Tháo gỡ vướng mắc đền bù, giải phóng mặt bằng Quốc lộ 1A

(Congannghean.vn)-Dự án mở rộng, nâng cấp Quốc lộ 1A đoạn qua Nghệ An khánh thành vào tháng 1/2015. Sau hơn 4 năm đưa vào sử dụng, những phát sinh liên quan đến đền bù, hỗ trợ giải phóng mặt bằng (GPMB) vẫn chưa được giải quyết dứt điểm, dù mặt bằng đã được người dân bàn giao cho đơn vị thi công từ nhiều năm trước.

Quốc lộ 1A đoạn qua Nghệ An đưa vào sử dụng từ tháng 1/2015

Giao đất cho dự án, chưa được đền bù

Dự án mở rộng, nâng cấp Quốc lộ 1A đi qua địa bàn Nghệ An có chiều dài 73,8 km, với tổng nguồn vốn đầu tư trên 5.000 tỉ đồng, đi qua các địa bàn TX Hoàng Mai, Quỳnh Lưu, Diễn Châu, Nghi Lộc và TP Vinh. Dự án được khởi công từ tháng 3/2013 và hoàn thành, đưa vào sử dụng sau 21 tháng thi công. Công tác bồi thường, GPMB của dự án được thực hiện trong những năm 2012 - 2014. Tổng số hộ dân bị ảnh hưởng là 7.275 hộ; trong đó, số hộ đã bị thu hồi đất và được đền bù là 2.923 hộ, với tổng diện tích 225.627,8 m²; tổng kinh phí bồi thường, hỗ trợ đã được phê duyệt là 685,3 tỉ đồng.

Để đảm bảo tiến độ thực hiện dự án theo yêu cầu của Chính phủ và Bộ Giao thông Vận tải, thời gian này, các địa phương đã tập trung vận động, thuyết phục nhân dân bàn giao mặt bằng kịp thời cho các đơn vị thi công. Tuy nhiên, sau khi dự án hoàn thành, công dân đã có nhiều đơn thư khiếu nại về việc Nhà nước chưa bồi thường phần diện tích đất của hộ gia đình nằm trong hành lang ATGT Quốc lộ 1A đã giải tỏa khi thực hiện Dự án PMU1 năm 1995, nay các hộ yêu cầu phải bồi thường phần diện tích này. Trong hơn 4 năm qua, những vướng mắc liên quan đến việc đền bù, GPMB của dự án vẫn còn tồn đọng, kéo dài từ TX Hoàng Mai đến TP Vinh. Trong đó, TP Vinh là địa phương giải quyết chậm nhất những đòi hỏi quyền lợi chính đáng của người dân.

Cụ thể, theo phản ánh của các ông Đặng Doãn Ngọ, Trương Văn Tòng và Lưu Văn Chuẩn, đại diện cho các hộ dân tại xóm 2, xã Nghi Long, huyện Nghi Lộc thì từ nhiều năm nay, các ông vẫn kiên trì gõ cửa cơ quan chức năng về việc đền bù chưa thỏa đáng khi bị thu hồi đất để GPMB, nâng cấp, mở rộng Quốc lộ 1A. Nội dung của người dân trên địa bàn huyện Nghi Lộc khiếu nại cũng giống như của nhiều hộ dân khác trên tuyến, liên quan đến việc sử dụng đất trước ngày 21/12/1982 và sau mốc thời gian này. Báo cáo của UBND huyện Nghi Lộc cho biết, toàn huyện có 16 trường hợp sử dụng đất trước ngày 21/12/1982. Vướng mắc chủ yếu hiện nay liên quan đến trích đo, xác định diện tích ảnh hưởng. Hiện, huyện đã tổ chức đo đạc, lập lại phương án bồi thường, hỗ trợ và tổ chức đối thoại nhưng các hộ dân này vẫn chưa đồng tình với kết quả trích đo mới của huyện.

Tương tự, trên địa bàn TX Hoàng Mai, đến nay còn 166 hộ dân khiếu nại, kiến nghị liên quan đến bồi thường GPMB dự án Quốc lộ 1A trong phạm vi 13,5 m (Dự án PMU1). Mặc dù UBND TX Hoàng Mai đã lập 3 đoàn để tập trung xử lý, nhưng đến nay vẫn chưa giải quyết dứt điểm, chỉ mới xác minh xong hồ sơ và đang hoàn thành dự thảo để đối thoại với nhân dân. Tại huyện Quỳnh Lưu, đến thời điểm này, huyện đang tiếp nhận 71 đơn thư liên quan, với tổng số thửa đất bị ảnh hưởng là 1.681 thửa. Trong đó, có 631 thửa có nguồn gốc sử dụng trước năm 1982. Huyện đã lập 4 đoàn công tác và 3 tổ rà soát để giải quyết, song đến nay vẫn còn vướng mắc.

Liên quan đến vấn đề này, ngày 21/3/2019, Bộ Tài nguyên và Môi trường (TN&MT) có Văn bản số 1297 về bồi thường, hỗ trợ khi thu hồi đất thực hiện Dự án Quốc lộ 1A trên địa bàn tỉnh Nghệ An. Đây được xem như là “chìa khóa” tháo gỡ các khó khăn vướng mắc trong giải quyết đơn thư, khiếu nại của công dân về bồi thường, GPMB Dự án mở rộng, nâng cấp Quốc lộ 1A trên địa bàn tỉnh.

