(Congannghean.vn)-Quỳ Châu là huyện miền núi cao của vùng Tây Bắc tỉnh Nghệ An, cách TP Vinh khoảng 150 km. Diện tích tự nhiên 105.765,63 ha, trong đó diện tích đất rừng chiếm gần 60%. Dân số có 52.254 người, trên 80% là đồng bào dân tộc Thái, điều kiện kinh tế gặp nhiều khó khăn, trình độ dân trí còn hạn chế.
Trong suy nghĩ của đồng bào về tệ nạn ma túy, HIV/AIDS có lẽ chỉ tập trung ở đô thị, nơi có điều kiện kinh tế phát triển, có vũ trường đèn xanh, đèn đỏ, có các tụ điểm ăn chơi thâu đêm, còn Quỳ Châu nơi vùng quê nghèo còn xa lắm với đại dịch này. Nhưng thật giật mình khi các cơ quan chức năng cho biết, kể từ năm 1999 với ca nhiễm HIV đầu tiên được phát hiện ở Quỳ Châu đến nay đã lan nhanh đến toàn huyện, 12/12 xã, thị trấn đều có người nhiễm HIV. Tính đến ngày 31/5/2013, lũy tích số người nhiễm HIV toàn huyện là 642 người, số người nhiễm HIV chuyển sang AIDS là 218 người và số người tử vong là 120 người.
Chắc hẳn những con số của các cơ quan chức năng nắm được trên đây cũng chưa thể đầy đủ vì nhiều nguyên nhân khách quan và chủ quan. Những nhà chuyên môn cho rằng, về đại dịch này, con số thống kê báo cáo được thường là “phần nổi của tảng băng chìm”. Nhưng những con số đó cũng khiến chúng ta giật mình khi Quỳ Châu là một huyện miền núi nghèo, cách xa các trung tâm phát triển kinh tế - văn hóa của tỉnh và cả nước, đời sống nhân dân còn gặp nhiều khó khăn nhưng số người nhiễm HIV/AIDS tăng lên chóng mặt. Trong năm 2013, Quỳ Châu xếp thứ 4 toàn tỉnh về địa bàn có người nhiễm HIV/AIDS tăng cao chỉ đứng sau TP Vinh, huyện Quế Phong và Tương Dương.
 |
| Lực lượng Công an và Đoàn TNCS Hồ Chí Minh huyện Quỳ Châu trực tiếp đến nhà dân làm công tác tuyên truyền, vận động về phòng, chống dịch HIV/AIDS |
Trong số các trường hợp nhiễm HIV ở huyện Quỳ Châu được phát hiện có 79,73% là nam giới, nữ giới chỉ chiếm 20,27% số người nhiễm HIV. Nguyên nhân chủ yếu là do tiêm chích ma túy, dùng chung bơm kim tiêm, còn nữ giới phần lớn là vợ hoặc bạn tình của họ. Nhưng một điều báo động nữa là, phân tích theo nhóm tuổi thì các trường hợp nhiễm HIV chủ yếu từ độ tuổi 20 đến 29 tuổi, chiếm tỷ lệ 62,16%, lứa tuổi từ 30 đến 39 tuổi chiếm 36,49% và độ tuổi người nhiễm HIV/AIDS đang có xu hướng ngày càng trẻ hóa. Các địa phương trọng điểm có người nhiễm HIV/AIDS cao là xã Châu Hạnh, thị trấn Tân Lạc, xã Châu Bính, Châu Tiến, Châu Hội. Mặt khác, ở một số địa phương, số người phát hiện nhiễm HIV/AIDS còn thấp nhưng hiện nay lại là địa bàn trọng điểm của tệ nạn ma túy nên nếu trong những năm tới không có các giải pháp đồng bộ để phòng ngừa và hạn chế thì số người nhiễm HIV sẽ còn nhanh chóng tăng cao.
