Học thay ca, thậm chí cả vào ngày nghỉ, vượt quá sỹ số học sinh trong một lớp theo quy định của trường đạt chuẩn Quốc gia. Nơi quá tải vì học sinh tập trung với số lượng lớn, nơi thì thiếu học sinh. Tình trạng “lệch chuẩn” vì học sinh học trái tuyến ở bậc tiểu học xảy ra trên địa bàn thành phố Vinh đã tồn tại lâu nay gây nên nhiều hệ lụy xã hội.
Nghịch lý: Thừa - Thiếu
Tình trạng học sinh có hộ khẩu thường trú trên địa bàn nhưng không đăng ký học tại địa bàn mình sinh sống mà theo học ở nơi khác diễn ra tràn lan ở địa bàn thành phố Vinh hiện nay. Theo thống kê, riêng cấp tiểu học, năm học 2013 - 2014, trên địa bàn thành phố Vinh có 4.929 em học sinh vào lớp 1, tăng 406 em so với năm học 2012 - 2013. Tuy nhiên, đây mới chỉ là con số theo điều tra phổ cập cho các em bước vào lớp 1 năm nay, còn thực tế khi bước vào năm học thì có trên 5.000 em.
Lý giải vì sao số học sinh vào lớp 1 năm nay tăng, các cơ quan chức năng đều có nhận định chung, do tâm lý sinh con theo quan niệm truyền thống là tuổi “heo vàng” sẽ gặp nhiều may mắn. Mặc dù số học sinh vào lớp 1 tăng nhiều như vậy nhưng trên địa bàn thành phố vẫn diễn ra nghịch lý: Nơi thừa học sinh, nơi thiếu học sinh đăng ký vào trường.
Đơn cử như Trường Tiểu học Lê Mao là một trong những trường hợp điển hình nhất. Đây là ngôi trường được công nhận đạt chuẩn Quốc gia mức độ 2, nhưng hầu như năm nào cũng xảy ra tình trạng học sinh quá tải. Theo lãnh đạo trường thì, năm học 2013 - 2014, số học sinh đăng ký vào học lớp 1 là 374 em, được phân bổ thành 8 lớp.
Dù Trường Tiểu học Lê Mao đã đạt chuẩn Quốc gia mức độ 2 nhưng vẫn có tình trạng học sinh phải ngồi ghép
Như vậy, trung bình mỗi lớp có gần 47 học sinh được “nhồi nhét” trong một diện tích phòng học được cho là đã nằm trong những tiêu chí đạt chuẩn theo quy định của Bộ Giáo dục và Đào tạo?! Trong khi đó, theo quy định của Bộ Giáo dục và Đào tạo thì những trường được công nhận đạt chuẩn Quốc gia, sỹ số học sinh không vượt quá 35 em/lớp. Nhiều trường tiểu học như Hà Huy Tập 2, Lê Lợi, Hưng Dũng 1… cũng xảy ra tình trạng học sinh đăng ký vào lớp 1 năm nay quá tải.
Tuy nhiên, nhiều trường tiểu học trên địa bàn thành phố Vinh, số các cháu ở độ tuổi vào lớp 1 theo điều tra phổ cập trước khi vào năm học mới lại chênh lệch so với thực tế. Đặc biệt, những trường vùng ngoại thành như xã Hưng Đông, phường Đông Vĩnh, Nghi Kim…, số học sinh đăng ký vào học hàng năm lại trong tình trạng thiếu hụt. Tại Trường Tiểu học Đông Vĩnh, năm nay, số học sinh độ tuổi vào lớp 1 là 121 cháu, chia thành 4 lớp. Như vậy, trung bình mỗi lớp chỉ có 30 em học sinh. Theo lãnh đạo trường này thì, năm học 2013 - 2014, so với điều tra phổ cập tiểu học thì có khoảng 40% học sinh trên địa bàn phường đi học ở nơi khác.
“Lệch chuẩn” vì trái tuyến
Tình trạng học sinh học trái tuyến được hiểu là học sinh không có hộ khẩu thường trú tại phường đó nhưng vẫn “chạy” vào để được đăng ký theo học. Số lượng học sinh học trái tuyến trên địa bàn thành phố Vinh lâu nay vẫn thường xảy ra ở những trường nội thành, một số phường trung tâm thành phố.
