(Congannghean.vn)-Sau hơn 10 năm triển khai đề án xóa nhà ở tập thể cũ trên địa bàn TP Vinh, đến nay nhiều khu nhà ở tập thể cũ vẫn đang tồn tại. Mặc dù chính quyền các cấp của thành phố đã nỗ lực để giải quyết những tồn tại vướng mắc nhưng những dãy nhà ở của các khu tập thể cũ vẫn trong tình trạng xuống cấp nghiêm trọng, ảnh hưởng không nhỏ đến bộ mặt đô thị của thành phố. Vậy nguyên nhân nào dẫn đến tình trạng các khu nhà ở tập thể cũ ở thành phố vẫn chưa được giải quyết dứt điểm?
Khu tập thể Nhà máy sợi Vinh thuộc địa bàn 2 khối 7 và 9, phường Bến Thủy, TP Vinh có diện tích hơn 27.000 m2 với 22 dãy nhà cấp 4 được xây dựng từ thập niên 80 của thế kỷ 20. Trong những căn hộ tập thể cũ đang bị xuống cấp nghiêm trọng, 244 hộ dân vẫn ngày ngày sinh sống trong tình trạng nơm nớp lo sợ, nhất là mỗi khi mùa mưa bão về. Mặc dù sau khi được UBND tỉnh Nghệ An cho phép khảo sát lập quy hoạch chia lô đất ở tái định cư tại chỗ và chính quyền TP Vinh, phường Bến Thủy đã nhiều lần họp bàn lấy ý kiến thống nhất của người dân về việc phân lô quy hoạch tái định cư nhưng đến nay khu tập thể cũ ở 2 khối 7 và 9 vẫn chưa thể giải quyết dứt điểm.
 |
| Một phần khu tập thể cũ khối 7, phường Bến Thủy, TP Vinh nhìn từ trên cao |
Phường Bến Thủy có 11 khu tập thể cũ với hơn 400 hộ dân được các nhà máy, xí nghiệp bán thanh lý các căn hộ tập thể để ở. Hiện nay, nhiều hộ vẫn sinh sống trong các căn nhà tập thể, một số hộ đã bán, sang nhượng cho các hộ chuyển từ nơi khác đến. Vì vậy, trong quá trình thực hiện đề án xóa các khu tập thể cũ theo Quyết định 109/2007 của UBND tỉnh Nghệ An, chính quyền phường Bến Thủy đã gặp không ít khó khăn như: Việc xác định quyền sử dụng và quyền sở hữu các căn hộ, diện tích đất ở của các hộ dân. Tính đến thời điểm này, chính quyền phường Bến thủy đã phối hợp với các phòng, ban của UBND thành phố giải quyết được 7/11 khu tập thể cũ nhưng cũng chỉ là những khu phù hợp với quy hoạch của thành phố hoặc khu tập thể cũ có ít hộ dân. Còn 4 khu tập thể cũ với số lượng gần 300 hộ dân vẫn đang bị vướng mắc chưa thể giải tỏa để quy hoạch thành các khu dân cư phù hợp với sự phát triển của đô thị, mặc dù Quyết định 109/2007 của UBND tỉnh Nghệ An về giải quyết các khu nhà ở tập thể cũ đã hết thời hạn từ ngày 31/12/2017.
Ông Nguyễn Văn Ngọc, Chủ tịch UBND phường Bến Thủy cho biết: “Khó khăn của phường Bến Thủy là số lượng khu tập thể quá nhiều, bây giờ các hộ dân không có đầy đủ giấy tờ nên việc xác định thời điểm thanh lý, hóa giá phù hợp pháp luật là rất khó”.
Không chỉ ở phường Bến Thủy mà ở một số phường, xã trên địa bàn TP Vinh cũng chung tình trạng như vậy. Tại phường Hưng Bình cũng có 7 khu tập thể cũ, 233 hộ dân. Chính quyền phường cũng đang loay hoay tìm cách tháo gỡ khó khăn. Sau hơn 10 năm thực hiện Quyết định 109/2007 của UBND tỉnh, vấn đề giải quyết nhà ở tập thể cũ ở phường Hưng Bình đành phải thực hiện theo hình thức cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất theo hiện trạng phù hợp quy hoạch cho 79 hộ, số còn lại đang bị vướng mắc do nhiều hộ không có giấy tờ hóa giá để xác định thời điểm sử dụng đất, một số hộ mua nhà do các công ty xây để bán hóa giá và sau khi mua các hộ tự cơi nới thành nhà 2 tầng để sử dụng nên chính quyền địa phương rất khó giải quyết.
Trở lại thời điểm cuối năm 2017, khi Quyết định 109/2007 của UBND tỉnh sắp kết thúc, gần 200 hộ dân tại khu tập thể may mặc Việt Đức thuộc địa bàn khối 12, phường Hồng Sơn, TP Vinh đã tự giác tháo dỡ đồ đạc để bàn giao khu tập thể cũ cho chính quyền địa phương san lấp mặt bằng, phân lô tái định cư tại chỗ. Sau khi người dân di dời đồ đạc, phường Hồng Sơn đã huy động thiết bị máy móc để phá dỡ các dãy nhà ở tập thể cũ và quy hoạch lại thành 186 lô đất ở tái định cư tại chỗ cho các hộ dân.
