Sơn La là tỉnh biên giới Tây Bắc, có tới 274 km đường biên giới giáp Lào. Các vụ án hình sự trên địa bàn tỉnh Sơn La thường xảy ra ở vùng sâu, vùng xa, hầu như khi được phát hiện thì hiện trường bị xáo trộn do thời tiết và thời gian, thậm chí có vụ không có một chút manh mối nào. Nhưng những năm gần đây, Phòng Cảnh sát hình sự (CSHS) không để “nợ” vụ trọng án nào.
Để làm được điều ấy, những người lính hình sự ở đây đã quá quen với những chuyến lội rừng, leo núi cả tháng đi làm án…
Bây giờ, nhắc lại những vụ án đã triệt phá những năm gần đây, các trinh sát, điều tra viên Phòng CSHS Công an Sơn La vẫn nhớ vụ giết người giấu xác dưới đống gạch ba vanh ở phía sau tường rào khu dân cư mới thuộc bản Nà Cạn, phường Chiềng Sinh, thành phố Sơn La vào ngày 6-2-2017.
 |
| Lãnh đạo Phòng Cảnh sát Hình sự Công an Sơn La giao ban với chỉ huy các đội nghiệp vụ. |
Đại úy Phạm Văn Cường, điều tra viên trực tiếp điều tra vụ án này, kể rằng khi tiếp cận hiện trường vụ án, các anh đã thấy không đơn giản bởi khi phát hiện thì vụ án đã xảy ra trước đó khoảng 2 tuần, thi thể nạn nhân đang trong quá trình phân hủy, không có giấy tờ tùy thân.
Quá trình khám nghiệm hiện trưởng, tử thi, manh mối duy nhất tìm được là một chiếc sim điện thoại cũ trong túi áo nạn nhân. Nhờ chiếc sim điện thoại này mới xác định được lai lịch nạn nhân là Lò Văn Duyên, 28 tuổi, trú tại bản Dứn, xã Chiềng Sinh, huyện Tuần Giáo, tỉnh Điện Biên.
Nhưng khi đến gia đình Duyên, người nhà cho biết từ tháng 3-2016, Duyên đã sang Trung Quốc làm thuê, thỉnh thoảng mới liên lạc về nhà và thời điểm liên lạc gần nhất là vào tháng 8-2016. Cho đến khi nạn nhân bị sát hại, gia đình không nhận được bất cứ thông tin gì.
Lúc này, Ban chuyên án xác định rất có thể thủ phạm vụ án là người cùng đi làm với nạn nhân, thời điểm gây án là những ngày giáp tết Nguyên đán, có thể khi từ Trung Quốc về quê ăn tết, thủ phạm và nạn nhân đã xảy ra mâu thuẫn.
Tập trung điều tra theo hướng này, kết hợp với những thông tin thu thập được, Ban chuyên án đã xác định được khoảng 20 người tại các địa bàn Điện Biên, Sơn La, Lào Cai đi làm thuê ở Trung Quốc, trước đó khoảng nửa tháng Duyên và một số người cùng nhau về quê ăn Tết.
Căn cứ vào các dấu vết thu thập được tại hiện trường, các mũi trinh sát lên Lai Châu, sau đó là Lào Cai, rồi lại về huyện Mai Sơn (Sơn La) để xác minh thông tin nạn nhân, xác minh các mối quan hệ và di biến động của nạn nhân thời gian trước khi bị giết, trích xuất từng chiếc camera trên các tuyến đường, đến nhà nghỉ ở Lào Cai nơi nạn nhân dừng chân, tìm những chiếc xe khách nạn nhân đã từng đi từ Lào Cai về Sơn La không bỏ qua bất cứ một chi tiết nào.
