Quyết định rút khỏi thỏa thuận hạt nhân với Iran của Tổng thống Mỹ Donald Trump ngày 8/5 đã khiến Iran và nhiều nước bày tỏ lo ngại, ngay cựu Tổng thống Mỹ Barack Obama cũng lên tiếng chỉ trích.
Theo VOA, ngày 8/5, Tổng thống Mỹ Donald Trump chính thức tuyến bố ‘Mỹ rút khỏi thỏa thuận hạt nhân với Iran” (JCPOA) sau nhiều lần đề cập vấn đề này.
Thỏa thuận hạt nhân nói trên được Nhóm P5+1 (gồm Mỹ, Anh, Pháp, Nga, Trung Quốc và Đức) ký với Iran vào năm 2015 sau nhiều năm đàm phán căng thẳng. Theo đó, Mỹ dỡ bỏ các lệnh trừng phạt nhằm vào Iran. Đổi lại, Iran đồng ý hạn chế chương trình hạt nhân cùng với sự thanh sát nghiêm ngặt của quốc tế.
Lý do mà Tổng thống Mỹ nêu việc nước này rút khỏi thỏa thuận hạt nhân là ‘một thỏa thuận một chiều lẽ ra không bao giờ nên có”.
Mặc dù vậy, cùng ngày, khi thông báo cho lãnh đạo Quốc hội Mỹ về quyết định của Tổng thống Donald Trump, các quan chức chính quyền Mỹ đã nhấn mạnh rằng cũng như với Hiệp định TPP và Thỏa thuận Paris về chống biến đổi khí hậu mà Tổng thống Trump đã tuyên bố từ bỏ, người đứng đầu chính quyền Mỹ “vẫn để ngỏ khả năng tái đàm phán một thỏa thuận khác tốt hơn”, VOA cho biết thêm.
Quyết định của ông Donald Trump lập tức bị dư luận phản ứng mạnh.
VOA cho hay trong một động thái hiếm thấy, cựu Tổng thống Mỹ Barack Obama lên tiếng chỉ trích quyết định này, cho rằng đây là “một sai lầm nghiêm trọng”.
Ông Obama cảnh báo rằng việc rút khỏi thỏa thuận mà không có bằng chứng rõ ràng về những vi phạm của Iran có thể sẽ đẩy nhanh cuộc chạy đua vũ trang hay xung đột trong khu vực và “sẽ phá hoại uy tín của Mỹ trên trường quốc tế”.
Trong khi đó, cựu Ngoại trưởng Mỹ John Kerry cũng than phiền về quyết định của ông Trump vì cho rằng quyết định này ‘làm suy yếu an ninh nước Mỹ, cô lập Mỹ với các đồng minh châu Âu…”.
Dẫn các nguồn tin từ Trung Đông, TTXVN cho biết phát biểu trên truyền hình Nhà nước Iran ngày 8/5, Tổng thống Iran Rouhani bày tỏ mong muốn thảo luận về quyết định của Tổng thống Mỹ với các bên ở châu Âu, Nga và Trung Quốc. Bên cạnh đó, ông Rouhani khẳng định Iran sẽ vẫn nỗ lực thực hiện thỏa thuận hạt nhân đa phương này sau quyết định nói trên của Mỹ.
Trong một động thái liên quan, ngày 8/5, Tổng thống Pháp Emmanuel Macron cho biết, Pháp, Đức và Anh (3 đồng minh chủ chốt của Mỹ ở châu Âu) “lấy làm tiếc trước quyết định của Tổng thống Donald Trump” theo AFP.
Tổng thống Pháp nhấn mạnh "Chúng tôi kêu gọi Mỹ bảo đảm rằng các cấu trúc của thỏa thuận được giữ nguyên vẹn và tránh bất kỳ biện pháp nào ngăn cản việc thực hiện đầy đủ của các bên khác". Nhà lãnh đạo Pháp cũng kêu gọi Iran “kiềm chế trước quyết định của Mỹ và tiếp tục tôn trọng nghĩa vụ của mình", AFP cho hay.
Cùng ngày, Cao ủy đối ngoại của Liên minh châu Âu Federica Mogherini cho rằng thỏa thuận hạt nhân Iran là ‘trụ cột của an ninh quốc tế’ và bà kêu gọi các bên tham gia ký kết tiếp tục tôn trọng nó.
Trong khi đó, Tổng Thư ký LHQ Antonio Guterres nói ông ‘thất vọng sâu sắc’ trước quyết định của Mỹ, đồng thời kêu gọi 5 nước ký kết còn lại (Anh, Pháp, Đức, Trung Quốc, Nga) tuân thủ thỏa thuận.
.