Để có được sự đồng tình của các hộ dân, chính quyền phường Hồng Sơn đã huy động cả hệ thống chính trị vào cuộc để vận động, phân tích cho từng hộ dân hiểu việc xóa bỏ nhà ở tập thể cũ là nhằm quy hoạch lại bộ mặt mới thông thoáng cho khu dân cư và mang lại nhiều lợi ích cho người dân. Vì vậy, các hộ dân ở khu tập thể may mặc Việt Đức cũng đã tự nguyện đóng góp xây dựng hạ tầng cơ sở như đường giao thông, hệ thống điện, nước, mương thoát thải và 1 nhà văn hóa 2 tầng. Từ khu tập thể cũ xuống cấp xập xệ, sau khi quy hoạch xây dựng lại, những căn hộ cao tầng đã làm đổi thay bộ mặt của khu phố và làm cho bức tranh đô thị ở khối 12, phường Hồng Sơn trở nên văn minh, tươi sáng hơn.
 |
| Quang cảnh khu tập thể may mặc Việt Đức khối 12, phường Hồng Sơn sau khi được quy hoạch tái định cư tại chỗ |
Hiện nay, ở TP Vinh, việc giải quyết các khu nhà tập thể cũ có nơi làm được nhưng có nơi vẫn đang bị vướng mắc là do trong quá trình thực hiện, cấp ủy, chính quyền một số phường chưa thực sự vào cuộc quyết liệt, các cấp có thẩm quyền chậm giải quyết các thủ tục về giá đất, phê duyệt phương án giao đất chậm, thành phố đang thiếu quỹ đất tái định cư. Mặt khác, một số hộ dân không đồng ý về vị trí tái định cư nơi ở mới hoặc không muốn bốc thăm khi phân lô quy hoạch bởi căn hộ hiện tại đang chiếm giữ vị trí đắc địa, việc xác định nghĩa vụ tài chính đối với phần diện tích ngoài diện tích hóa giá; việc xác định nguồn gốc, thời điểm sử dụng và thời điểm thanh lý hóa giá căn hộ tập thể; việc phân lô đất ở quy hoạch nhỏ hơn diện tích thực tế sử dụng do các hộ cơi nới; đặc biệt là vấn đề hồ sơ, giấy tờ hóa giá không đầy đủ hoặc chỉ có bản phôtô không có công chứng nên việc xác định đúng thời điểm hóa giá, thanh lý các căn hộ rất khó khăn. Vì vậy, đến tháng 9/2019, trên địa bàn TP Vinh vẫn còn 35 khu nhà ở tập thể cũ chưa giải quyết xong; trong đó có 17 khu tập thể nằm trong các dự án quy hoạch và 18 khu nhà ở tập thể cũ đang có nhiều vướng mắc.
Ông Lê Sỹ Chiến, Phó Chủ tịch UBND TP Vinh khẳng định: “Khó khăn nhất trong việc giải tỏa các khu nhà ở tập thể cũ là do thủ tục giấy tờ của nhiều hộ không rõ ràng, các biên lai chứng từ để xác định thời gian thanh lý thì muộn nhưng các hộ yêu cầu là phải đẩy lùi thời gian về trước. Vì vậy, việc tháo gỡ vướng mắc này không thể giải quyết được vì sai quy định của luật. Tuy nhiên, thời gian tới, thành phố sẽ tiếp tục vận động nhân dân thực hiện theo các quy định hiện hành, tiếp tục đẩy nhanh tiến độ xóa nhà tập thể cũ. Bởi vì mục đích chính của việc giải quyết các khu nhà ở tập thể cũ là để quy hoạch lại làm cho thành phố đẹp hơn, người dân sinh sống thuận lợi hơn”.
Phải khẳng định rằng, việc xóa bỏ các khu nhà ở tập thể cũ trên địa bàn là nhằm quy hoạch lại các khu dân cư phù hợp với sự phát triển của thành phố. Mặt khác, việc xóa bỏ các khu nhà ở tập thể cũ xập xệ trong lòng thành phố sẽ mang lại những lợi ích thiết thực cho các hộ dân, nhất là vấn đề đảm bảo an toàn tính mạng và tài sản cho người dân mỗi khi mùa mưa bão về. Việc quy hoạch đô thị Vinh văn minh, hiện đại là mục tiêu chính để xây dựng Vinh sớm trở thành trung tâm kinh tế văn hóa vùng Bắc Trung Bộ. Vì vậy, các hộ dân cư liên quan cần phải đồng tình trong việc xóa bỏ các khu nhà tập thể cũ. Không nên vì lợi ích riêng để làm ảnh hưởng đến mục tiêu chung của thành phố trong quá trình phát triển và đổi mới.