Khai thác triệt để giá trị di sản văn hóa vào phát triển kinh tế - xã hội

(Congannghean.vn)-Nghệ An là vùng đất “địa linh nhân kiệt”, với khối lượng di tích, danh thắng phong phú. Đây là nguồn tài nguyên quan trọng góp phần phát triển KT-XH, giáo dục truyền thống văn hóa, yêu nước và cách mạng cho nhân dân. Tuy nhiên, để khai thác một cách đầy đủ giá trị của di sản văn hóa vào phát triển KT-XH, cần phải có lộ trình cụ thể.

Năm 2014, dân ca ví, giặm được UNESCO công nhận là di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại

Theo kết quả kiểm kê đến năm 2017, trên địa bàn Nghệ An có 2.603 di tích, danh thắng, với 413 di tích đã được xếp hạng, trong đó có 4 di tích quốc gia đặc biệt, gồm: Khu di tích quốc gia đặc biệt Kim Liên, Địa điểm mốc số 0 - Đường chiến lược Hồ Chí Minh, Khu lưu niệm Phan Bội Châu, đỉnh Hoành Sơn và 135 di tích quốc gia, 274 di tích xếp hạng cấp tỉnh. Bên cạnh đó, Nghệ An có 960 di sản văn hóa phi vật thể được đưa vào danh mục kiểm kê và nhận diện, 3 di sản được đưa vào danh mục di sản văn hóa phi vật thể quốc gia. Đặc biệt, dân ca ví, giặm đã được UNESCO vinh danh là di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại.

Ngoài ra, tỉnh còn có nhiều lễ hội, hàng năm tổ chức 29 lễ hội truyền thống và lễ hội mới gắn liền với các nghi lễ tâm linh, các hoạt động văn hóa ở các di tích; là một trong những địa phương sở hữu nhiều tài nguyên thiên nhiên có tiềm năng phát triển văn hóa, du lịch. Đây là lợi thế lớn nhưng cũng là thách thức không nhỏ đối với hoạt động văn hóa và du lịch của tỉnh nhà.

Nhận thức sâu sắc tiềm năng, giá trị và tầm quan trọng của di sản văn hóa, UBND tỉnh đã chỉ đạo ngành Văn hóa và Thể thao tiến hành lập Đồ án quy hoạch hệ thống di tích trên địa bàn tỉnh Nghệ An định hướng đến năm 2030, tầm nhìn 2050. Sau gần 3 năm thực hiện, với sự góp ý của các sở, ban, ngành, các huyện, thành, thị cũng như các chuyên gia đầu ngành về di sản văn hóa, ngày 18/12/2017, UBND tỉnh Nghệ An đã ban hành Quyết định số 6103 phê duyệt Đồ án quy hoạch quan trọng này.

Theo đó, sẽ thực thi trong 3 giai đoạn. Giai đoạn 1: Từ 2018 - 2020, tiến hành rà soát và tổng kiểm kê tại các di tích đã xếp hạng và chưa xếp hạng, lập hệ thống hồ sơ khoa học của toàn bộ các di tích sau kiểm kê theo thứ tự ưu tiên về giá trị… Giai đoạn 2: Từ năm 2021 - 2025, thực hiện các quy hoạch tổng thể, lập các dự án đầu tư bảo tồn theo nhóm và từng phân vùng; cắm mốc giới bảo vệ di tích  theo các quy hoạch, dự án được duyệt. Giai đoạn 3: Từ năm 2026 - 2030, chuyển giao trách nhiệm bảo tồn, phát huy giá trị di tích cho cộng đồng dân cư và doanh nghiệp.

Quy hoạch hệ thống di tích trên địa bàn tỉnh Nghệ An định hướng đến năm 2030, tầm nhìn 2050 nhằm  mở ra cơ hội thay đổi tư duy, khơi dậy cảm hứng cộng đồng, thu hút các nguồn lực xã hội cùng gắn kết, tham gia bảo tồn, phát huy giá trị di tích, phát triển kinh tế di sản và du lịch; trong đó, bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa của di tích văn hóa, lịch sử, danh lam thắng cảnh là yếu tố quan trọng để tạo ra các sản phẩm du lịch chất lượng, có giá trị gia tăng, tạo ra nguồn thu lớn và thường xuyên, trút bỏ gánh nặng của ngân sách, đồng thời làm thay đổi vị thế, hình thành động lực phát triển mới cho địa phương.

Vừa qua, phát biểu tại buổi lễ công bố quy hoạch, đồng chí Lê Minh Thông, Phó Chủ tịch UBND tỉnh đề nghị Sở Văn hóa và Thể thao chủ trì phối hợp với đơn vị, địa phương liên quan triển khai xây dựng kế hoạch thực hiện và quản lý quy hoạch đúng quy định hiện hành, đảm bảo tiến độ, chất lượng theo lộ trình đã được phê duyệt. Đồng chí cũng mong muốn các doanh nghiệp quan tâm nghiên cứu, tham gia đầu tư, phối hợp quản lý, khai thác các dự án, công trình về bảo tồn, phát huy di sản văn hóa, gắn với phát triển kinh tế di sản, kinh tế du lịch dựa trên các sản nghiệp văn hóa của Nghệ An.