Nữ trinh sát kể chuyện tầm nã

Đại úy Trần Thị Thùy Linh

Trong đó phần lớn là các đối tượng truy nã lẩn trốn lâu năm ở vùng sâu, vùng xa mà Công an Nam Định đã tốn khá nhiều công sức xác minh, truy bắt nhưng chưa có hiệu quả. Những điều ấy đã thôi thúc tôi kiên trì hẹn gặp nữ trinh sát - Đại úy Trần Thị Thùy Linh, cán bộ Phòng Cảnh sát truy nã tội phạm, Công an tỉnh Nam Định.

Câu chuyện với chị bắt đầu từ một lá thư mà chị vừa nhận được. Đây là thư hẹn ngày về đầu thú của một đối tượng có quyết định truy nã đang trốn ở nước ngoài. Chị hào hứng đọc thư và cho tôi biết đối tượng truy nã xin chị tết này sẽ về Việt Nam đầu thú.

Năm 1993, đối tượng này phạm tội hiếp dâm và bỏ trốn ra nước ngoài, tạo vỏ bọc mới và hòa nhập với cuộc sống nơi xứ người. Sau 18 năm mai danh ẩn tích, những tưởng có thể xóa đi tội ác, nhưng đối tượng không ngờ ở nơi xứ lạ hắn lại nhận được thư kêu gọi đầu thú. Song đây không phải là đối tượng truy nã trốn lâu năm nhất mà chị đã vận động, thuyết phục ra đầu thú trong những tháng vừa qua.

Cách đây không lâu, chị đã kêu gọi thành công một đối tượng trốn truy nã từ năm 1987 quay về phục thiện. Hắn là Nguyễn Văn Tài, SN 1973, ở xã Nam Thanh (Nam Trực, Nam Định). Tài phạm tội cố ý gây thương tích và bỏ trốn khỏi địa phương. Qua rà soát nhân thân, các mối quan hệ của Tài và bằng nhiều biện pháp nghiệp vụ, chị phát hiện Tài đang lẩn trốn tại xã Tân Hà (Lâm Hà, Lâm Đồng). Sau 24 năm lẩn trốn, Tài đã lấy vợ và có 2 con. Quá trình truy tìm Tài, khi chứng kiến cảnh đối tượng này vui vẻ nô đùa cùng các con, chị đã có không ít day dứt. Bắt Tài lúc này không phải là một việc khó, song để vận động Tài ra đầu thú, nhận sự khoan hồng của pháp luật mới là cách duy nhất giúp Tài thoát khỏi cảnh sống chui lủi và làm lại cuộc đời.

Nghiên cứu kỹ hồ sơ về Nguyễn Văn Tài, chị đặc biệt chú ý đến người chú bên vợ của đối tượng. Người chú này là Trưởng Công an xã Tân Hà (nơi đối tượng đang lẩn trốn) nên có kiến thức về pháp luật và sẽ là trợ thủ đắc lực giúp chị vận động Tài ra đầu thú. Sau nhiều lần trao đổi, chị nhận được sự hợp tác tích cực của những người thân trong gia đình Tài và các biện pháp phối hợp vận động Tài ra đầu thú được triển khai. Song sau nhiều năm lẩn trốn đã khiến Tài thực sự trở thành một con cáo già có kinh nghiệm đối phó với các lực lượng truy bắt. Hắn một mực phủ nhận tội lỗi trong quá khứ. Phải đến khi nhận được thư kêu gọi đầu thú và được chị Linh cùng các lực lượng vận động, Tài mới cúi đầu nhận tội. Tháng 4/2011, Tài trực tiếp liên lạc với chi Linh xin được đầu thú.

Trên thực tế, không phải kẻ trốn truy nã nào cũng có ý định ra đầu thú, nhất là khi chúng đã cao chạy xa bay và tạo được vỏ bọc an toàn. Sau nhiều năm lẩn trốn, hình dáng của bọn chúng cũng đã đổi thay, các mối quan hệ cũng đã khác xưa rất nhiều. Trong khi đó, không phải gia đình nào có người phạm tội bỏ trốn cũng nhiệt tình cộng tác với Công an vận động người thân quay về chịu án. Có những chuyên án, chị Linh phải kiên trì giáp mặt với gia đình đối tượng cả chục lần mà vẫn chưa thấy một tín hiệu hợp tác. Những cánh cửa vẫn đóng sập trước bước chân chị. Rồi những lời xua đuổi, miệt thị của gia đình đối tượng "ném" vào chị. Song những cản trở đó lại chính là động lực giúp chị thêm kiên trì, quyết tâm truy bắt đến cùng.

