Văn Dương ở xã Tam Thái cũng như nhiều hộ dân ở các xã khác trên địa bàn huyện Tương Dương trước đây chủ yếu trồng đậu tương, sắn nhưng không đem lại hiệu quả. Theo phong trào của bà con nhân dân trong bản, xã, anh được Nhà nước hỗ trợ giống ngô lai LVN14, CP A88… đã mạnh dạn trồng gần 1ha ngô lai trên đất đồi, giúp cải thiện đời sống, đem lại nguồn thu đáng kể cho gia đình.
Cây ngô lai đang giúp người dân Tương Dương xoá nghèo
Hàng năm, ngô lai trồng trên đất nương rẫy đã đem lại thu nhập cho bà con từ 15 đến 20 triệu đồng/vụ. Ngoài việc hỗ trợ giống cho bà con, ngành nông nghiệp huyện còn hướng dẫn kỹ thuật, giám sát người dân gieo trồng đúng lịch nông vụ để đạt năng suất cao. Từ những việc làm này, mà diện tích ngô lai ở Tương Dương ngày càng tăng.
Hiện nay 17/18 xã, thị trấn trên địa bàn huyện đều trồng ngô lai với diện tích hàng năm tăng cao. Trong đó, các xã Tam Quang, Tam Đình, Thạch Giám, Lượng Minh từ 100 - 200 ha ngô lai được mở rộng mỗi năm. Theo ngành nông nghiệp huyện Tương Dương so với năm trước, diện tích ngô lai trồng ở nương rẫy năm 2012 tăng hơn so với năm ngoái (trong năm 2011 với 2.700 ha tổng sản lượng đạt 3.600 tấn, đến năm 2012 này 2.800 ha).
Với tốc độ tăng trưởng như vậy nên hàng năm sản lượng ngô chiếm trên 40% tổng sản lượng lương thực toàn huyện, cơ cấu giống ngô ngày càng cải thiện, các vùng trồng ngô trong huyện đã sử dụng trên 90% các loại giống ngô lai thay thế cho giống ngô địa phương, trong cơ cấu mùa vụ diện tích gieo trồng ngô vụ đông 50%, vụ xuân hè thu 40% và vụ mùa 55% tổng diện tích gieo trồng cả năm. Hầu hết hộ nào cũng trồng ngô lai trên đất đồi núi, nhà nhiều nhất cũng có gần 2ha, nhà ít cũng vài sào.
Theo ước tính của lãnh đạo huyện, với số lượng ngô đã thu hoạch, tuy ở đất đồi dốc nhưng thực tế, sản lượng cũng không kém so với ngô trồng trên đất ruộng hai vụ, ước tính năng suất bình quân 2,3 tấn/ha. Từ những hiệu quả đem đến cho bà con nông dân, cây ngô lai hè thu trên vùng đất đồi núi đang dần khẳng định vai trò là cây lương thực số một, giúp cho bà con nông dân Tương Dương nhanh chóng xoá đói giảm nghèo, ổn định đời sống.
Tuy nhiên, do địa hình dốc nên việc trồng ngô hoàn toàn phụ thuộc vào điều kiện thời tiết, vì thế, ở đây có những đồi ngô đã ra hoa, trổ cờ nhưng cũng có những đồi mới đang đến kỳ vun đất, làm cỏ, thậm chí là mới bắt đầu gieo trồng. Do vậy, bên cạnh việc tăng cường vận động, hướng dẫn nhân dân thực hiện các biện pháp kỹ thuật trồng ngô trên đất dốc, huyện Tương Dương còn chỉ đạo các phòng chuyên môn tích cực phối hợp với các công ty giống cây trồng đưa vào thử nghiệm nhiều loại giống mới để bổ sung vào cơ cấu giống trên địa bàn huyện nhằm nâng cao năng suất.
Vì vậy, trên cơ sở nhu cầu từng loại ngô để bố trí cho hợp lý từng địa bàn, thì dựa trên đăng ký của các xã, huyện đã triển khai cấp 18 giống ngô các loại phù hợp với từng vùng đất. Để tiếp tục mở rộng diện tích đồng thời từng bước thực hiện kế hoạch nâng tổng số diện tích ngô lai đạt 3.000 ha đến 2015 thì hiện nay, ngành nông nghiệp huyện đang xây dựng các mô hình trình diễn, chuyển giao các tiến bộ khoa học về giống, chế độ luân canh thích hợp nhằm tạo chuyển biến nhận thức của người dân trong sản xuất ngô theo hướng hàng hóa và tạo bước đột phá trong sản xuất công nghiệp.
Việc tăng cường mở rộng diện tích đất nương rẫy để trồng cây ngô lai ở đây là chủ trương đúng đắn để giúp bà con miền núi có đất canh tác và đây cũng là một hướng phát triển kinh tế tốt cho nông dân huyện Tương Dương. Đồng thời, trồng cây ngô lai trên đất đồi núi không những góp phần xoá đói giảm nghèo, thúc đẩy phát triển kinh tế của địa phương mà còn là một trong những loại cây trồng chống xói mòn trên đất dốc rất hiệu quả.
Trường Khuyên
.