Tuy nhiên, hiện nay có rất nhiều khó khăn và rào cản trong việc phòng chống đại dịch HIV/AIDS lây lan nhanh. Trước hết là do hoạt động truyền thông thay đổi hành vi gặp khá nhiều khó khăn. Hiện nay, một bộ phận không nhỏ tầng lớp nhân dân hiểu không đầy đủ, không đúng kiến thức về HIV/AIDS và các vấn đề liên quan, đặc biệt là giới trẻ và những người sử dụng ma túy. Việc kỳ thị và phân biệt đối xử với người nhiễm HIV/AIDS và những người bị ảnh hưởng bởi HIV/AIDS còn khá nặng nề trong cộng đồng. Khá nhiều trường hợp biết mình có khả năng nhiễm HIV/AIDS hoặc biết rõ ràng đã nhiễm HIV/AIDS nhưng không dám “lộ diện” hoặc không sử dụng các biện pháp dự phòng lây nhiễm vì sợ người khác dèm pha, xem thường, kỳ thị nên dẫn đến làm lây lan HIV/AIDS cho cộng đồng, thậm chí lây lan cho cả người thân của mình.
Công tác điều trị cho bệnh nhân nhiễm HIV còn nhiều khó khăn xuất phát từ thực tế bản thân các bệnh nhân đa phần là những người có hoàn cảnh kinh tế khó khăn, việc kết hợp điều trị các bệnh phát sinh tốn kém nên khó có khả năng chi trả. Hơn nữa, việc triển khai chương trình phòng, chống HIV/AIDS tại một số địa phương chưa hiệu quả do nhận thức của một bộ phận cán bộ, đảng viên và nhân dân chưa đầy đủ, thiếu cơ sở khoa học vì cho rằng việc triển khai hoạt động can thiệp cung cấp bơm kim tiêm, bao cao su… là tiếp tay cho tệ nạn xã hội phát triển, đã làm ảnh hưởng không nhỏ đến chất lượng hoạt động của các dịch vụ này.
Vậy, trước những con số báo động, hướng tới đẩy lùi đại dịch HIV/AIDS không chỉ là trách nhiệm riêng của ngành y tế mà rất cần sự vào cuộc mạnh mẽ hơn nữa từ các cấp ủy Đảng, chính quyền, các ban, ngành, đoàn thể từ huyện đến cơ sở và hơn cả là sự chung sức của cộng đồng.
Trước hết, phải tăng cường công tác truyền thông với nhiều hình thức nhằm tăng cường sự hiểu biết của người dân về HIV/AIDS và các biện pháp dự phòng như cung cấp tài liệu truyền thông, pa-nô, áp phích, xây dựng phóng sự truyền hình, tuyên truyền qua hệ thống truyền thanh cơ sở, phát tờ rơi đến tận tay người dân, tổ chức các câu lạc bộ người nhiễm HIV/AIDS. Để thực hiện tốt công tác tuyên truyền, vận động, truyền thông cần tuyển chọn và đào tạo đội ngũ cộng tác viên, đồng đẳng viên để đảm bảo 100% số xã, thị trấn trên địa bàn toàn huyện tổ chức các buổi phát thanh phổ biến kiến thức về phòng, chống HIV/AIDS. Tiếp tục nâng cao trình độ, chuyên môn nghiệp vụ của đội ngũ làm công tác phòng, chống HIV/AIDS và đầu tư cơ sở vật chất phục vụ cho công tác phòng, chống HIV/AIDS tại trung tâm y tế huyện... Mặt khác, từ thực trạng số người lây nhiễm HIV/AIDS ở Quỳ Châu chủ yếu thông qua con đường tiêm chích ma túy, do đó để hạn chế và đẩy lùi đại dịch này cần phải gắn với việc phòng chống tệ nạn ma túy, triệt phá các đường dây, tụ điểm buôn bán ma túy.
Cùng với việc đẩy mạnh công tác phòng chống tệ nạn ma túy, mại dâm, HIV/AIDS thì việc thực hiện tốt phong trào xây dựng đời sống văn hóa ở khu dân cư, nâng cao chất lượng xây dựng làng bản văn hóa, gia đình văn hóa; chương trình xây dựng nông thôn mới; đào tạo nghề giải quyết việc làm; nhân rộng các mô hình kinh tế… sẽ góp phần nâng cao đời sống vật chất và tinh thần của nhân dân, góp phần đẩy lùi các tệ nạn xã hội và đại dịch HIV/AIDS.
Chúng ta tin tưởng rằng, với sự vào cuộc mạnh mẽ, quyết liệt của các cấp ủy Đảng, chính quyền, các ban, ngành, đoàn thể sẽ có những chuyển biến tích cực trong cuộc chiến phòng, chống đại dịch HIV/AIDS, giữ vững trật tự an ninh, để toàn dân tập trung trí lực chung tay xây dựng quê hương Quỳ Châu ngày càng giàu đẹp.
.