Khai thác đá xây dựng: Kiểm tra ra sai phạm

(Congannghean.vn)-Mới đây, trong đợt kiểm tra việc chấp hành thiết kế cơ sở, thiết kế kỹ thuật thi công, việc tuân thủ các quy chuẩn kỹ thuật, các quy định về an toàn, vệ sinh lao động và các vi phạm pháp luật về lao động đối với hoạt động khai thác tại các mỏ đá xây dựng, Đoàn kiểm tra liên ngành đã kiến nghị xử lý vi phạm đối với 22/25 mỏ đá được kiểm tra. Tổng số tiền các địa phương đã xử lý vi phạm hành chính đối với 22 chủ mỏ là hơn 1,3 tỉ đồng.

Hầu hết các công ty đều vi phạm về khai thác đá sai thiết kế đã được phê duyệt

Điều đáng nói, mặc dù những vi phạm bị xử lý nói trên không phải vi phạm lần đầu. Trước đó không ít doanh nghiệp đã bị các đoàn kiểm tra khác phát hiện vi phạm, xử lý nhưng sau đó lại tiếp tục tái phạm hoặc chưa khắc phục sai phạm.

Đụng đâu, sai đó

Trước đó, chấp hành ý kiến chỉ đạo của UBND tỉnh về việc kiểm tra, kiểm soát việc chấp hành thiết kế cơ sở, thiết kế kỹ thuật thi công, việc tuân thủ các quy chuẩn kỹ thuật, các quy định về an toàn, vệ sinh lao động đối với hoạt động khai thác tại các mỏ đá xây dựng trên địa bàn tỉnh, ngày 8/1/2019, Sở Xây dựng đã chủ trì thành lập Tổ công tác liên ngành, bao gồm thành viên các Sở: Xây dựng, Tài nguyên và Môi trường, Lao động, Thương binh và Xã hội, Sở Công Thương và đại diện chính quyền các huyện, thị xã.

Trên cơ sở phân tích, đánh giá tình hình, thực trạng công tác khai thác, chế biến đá xây dựng tại các địa phương, Đoàn liên ngành đã thực hiện kiểm tra các nội dung liên quan đến công tác khai thác đá tại 4 huyện, thị xã, gồm: Anh Sơn, Đô Lương, Hoàng Mai và Quỳnh Lưu với tổng số 25 mỏ khai thác đá xây dựng được kiểm tra. Thật bất ngờ, trong số các mỏ đá được Đoàn liên ngành kiểm tra thì có 3 mỏ chưa hoạt động hoặc đã tạm dừng, số còn lại đang hoạt động khai thác đá xây dựng đều có sai phạm.

Cụ thể, có 5/25 đơn vị vi phạm pháp luật về an toàn vệ sinh lao động, gồm: Công ty CP XD và TM Chính Phong - Lèn Voi, xã Nam Thành, huyện Yên Thành; Tổng Công ty 36 - Lèn Trốt, xã Tân Thắng, huyện Quỳnh Lưu; Công ty CP TM & XD Bình An - Lèn Thùng Buồng, xã Quỳnh Tân, huyện Quỳnh Lưu. Có 2/25 đơn vị vi phạm các quy định về pháp luật lao động, gồm: Công ty CP Cao Nguyên - Mỏ đá thôn Nhân Tiến, xã Cẩm Sơn, huyện Anh Sơn đã vi phạm về hành vi “Không kiểm định định kỳ máy, thiết bị có yêu cầu  nghiêm ngặt về an toàn lao động”; Công ty CP XD Phả Ngọc Nghệ An - Mỏ đá Khe Ổi, xã Mỹ Sơn, huyện Đô Lương vi phạm về hành vi “Không thực hiện ngay những biện pháp khắc phục hoặc ngừng hoạt động của máy, thiết bị, nơi làm việc có nguy cơ gây tai nạn lao động”.

Đặc biệt, trong quá trình kiểm tra các đơn vị, đoàn công tác đã phát hiện 17/25 đơn vị “Không tuân thủ các quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về an toàn lao động và thực hiện khác không đúng trình tự khai khác và hệ thống khai thác xác định thiết kế mỏ được phê duyệt, gồm: Công ty CP 495 - Mỏ đá lèn Đồng Chương (huyện Anh Sơn); Công ty CP XD và TM Hoàng Long - Mỏ đá lèn Muội (huyện Đô Lương); Công ty TNHH Nguyễn Bá Lương - Mỏ đá lèn Khùa (huyện Đô Lương); Công ty TNHH Toản Thành - Mỏ đá lèn 12 Thung, xã Trù Sơn, huyện Đô Lương; Công ty CP Vật liệu 99 - Mỏ đá lèn 12 Thung, xã Trù Sơn, huyện Đô Lương; Công ty TNHH XD Nam Thành - Mỏ đá lèn Voi, xã Trung Thành và Nam Thành, huyện Yên Thành; Công ty CP 369 - Mỏ đá lèn Cò, xã Đồng Thành, huyện Yên Thành...

Trước các sai phạm trên, tổ kiểm tra liên ngành đã tiến hành lập biên bản vi phạm hành chính với hành vi “Vi phạm pháp luật về an toàn vệ sinh lao động”, “Thực hiện khai thác mỏ không đúng trình tự khai thác và hệ thống khai thác xác định trong thiết kế mỏ được phê duyệt” đối với 22/25 mỏ đá được kiểm tra, chuyển hồ sơ cho UBND các huyện, thị xã có đơn vị vi phạm để xử phạt. Đồng thời, yêu cầu các đơn vị tạm ngừng hoạt động khai thác để khắc phục ngay những nơi làm việc có nguy cơ mất an toàn lao động. Mặt khác, yêu cầu khắc phục các tồn tại trong việc thực hiện các thủ tục hồ sơ pháp lý, thực hiện quy trình, quy phạm khai thác mỏ, bảo vệ môi trường, sử dụng lao động, an toàn lao động.

