Trong thời gian qua, hoạt động bán trú tại các trường học ra đời đã góp phần giải quyết nhu cầu gửi con của hầu hết các bậc phụ huynh. Đồng thời, tạo điều kiện cho học sinh được tham gia học tập 2 buổi/ngày, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục đào tạo. Thuận lợi thì thấy rõ, nhưng bên cạnh đó vẫn còn tồn tại nhiều khó khăn, bất cập trong công tác quản lý học sinh và một số vấn đề liên quan khác.
Có thể thấy rằng, xu hướng gửi con bán trú của phụ huynh đang ngày càng có chiều hướng tăng mạnh, nhất là ở 2 bậc học mầm non và tiểu học. Tại Nghệ An, hoạt động bán trú chủ yếu được thực hiện ở TP Vinh, các vùng đô thị và khu công nghiệp như: TX Cửa Lò, TX Thái Hòa, thị trấn của các huyện. Theo số liệu thống kê của Phòng Giáo dục Tiểu học, Sở GD&ĐT Nghệ An thì, hiện nay đã có 100% các trường tiểu học ở TP Vinh tổ chức bán trú cho trẻ, trong đó một số trường như: Lê Mao, Hà Huy Tập, Lê Lợi, Hưng Bình… có tỷ lệ học sinh bán trú cao, chiếm đến 90%.
Bữa ăn trưa của học sinh bán trú tại Trường Tiểu học Lê Mao
Khi gửi con bán trú tại trường cũng đồng nghĩa với việc phụ huynh gần như giao phó hoàn toàn cho nhà trường trong việc quản lý trẻ, từ học tập, ăn uống, vui chơi đến các hoạt động liên quan khác. Đây là vấn đề thuộc về trách nhiệm của giáo viên đối với học sinh, nhưng đồng thời cũng là trăn trở của họ khi mà ở môi trường có những tình huống không thể lường hết được.
Đối với bậc học mầm non và tiểu học, do đặc thù lứa tuổi trẻ còn nhỏ nên việc nhận thức vẫn còn nhiều hạn chế. Vì thế, các em vẫn chưa thể kiểm soát được các hành vi của mình, nhất là việc giữ an toàn cho bản thân. Hẳn chúng ta vẫn chưa thể quên vụ tai nạn thương tâm xảy ra tại Trường Mầm non xã Nghi Trường, huyện Nghi Lộc, khi một cháu bé chạy ra ngoài chơi và bị rơi xuống hố ga của một công trình đang thi công gần đó, dẫn đến tử vong.
Vụ việc chính là lời cảnh báo cho công tác quản lý trẻ ở trường mầm non hiện nay. Đối với học sinh ở bậc tiểu học và các bậc cao hơn, mặc dù bán trú không phải là hoạt động bắt buộc và giáo viên thực hiện nhiệm vụ chăm sóc, trông coi trẻ ngoài giờ lên lớp chủ yếu xuất phát từ trách nhiệm và tình cảm lớn lao dành cho học trò của mình. Tuy nhiên, cũng không vì thế mà buông lỏng công tác quản lý. Phải thừa nhận một điều rằng, hiện nay, việc đảm bảo an toàn tính mạng của trẻ chính là vấn đề quan trọng, được quan tâm hàng đầu ở tất cả các trường học.
Bên cạnh các trường thực hiện rất tốt vấn đề này, vẫn còn tồn tại một số trường chưa thật sự coi trọng. Theo quan sát của chúng tôi, vào giờ ăn trưa của học sinh, một số trường mở hẳn cả cánh cổng chính. Vì thế sau khi học sinh ăn xong, các em chạy nhảy, vui đùa ngoài sân trường. Và lúc đó, không ai có thể kiểm soát được các tình huống chẳng may có thể xảy ra khi các em vui chơi bên ngoài cổng trường, là những nơi gần với các trục đường có giao thông phức tạp và các yếu tố liên quan khác.
Thực tế cho thấy, hầu như ở các trường bán trú, do nguồn kinh phí thu từ hoạt động bán trú quá eo hẹp, nên việc tuyển nhân viên nấu ăn có trình độ, bằng cấp và được đào tạo bài bản theo đúng chuyên ngành là hoàn toàn không thể. Thay vào đó, các trường chỉ có thể tuyển giáo viên về hưu hoặc những người dân địa phương với trình độ nấu ăn tối thiểu để phục vụ tại các bếp ăn bán trú. Chính điều này cũng đã dẫn đến một số hạn chế trong quá trình quản lý vấn đề vệ sinh an toàn thực phẩm trong trường học hiện nay.
Một vấn đề hiện nay các trường bán trú đang gặp khó khăn, đó là hệ thống vệ sinh trường học đang bị quá tải so với nhu cầu hàng ngày của học sinh. Hầu hết các công trình về sinh đều được xây dựng từ rất lâu. Nhưng trong điều kiện hiện nay, khi lượng học sinh đã tăng lên rất nhiều thì đây cũng chính là một bất cập rất lớn.
Trao đổi với chúng tôi về những vấn đề còn tồn tại trong hoạt động bán trú tại các trường học hiện nay, ông Trần Thế Sơn cho biết: Riêng ngành giáo dục thấy rõ những điều tồn tại, bất cập trên, nhưng có những vấn đề hoàn toàn bất khả kháng. Trước mắt, chúng tôi đang tiến hành tham mưu cho UBND tỉnh điều chỉnh mức thu bán trú phù hợp với điều kiện thực tế hiện nay. Nếu được thông qua thì nguồn kinh phí phục vụ cho hoạt động bán trú sẽ có nhiều biến chuyển tích cực.
Do đó, các vấn đề như: bữa ăn cho học sinh, hệ thống vệ sinh trường học hay việc thuê thêm nhân lực phục vụ cho các hoạt động bán trú… sẽ được chú trọng và đầu tư hơn rất nhiều. Ngành giáo dục không thể tự mình giải quyết được tất cả mọi khó khăn, thách thức mà đòi hỏi phải có sự chung tay, góp sức của các cấp, ban ngành có liên quan. Và trên hết, chúng tôi cần có được sự phối hợp thống nhất, đồng thuận từ các bậc phụ huynh. Có như thế, chúng ta mới có thể góp phần tạo ra được một môi trường bán trú đảm bảo chất lượng một cách toàn diện nhất cho thế hệ tương lai của đất nước.
Ngọc Anh
.