Tuy không nổi tiếng như hai chiếc xe tăng 843 và 390 tiến chiếm Dinh Độc lập trưa ngày 30-4-1975, nhưng bức ảnh chiếc T54 mang số hiệu 846 băng qua cổng sắt tiến vào cơ quan đầu não chính quyền Sài Gòn cùng thời điểm, đã từ lâu được thừa nhận đạt “chuẩn” một bức ảnh lịch sử...
Tròn 44 năm sau, điều may mắn là cả bốn người lính trên chiếc xe tăng và tác giả bức ảnh đều còn bình sinh. Sau ngày thống nhất đất nước, những người lính lần lượt ra quân và vật lộn với cuộc mưu sinh thời hậu chiến như bao người khác...
Sáng ngày 20-4-2019, NSNA Chu Chí Thành, nhà báo Trần Mai Hưởng và hai cựu binh trên chiếc xe tăng 846 là Nguyễn Quang Hòa, Nguyễn Bá Tứ cùng nhóm PV Báo CAND và TTXVN khởi hành về Hà Nam. Đích đến là ngôi nhà dưới chân dãy núi đá vôi “chìm” giữa rừng na xanh tươi của cựu binh Trần Bình Yên ở tổ 7, thị trấn Ba Sao (huyện Kim Bảng, tỉnh Hà Nam).
Những cái bắt tay, những vòng ôm thật chặt. 44 năm cho một cuộc hội ngộ đặc biệt. Những người lính xe tăng cùng các cựu phóng viên chiến trường Chu Chí Thành, Trần Mai Hưởng lại có dịp được ngồi bên nhau, để ôn lại những kỷ niệm một thời khói lửa, đạn bom.
Những chứng nhân cho giây phút lịch sử 44 năm trước cùng nhau chia sẻ về những kỷ niệm khó quên của cuộc đời mình. Nhà báo Trần Mai Hưởng (thứ hai từ phải qua) nhớ lại: “Nhóm phóng viên chúng tôi lên được một xe com-măng-ca và bám theo mũi xe tăng thọc sâu vào trung tâm Sài Gòn. Khi chúng tôi vào được Dinh Độc lập, đã thấy một số xe tăng của ta đỗ trong Dinh. Tôi và anh Vũ Tạo nhảy ra khỏi ô tô thì phát hiện một xe tăng nữa đang tiến vào...
...Lúc này đang là giữa trưa, nắng vàng rực rỡ. Khi chiếc xe tăng lao qua cổng, trên thành xe có một số lính tăng và bộ binh. Lá cờ giải phóng hiên ngang trên tháp pháo. Như một phản xạ tự nhiên, tôi bấm máy ghi lại hình ảnh chiếc xe tăng hùng dũng băng qua chiếc cổng sắt đã bị đổ sập. Sau đó, tôi cuộn phim, chú thích ảnh và tác giả rồi gửi về Hà Nội. Đó chính là bức ảnh “Xe tăng quân giải phóng tiến vào Dinh Độc lập trưa 30-4-1975”.
Cựu binh Nguyễn Quang Hòa (giữa, cựu đại đội phó, trưởng xe 846) tiếp lời: “Khi tiến vào Dinh Độc lập, chúng tôi chỉ tập trung quan sát mục tiêu, sẵn sàng chiến đấu. Sau thời khắc ấy, khoảng 3-4h chiều 30-4-1975, xe chúng tôi được điều ra phía ngoài Dinh để bảo vệ mục tiêu, đề phòng bất trắc…
Từ đó, nhiều năm sau mấy anh em mới có điều kiện trở lại thăm Dinh Độc lập. Chiếc xe tăng 846 của chúng tôi cũng được điều đi phục vụ chiến đấu ở mặt trận Tây Nam và thú thực đến giờ, tôi cũng không rõ số phận nó ra sao. Bốn anh em chúng tôi cũng lần lượt ra quân và thất lạc nhau nhiều năm trời. Mãi đến dịp 30-4-2015, chúng tôi mới kết nối và gặp được đông đủ 4 người”.
Nối tiếp câu chuyện của người cự thủ trưởng, ông Trần Bình Yên (lái xe tăng số hiệu 846) nhớ lại: Khi thọc sâu vào trung tâm Sài Gòn, ngoài 4 anh em lính tăng, còn có một số lính bộ binh ngồi trên thành xe để phối hợp đánh chiếm mục tiêu. Những chiếc ba lô của lính bộ binh treo đè lên, che khuất đi hai số 84 trong bức ảnh lịch sử của anh Trần Mai Hưởng chụp trưa ngày 30-4-1975.
Cũng trong lúc hành quân qua địa bàn tỉnh Bình Định, đêm đó khi đến một khúc cua, xe chúng tôi bị một chiếc xe tải GMC của địch thả trôi từ trên dốc lao xuống chặn đường. Cú va chạm khiến phần chắn bùn bị bẹp dúm, anh em tôi phải dừng xe, dùng búa, kích nạy phần bị bẹp ra rồi tiếp tục hành quân. Vì vậy, bức ảnh của anh Hưởng chụp trưa ngày 30-4-1975 tại Dinh Độc lập, xe tăng 846 bị mất một mảng chắn bùn phía trước bên phải.
Những người lính của chiếc xe tăng số hiệu 846 năm nào. Từ trái qua: ông Nguyễn Bá Tứ (pháo thủ số 2), ông Nguyễn Quang Hòa (trưởng xe) và ông Trần Bình Yên (lái xe tăng). Cựu binh Nguyễn Ngọc Quý (pháo thủ số 1, hiện trú tại Hải Phòng vì lí do sức khỏe nên vắng mặt).
Trong căn phòng chính ngôi nhà của ông Trần Bình Yên, có treo trên tường rất nhiều ảnh những chiếc xe tăng tiến vào Dinh Độc lập ngày 30-4-1975: xe 843, xe 390 và đương nhiên không thể thiếu ảnh chiếc xe 846…
Những người cựu binh xe tăng nhắc nhau giữ gìn sức khỏe để có nhiều dịp gặp gỡ đồng đội.
Rồi cũng đến lúc chia tay. Chúng tôi cùng chúc các cựu binh và cựu phóng viên chiến trường khỏe mạnh, bình an và dịp này sang năm, kỉ niệm 45 năm ngày thống nhất đất nước, mọi người lại họp mặt đông đủ để nhớ về quá khứ hào hùng của những năm tháng không thể nào quên.