Trước đó, UBND tỉnh Nghệ An cũng đã có nhiều văn bản chỉ đạo các huyện, thành, thị tiếp nhận, tập trung giải quyết đơn thư, khiếu nại công dân theo quy định, đồng thời có công văn chỉ đạo thống nhất phương án giải quyết đơn thư khiếu kiện. Tuy nhiên, quá trình thực hiện tại các địa phương gặp nhiều khó khăn, vướng mắc về cơ sở pháp lý bồi thường đối với những trường hợp bị giải tỏa công trình năm 1995 và thực tế không sử dụng phần diện tích đất của gia đình nằm trong hành lang giao thông để sản xuất, xây dựng công trình do địa phương không cho phép.

Đối thoại với người dân khiếu nại liên quan đến bồi thường giải phóng mặt bằng Quốc lộ 1A

“Chìa khóa” tháo gỡ vướng mắc

Để nhanh chóng tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc này, UBND tỉnh đã ban hành Công văn số 4696, chỉ đạo các địa phương khẩn trương hoàn thành kết luận thanh tra, giải quyết đơn thư của công dân trên cơ sở quy định của pháp luật và công văn hướng dẫn của Bộ TN&MT. Theo Tổng cục Quản lý đất đai (Bộ TN&MT), đối với phần diện tích đất nằm trong hành lang ATGT Quốc lộ 1A của các hộ dân, trước đây khi thực hiện Dự án khôi phục Quốc lộ 1 (Dự án PMU1), Nhà nước đã giải tỏa nhưng mới bồi thường tài sản trên đất, chưa thực hiện bồi thường về đất cho các hộ dân theo quy định, nay nằm trong phạm vi phải GPMB của Dự án mở rộng, nâng cấp Quốc lộ 1A thì phần diện tích đất đã giải tỏa này được bồi thường, hỗ trợ theo quy định.

Trên cơ sở đó, ngày 29/3/2019, UBND tỉnh có công văn yêu cầu các sở, ngành và địa phương liên quan xử lý vướng mắc và đẩy nhanh tiến độ giải quyết đơn thư về bồi thường, GPMB QL1A đúng thời gian, đảm bảo chính xác, công khai minh bạch, đúng quy định của pháp luật.

Công văn nêu rõ: Liên quan đến giải quyết đơn thư về bồi thường, GPMB Quốc lộ 1A, thời gian qua, một số địa phương vẫn còn lúng túng, gặp nhiều vướng mắc về chuyên môn, kỹ thuật và những khó khăn khách quan do lịch sử để lại. Mặt khác, chủ trương chỉ đạo về giải quyết đơn thư, bồi thường hỗ trợ cho các trường hợp có diện tích đất bị ảnh hưởng khi GPMB QL1A phải chờ xin ý kiến của Chính phủ và các bộ, ngành Trung ương nên đã ảnh hưởng không nhỏ đến tiến độ thực hiện. Đến nay, nội dung vướng mắc lớn nhất còn lại liên quan đến việc bồi thường, hỗ trợ đối với các trường hợp được giao đất không đúng thẩm quyền trong hành lang ATGT Quốc lộ 1A từ sau ngày 21/12/1982 đã được Bộ TN&MT cho ý kiến chỉ đạo giải quyết tại Văn bản số 1297 ngày 21/3/2019.

Do vậy, để đẩy nhanh tiến độ giải quyết đơn thư về bồi thường, GPMB Quốc lộ 1A, UBND tỉnh yêu cầu các sở, ngành và địa phương tập trung thực hiện tốt các nội dung được giao. Cụ thể, về phương án giải quyết bồi thường, hỗ trợ cho các trường hợp sử dụng đất trước và sau ngày 21/12/1982, bị ảnh hưởng bởi Dự án khôi phục Quốc lộ 1 (Dự án PMU1 từ năm 1994 - 1996) và Dự án mở rộng, nâng cấp Quốc lộ 1A (từ năm 2012 - 2014) trước đây chưa được bồi thường hỗ trợ theo quy định của pháp luật thì nay thực hiện việc bồi thường, hỗ trợ theo chỉ đạo, hướng dẫn của Bộ TN&MT và Tổng cục Quản lý đất đai. Đối với những trường hợp khác không nằm trong các hướng dẫn đã ban hành, thì thực hiện theo quy định của pháp luật hiện hành và chỉ đạo của UBND tỉnh tại Văn bản số 8124 ngày 19/10/2017.

Về giải quyết các vướng mắc phát sinh trong quá trình tổ chức thực hiện giải quyết đơn thư, bồi thường GPMB, chủ trương của UBND tỉnh là phải xem xét một cách tổng thể, toàn diện, thống nhất, có căn cứ pháp lý và thực tiễn. Những trường hợp có căn cứ thì thực hiện ngay, những trường hợp chưa đủ căn cứ thì cần tham vấn ý kiến của các chuyên gia, các viện nghiên cứu và các cơ quan chuyên môn cấp trên để bổ sung, hoàn thiện trước lúc quyết định. Trước ngày 30/4/2019 ưu tiên, tập trung tối đa nhân lực để giải quyết xong đơn thư, thông báo, trả lời cụ thể cho công dân rõ những trường hợp đủ điều kiện để bồi thường hỗ trợ, những trường hợp không đủ điều kiện để được bồi thường hỗ trợ theo quy định. Trước ngày 30/6/2019, các trường hợp đủ điều kiện được bồi thường, hỗ trợ nhưng chưa đủ căn cứ để xác định diện tích, loại đất bị ảnh hưởng thì các địa phương báo cáo Sở TN&MT để được hướng dẫn, thực hiện các giải pháp tháo gỡ vướng mắc.