Sự việc bắt đầu từ năm 2004, khi UBND phường Nghi Hải nhận được đơn của ông Nguyễn Văn Sung (SN 1932) khiếu nại cháu mình là Nguyễn Văn Nho (SN 1949) chiếm dụng một lô đất của mình không chịu trả. Theo ông Sung thì, mảnh đất vốn là đất gia đình ông đổi cho người cháu là Nguyễn Ngọc Hòa từ năm 1984 để tiện đi biển. Năm 1986, ông cho cháu Nguyễn Văn Nho mượn để ở còn gia đình chuyển đến khu đất khác.
Khoảng sau năm 2000, ông nhiều lần đến đòi đất nhưng gia đình ông Nho không chịu trả. Năm 2004, biết gia đình ông Nho đã được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất có diện tích 964m2 gồm cả đất ông cho mượn nên ông đâm đơn khiếu nại.
Khi UBND phường đứng ra giải quyết thì cả hai gia đình đều không có giấy tờ chứng minh nguồn gốc đất nên quyết định thực hiện theo Nghị quyết 146 của UBND tỉnh về trường hợp không có giấy tờ chứng minh sự tranh chấp thì lấy ý kiến của dân làm gốc.
Tại hai buổi hòa giải và lấy ý kiến người dân vào năm 2004 và 2006, phần lớn các ý kiến đều cho rằng, đất trên vốn là đất của bà Nguyễn Thị Danh khai khẩn từ năm 1971. Sau đó, bà Danh cho bà Yêm mượn để cho con là Nguyễn Văn Hòa sử dụng, sau này anh Hòa có đổi đất cho ông Sung. Tuy nhiên năm 1986, ông Sung bán lô đất trên cho ông Nho với giá 20.000 đồng và gia đình ông Nho ở ổn định từ đó đến nay.
Về vụ tranh chấp này, bà Nguyễn Thị Danh đã có giấy xác nhận việc ông Nho mua lại đất ông Sung là đúng và có xác nhận của ông Nguyễn Cảnh Lĩnh - Xóm trưởng xóm Tân Nho ghi ngày 9/10/2005.
Lô đất tranh chấp hơn 10 năm nay
Không đồng ý với những buổi hòa giải của phường, gia đình ông Sung khiếu kiện lên TAND thị xã Cửa Lò. Ngày 27/2/2008, TAND thị xã Cửa Lò đưa vụ án ra xét xử, tuy ông Sung không đưa ra được những bằng chứng cần thiết để chứng minh mình là chủ lô đất, đồng thời ông Nho có nêu nhiều tình tiết liên quan đến lô đất như biên bản hòa giải của phường, ý kiến người dân, giấy chứng nhận quyền sử dụng đất nhưng Tòa án đã không lưu tâm và kết luận:
“Việc cho, mượn đất đều không có giấy tờ, đất tranh chấp hai bên trình bày khác nhau về vị trí và diện tích. Nguồn gốc đất hai bên đều thừa nhận của ông Sung đổi cho anh Hòa, quá trình kê khai cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất không đúng quy định, vì vậy chấp nhận đơn khởi kiện của nguyên đơn. Vì thế, Tòa buộc gia đình ông Nguyễn Văn Nho phải trả lại quyền sử dụng đất cho ông Nguyễn Văn Sung với diện tích 218,61m2”. Ngày 16/7/2008, phiên tòa phúc thẩm cũng tuyên án tương tự.
Cũng trong năm 2008, Thi hành án thị xã Cửa Lò đã tiến hành cưỡng chế thu hồi của gia đình ông Nho 218,1m2 đất, tuy nhiên, Thi hành án lại tiến hành thu hồi lô đất khác với vị trí tranh chấp. Lô đất tranh chấp nằm chếch hướng Đông Tây giáp con đường liên xóm nhưng Thi hành án cưỡng chế phần đất hương hỏa cha ông để lại cho ông Nho làm lô đất của ông bị chia ba phần.
Bức xúc trước kết luận của Tòa, gia đình ông Nho làm đơn kháng cáo lên TAND tối cao. Xét lại vụ việc, TAND tối cao cho rằng, Tòa án hai cấp đã không đưa đầy đủ các bằng chứng khi xét xử như không đưa nhân chứng bà Nguyễn Thị Danh vào tố tụng, không xác định việc mua bán đất giữa ông Sung và ông Nho, bị đơn và anh Hòa khai không đồng nhất cũng không được xác minh lại.
Trước những tình tiết trên, ngày 16/2/2012, TAND tối cao ra quyết định giám đốc thẩm và quyết định hủy bản án dân sự phúc thẩm và sơ thẩm, giao hồ sơ cho TAND thị xã Cửa Lò xét xử lại theo đúng quy định của pháp luật.
Theo quy định của pháp luật thì, khi thụ lý vụ án, trong vòng 4 tháng, Tòa án phải đưa vụ án ra xét xử, vụ việc phức tạp thì có thể kéo dài 6 tháng, nhưng đã 1 năm 4 tháng trôi qua, TAND thị xã Cửa Lò vẫn chưa chịu đưa vụ án ra xét xử. Dư luận cho rằng, Tòa đang gặp khó khi mảnh đất tranh chấp đã bị cưỡng chế thu hồi nên chưa dám xử. Để thông tin một cách đa chiều, chúng tôi đã đến liên hệ công tác với TAND thị xã Cửa Lò nhưng bị từ chối.
Hơn 10 năm qua, hai gia đình ông Nho, ông Sung tiêu tốn nhiều công sức, thời gian theo kiện, mâu thuẫn kéo dài gây mất an ninh trật tự trên địa bàn, đề nghị TAND thị xã Cửa Lò sớm đưa vụ án ra xét xử để đảm bảo quyền lợi cho cả hai bên.
Ngọc Hùng
.