Và hướng điều tra ấy đã có kết quả bởi sau 72 giờ truy lùng theo “bóng chim tăm cá”, đến ngày 9-2-2017, các trinh sát đã bắt được Quàng Văn Quyết, 26 tuổi, trú tại bản Lọng Khoang, xã Hát Lót, huyện Mai Sơn, tỉnh Sơn La.
 |
| Cảnh sát Hình sự Sơn La bắt đối tượng giết người bỏ trốn trong rừng. |
Tại cơ quan Công an, Quyết khai nguyên nhân hắn giết anh Duyên. Tháng 3-2016, hắn đi làm thuê ở tỉnh Quảng Đông, Trung Quốc và quen biết với Lò Văn Duyên cũng là người đi làm thuê. Ngày 20-1-2017, Quyết và Duyên trở về Việt Nam ăn Tết cùng gia đình. Đến khoảng 4h ngày 24-1-2017, cả hai về đến TP Sơn La.
Sau khi xuống xe, Quyết dẫn Duyên vào khu vực sau bến xe Sơn La tìm chỗ vắng người để sử dụng ma túy và chia tiền (cả hai cùng nghiện ma túy và làm thuê chung với nhau). Trong quá trình chia tiền, hai người nảy sinh mâu thuẫn nên Quyết đã dùng dao nhọn mang sẵn trong người đâm nhiều nhát vào lưng, vào ngực làm anh Duyên chết tại chỗ.
Sau đó, Quyết dùng gạch ba vanh ở gần đó lấp kín xác nạn nhân, lấy hết tiền bạc, giấy tờ rồi bắt xe về nhà tại xã Hát Lót, huyện Mai Sơn. Trên đường đi, Quyết đã vứt con dao gây án và chiếc điện thoại của nạn nhân xuống dưới cống ven đường gần bến xe TP Sơn La và yên tâm rằng không ai có thể lần ra mình. Quyết không ngờ từ chiếc sim điện thoại còn sót lại, hắn bị bắt sau nửa tháng gây tội ác.
Nhưng, đó chỉ là một trong những vụ trọng án mà Phòng CSHS Sơn La triệt phá trong những năm gần đây. Thiếu tá Nguyễn Quốc Việt, Trưởng phòng CSHS, cho biết là đơn vị chiến đấu nên khi “có việc”, anh em từ chỉ huy phòng tới từng chiến sĩ đều sẵn sàng nhận nhiệm vụ với những vụ án phức tạp, chỉ huy phòng trực tiếp cùng vào cuộc để kịp thời chỉ đạo, động viên anh em trong điều tra, phá án.
Một trong những vụ án mà chỉ huy phòng trực tiếp tham gia là vụ truy bắt Lèo Văn Hoàng, trú tại xã Mường Chanh, huyện Mai Sơn, tỉnh Sơn La, thủ phạm vụ giết người, cướp tài sản ngày 2-9-2018 tại huyện Vân Hồ.
Sau khi xác định đối tượng đang lẩn trốn trong rừng, hơn 100 cán bộ chiến sĩ của Phòng CSHS, Công an huyện Vân Hồ, Công an huyện Mộc Châu cùng lực lượng Công an cơ sở và quần chúng nhân dân đã được huy động, chia làm nhiều mũi, chốt chặn ở các ngả đường đối tượng có thể di chuyển qua để tiến hành truy bắt đối tượng ngay trong đêm 2-9.
Thiếu tá Nguyễn Quốc Việt khi đó vẫn còn là Phó trưởng phòng CSHS đã trực tiếp chỉ đạo một mũi trinh sát truy bắt tên tội phạm suốt đêm. Đến sáng ngày 3-9, Ban chuyên án đã xác định được đối tượng đang lẩn trốn tại khu vực núi đá Tai Mèo thuộc bản Un, xã Song Khủa, huyện Vân Hồ. Lập tức các mũi trinh sát tập trung lần theo dấu vết, vây ráp đối tượng tại khu vực này.