Thầy Đặng Quang Canh - Hiệu trưởng Trường Tiểu học Lê Mao khẳng định: Tình trạng học sinh học không có hộ khẩu thường trú tại phường Lê Mao nhưng vẫn được chấp nhận vào học tại trường này là có thật. Vì thế, đã xảy ra tình trạng học sinh quá tải. Ngay năm học 2013 - 2014, số học sinh vào lớp 1 với 374 em/8 lớp đã phản ánh tình trạng này. Trong khi đó, cơ sở vật chất, trang thiết bị phục vụ công tác dạy và học không thể đáp ứng với các tiêu chí được quy định đối với một trường đã đạt chuẩn Quốc gia mức độ 2.
Trong khi đó, theo tìm hiểu của chúng tôi, số học sinh học trái tuyến ở Trường Tiểu học Lê Mao năm học 2013 - 2014 có tới hơn 100 em. Từ số lượng học sinh quá tải như vậy, trường này phải thay đổi lịch học bằng cách bố trí các lớp nghỉ học luân phiên trong tuần. Thậm chí, nhà trường còn bố trí cho học sinh học cả thứ 7. Trong khi đó, theo quy định thì cấp tiểu học được nghỉ thứ 7 và chủ nhật. Cơ sở vật chất thiếu thốn, các phòng học chức năng theo quy định của một trường đạt chuẩn Quốc gia phải bố trí trở thành lớp học.
Để lý giải cho tình trạng học sinh học trái tuyến lớn như vậy, Hiệu trưởng Trường Tiểu học Lê Mao cho biết, vì áp lực của các mối quan hệ áp xuống. Mặt khác, do là trường trung tâm thành phố nên nhiều phụ huynh là công chức Nhà nước ở các cơ quan, ban, ngành đóng trên địa bàn phường Lê Mao, Hưng Bình… đã “chạy” cho bằng được để con em mình vào học là điều thực tế. Một số trường như tiểu học Hà Huy Tập 2, Hưng Dũng 1, Lê Lợi… tình trạng học sinh quá tải dẫn đến việc vi phạm các quy định của Bộ Giáo dục và Đào tạo đối với các trường được công nhận đạt chuẩn Quốc gia vẫn tồn tại lâu nay.
Trao đổi về vấn đề này, ông Thái Bá Tân - Trưởng phòng Giáo dục thành phố Vinh cho biết: Tình trạng học sinh ở các trường tiểu học trên thành phố học trái tuyến là có thật. Mặc dù theo quy định, học sinh có hộ khẩu ở phường, xã nào thì học trên địa bàn phường, xã đó, nhưng vì tâm lý phụ huynh muốn con em mình phải được vào trường điểm hoặc gần nơi mình công tác nên mới xảy ra như vậy.
Tuy nhiên, khi chúng tôi đem vấn đề số học sinh học trái tuyến, không đủ phòng học ở Trường Tiểu học Lê Mao nên trường này đã có “sáng kiến” cho một khối nghỉ học một ngày trong tuần và học cả vào ngày thứ 7 thì được lãnh đạo Phòng Giáo dục xác nhận là có biết và cho phép đơn vị này làm như vậy?
Thiết nghĩ, từ hệ quả quá tải do học sinh học trái tuyến như vậy ở một số trường tiểu học trên địa bàn thành phố Vinh không khác nào các quy định về tiêu chí đạt chuẩn Quốc gia lâu nay đã được công nhận chỉ là trên giấy tờ?
Và, đằng sau đó, liệu chất lượng dạy và học của các trường có số học sinh quá tải, thậm chí phải nhồi nhét trong một lớp học liệu có được đảm bảo? Ngoài ra, tình trạng học sinh quá tải học trái tuyến cũng tạo ra hệ quả gây ùn tắc giao thông trước cổng trường vào giờ tan tầm, hiện nay vẫn chưa có giải pháp tháo gỡ.
Ngọc Thái
.