Xử lý vi phạm chưa triệt để!

Theo tìm hiểu của phóng viên, hầu như năm nào các mỏ khai thác đá xây dựng trên địa bàn tỉnh Nghệ An đều được cơ quan chức năng cấp huyện, cấp tỉnh, đoàn liên ngành tỉnh, thậm chí có các đoàn thanh, kiểm tra của cấp Trung ương về làm việc. Sau các đợt kiểm tra, hầu hết các mỏ khai thác đá xây dựng đều có vi phạm, không vi phạm lỗi này thì vi phạm lỗi khác; trong đó lỗi vi phạm mất an toàn vệ sinh lao động, khai thác đá không đúng thiết kế được phê duyệt chiếm đa số...

Với các lỗi vi phạm như trên, theo quy định, sau khi lập biên bản xử phạt vi phạm hành chính, các mỏ đá phải thực hiện các biện pháp khắc phục sai phạm, sau đó phải được cơ quan chức năng có thẩm quyền kiểm tra, xác nhận đã hoàn thành khắc phục sai phạm mới được tiếp tục khai thác đá. Tuy nhiên, thực tế hoạt động từ các mỏ khai thác đá hiện nay cho thấy, sau khi đoàn kiểm tra rút đi, việc xử phạt hành vi vi phạm vừa xong thì các mỏ đá lại tiếp tục việc khai thác đá như trước đó mà không khắc phục sai phạm do cơ quan chức năng chỉ ra.

Để minh chứng cho tình trạng trên, ngày 16/4/2019, phóng viên có mặt tại mỏ đá lèn Thùng Buồng, xóm 6, xã Quỳnh Tân, huyện Quỳnh Lưu là nơi Công ty CP TM & XD Bình An đang khai thác đá. Theo tìm hiểu của chúng tôi, mỏ đá này vừa bị xử phạt số tiền 22 triệu đồng do vi phạm “Không tuân thủ các quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về an toàn lao động trong khai thác và chế biến đá”, “Không kiểm tra, đánh giá các yếu tố nguy hiểm, có hại tại nơi làm việc”. Đặc biệt, tại mỏ đá này Công ty CP TM & XD Bình An đã tổ chức khai thác đá khoét sâu xuống lòng đất hàng chục mét, vượt cốt khai thác cho phép...

Tuy nhiên, thay vì khắc phục các vi phạm nói trên, mỏ đá này vẫn tổ chức khai thác đá và hoạt động bình thường. Thời điểm chúng tôi có mặt, trên bãi có nhiều xe tải ra vào lấy đá, có 2 xe múc đang hoạt động ở các chân lèn đá..., cạnh đó là một ao nước khổng lồ có diện tích hàng chục nghìn m², nằm sâu dưới lòng đất, chưa được san lấp!

Mỏ đá lèn Thùng Buồng tại xã Quỳnh Tân, huyện Quỳnh Lưu của Công ty An Bình khai thác đá vượt quá độ sâu cho phép

Cùng thời điểm trên, chúng tôi tiếp tục ghé sang lèn Trụ Hải, xã Quỳnh Văn, huyện Quỳnh Lưu, đây là nơi 2 doanh nghiệp khai thác đá đang hoạt động lâu năm (Công ty CP Trường Thịnh và Công ty CP XD Văn Sơn). Mới đây, 2 công ty này đều đã bị UBND huyện Quỳnh Lưu ra quyết định xử phạt vi phạm hành chính mỗi đơn vị 60 triệu đồng, do “Thực hiện khai thác không đúng trình tự khai thác và hệ thống khai thác xác định trong thiết kế mỏ được duyệt”.

Tại thời điểm phóng viên có mặt, hoạt động khai thác đá tại đây vẫn diễn ra bình thường, đáng chú ý lỗi vi phạm về trình tự khai thác vẫn không được các doanh nghiệp chấp hành, phương pháp khai thác đá vẫn là khoan, nổ mìn ở chân lèn thay vì khai thác đá từ ngọn xuống!

Trao đổi với phóng viên, ông Đào Xuân Sơn, Trưởng phòng TNMT huyện Quỳnh Lưu cho biết: Hiện nay đang trong quá trình các đơn vị khắc phục sai phạm, sau thời điểm trên, UBND huyện sẽ thành lập đoàn kiểm tra, kiểm tra công tác khắc phục sai phạm của các đơn vị để báo cáo UBND tỉnh và các ngành liên quan.

Thực tế cho thấy, những năm gần đây, trên địa bàn Nghệ An đã xảy ra khá nhiều vụ tai nạn lao động nghiêm trọng làm nhiều người chết và bị thương. Nguyên nhân dẫn đến các tai nạn trên thì có nhiều, song chủ yếu vẫn là công tác khai thác đá của các đơn vị chưa tuân thủ trình tự khai thác theo thiết kế đã được phê duyệt; công nhân, người lao động còn lơ là, chủ quan khi làm việc tại các mỏ đá. Thiết nghĩ, để khắc phục tình trạng trên, cơ quan chức năng và chính quyền các địa phương cần có các biện pháp xử lý mạnh tay hơn các sai phạm cũng như việc giám sát chặt chẽ quy trình khai thác đá, khoáng sản, tránh để có thêm những tai nạn lao động đáng tiếc xảy ra!

Nhà nước tạo điều kiện cho các doanh nghiệp hoạt động hiệu quả, trên cơ sở ưu đãi về cơ chế chính sách là chính, riêng vấn đề chấp hành pháp luật thì cần phải thực hiện nghiêm minh, doanh nghiệp không thể đánh đổi tính mạng của người lao động để thu lợi!