Tuy nhiên đây là khu vực núi cao, vực sâu, hiểm trở, cây cối rậm rạp, trải rộng trên khoảng chục ha, kéo dài khoảng 17km, giáp ranh với huyện Đà Bắc của tỉnh Hòa Bình và gần sông Đà nên việc truy bắt vô cùng khó khăn, thậm chí các mũi trinh sát còn trở đi trở lại nhiều lần ở cùng một địa điểm trong thời tiết mưa gió để chắc chắn không bỏ sót bất cứ dấu vết nào. Gần 2 ngày dầm mưa trong rừng đến đến 9h35 phút ngày 4-9, lực lượng truy bắt đã bắt được Hoàng.
Trong câu chuyện với chúng tôi, Đại úy Tạ Anh Tuấn, người đã có hơn 10 năm công tác ở phòng bảo rằng với địa bàn có tới 80% dân số là người dân tộc thiểu số, nhiều xã vùng sâu, vùng xa, hiểu biết pháp luật của dân rất hạn chế, vì thế nhiều khi anh em đi làm án ngoài yêu cầu giỏi về nghiệp vụ còn phải nắm được tâm tư, tình cảm, phong tục, tập quán của từng vùng, từng dân tộc để áp dụng biện pháp điều tra cho phù hợp; đồng thời phải kiên trì thuyết phục, giải thích cho những người liên quan hiểu các quy định của pháp luật mới có thể hoàn thành tốt nhiệm vụ của mình.
Anh Tuấn vẫn nhớ vụ án hiếp dâm trẻ em do anh trực tiếp thụ lý điều tra xảy ra vào 2-9-2016 tại xã Mường Sai, huyện Sông Mã. Đối tượng là Mùa Mạnh Dè, SN 1996, trú ở huyện Tủa Chùa, tỉnh Điện Biên. Nạn nhân là Cứ Thị Giang, SN 2004, trú ở xã Mường Sai, huyện Sông Mã. Đối tượng và nạn nhân đều là người dân tộc Mông, quen biết và yêu nhau qua điện thoại.
Sau một thời gian tìm hiểu, Dè đã đến thăm nhà Giang. Tại đây, qua công tác kiểm tra hành chính, Công an xã đã phát hiện cả hai sinh sống với nhau như vợ chồng. Mùa Mạnh Dè lập tức bị bắt về hành vi hiếp dâm trẻ em vì thời điểm ấy Cứ Thị Giang chưa đủ… 13 tuổi.
Nhưng quá trình điều tra, thu thập chứng cứ của vụ án này vô cùng khó khăn vì theo quan điểm của người dân tộc Mông, việc con cái họ có quan hệ nam nữ, lấy chồng sớm là chuyện vô cùng bình thường.
Vì thế, khi thấy người yêu của con gái bị bắt, gia đình họ đã cho rằng lực lượng Công an chia rẽ tình yêu của con họ và tìm mọi cách để ngăn cản việc điều tra của cơ quan Công an như triệu tập không đến, điều tra viên đến nhà thì tránh mặt, không gặp…
Cán bộ điều tra đã phải đi lại rất nhiều lần dù đường vào bản là đường đất cách quốc lộ hơn 20 km. Ròng rã 4 tháng trời, sau nhiều lần kiên trì vận động, thuyết phục để gia đình bị hại hiểu, hợp tác với cơ quan điều tra, vụ án mới kết thúc.
Khó có thể kể hết những câu chuyện “hậu trường vụ án” ở đây, bởi trong 5 năm qua, CSHS Công an Sơn La đã thụ lý 235 vụ án, đã điều tra làm rõ 233 vụ, trong đó có 34 vụ trọng án; xác lập và đấu tranh thành công 54 chuyên án, bắt xử lý 185 đối tượng; tỷ lệ điều tra các vụ án phạm pháp hình sự đạt 94%, trọng án đạt 100%. Thành tích của những người lính hình sự đã góp phần giữ cho mảnh đất biên giới nơi Tây Bắc này được bình yên.
.