Nhiều đêm trăn trở lật lại từng trang hồ sơ vụ án, nghiên cứu kỹ nhân thân, hoàn cảnh gia đình từng đối tượng truy nã và thẳng thắn nhìn nhận lại những lần vận động gia đình đối tượng không thành của bản thân và đồng đội, chị rút ra kinh nghiệm: Bắt truy nã quan trọng nhất là "chiến thuật tình cảm". Người trinh sát phải là một chuyên gia vận động, phải tạo được niềm tin với người thân của đối tượng để họ làm cầu nối tác động đến người phạm tội. Phần lớn các trường hợp ra đầu thú là nhờ có sự tác động rất lớn từ phía gia đình và người thân của các đối tượng bị truy nã, đặc biệt là những người có uy tín với đối tượng. Nhưng để tiếp cận được gia đình đối tượng thì lại không dễ chút nào.

Mỗi lần thụ lý một hồ sơ truy nã, sau khi đã thu thập đủ chứng cứ, xác minh rõ đối tượng, chị chưa chọn ngay phương án vây bắt mà lại kỳ công lập kế hoạch vận động đối tượng ra đầu thú để tạo điều kiện cho đối tượng được hưởng sự khoan hồng của pháp luật. Mỗi tội phạm có nhân thân, hành vi phạm tội và hoàn cảnh gia đình khác nhau, nên nghệ thuật vận động cũng phải tùy cơ ứng biến.

Bắt đầu kế hoạch vận động, chị không tiếp cận ngay với gia đình đối tượng mà tìm cách tiếp cận với người có uy tín, có ảnh hưởng lớn nhất đến gia đình đối tượng, nhờ họ làm cầu nối để chị tác động đến người thân của đối tượng. Kiên trì thuyết phục, chị giảng giải để người thân của đối tượng hiểu rằng nếu không ra đầu thú thì trước sau gì đối tượng cũng sẽ bị bắt. Pháp luật nước ta nghiêm trị những kẻ phạm tội ngoan cố nhưng luôn khoan hồng, bao dung đối với những người biết ăn năn, hối lỗi. Đánh trúng lòng thương con, gia đình đối tượng cam kết bằng mọi cách sẽ đưa con ra đầu thú.

Truy bắt, vận động đối tượng truy nã ra đầu thú là một việc đầy gian khó, quyết liệt và nguy hiểm, nhất là đối với Đại úy Trần Thị Thùy Linh là cả một quá trình nỗ lực phấn đấu với nghị lực phi thường. Sau khi tốt nghiệp chuyên ngành trại giam tại Trường Trung cấp Cảnh sát, chị về công tác tại Đội Trọng án, Phòng PC16, Công an tỉnh Nam Định.

Năm 2004, chị chuyển về biên chế ở Phòng PC14 và đến tháng 5/2010, Phòng Cảnh sát truy nã tội phạm (Phòng PC52) được thành lập, chị chuyển về công tác tại Đội Tham mưu tổng hợp phòng PC52, phụ trách công tác truy tìm tang vật bị mất trong toàn tỉnh. Công việc mới lạ và tất bật song chị luôn nỗ lực hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao. Thời gian rảnh và những ngày nghỉ, chị tự nghiên cứu, học hỏi về công tác truy nã với mong muốn có thể chia sẻ phần nào những vất vả, gian nan trong việc vận động, truy bắt đối tượng truy nã với đồng chí, đồng đội. Và ở một khía cạnh nào đó, chị cũng có tham vọng được khẳng định mình về bản lĩnh nghề nghiệp.

Trong đợt cao điểm truy bắt, vận động đối tượng truy nã ra đầu thú (từ 20/6/2011 - 20/8/2011), chị đã vận động, truy bắt thành công 5 đối tượng trốn truy nã. Trong đó, chuyên án truy xét đối tượng Hoàng Văn Hùng, ở xã Nam Toàn, huyện Nam Trực can tội cố ý gây thương tích để lại cho chị nhiều ấn tượng nhất. Trong quá trình nghiên cứu hồ sơ về Hoàng Văn Hùng, chị phát hiện trong vụ án do Hùng gây ra còn có 2 đồng bọn cũng đang bị Công an Nam Định truy nã. Sau khi xác minh đủ thông tin về đối tượng Hùng, chị xây dựng kế hoạch vây bắt và báo cáo lãnh đạo phòng chỉ đạo triển khai.

Việc bắt Hùng được tiến hành một cách khéo léo. Một tổ công tác được lệnh lên Lào Cai - nơi đối tượng Hùng đang lẩn trốn và tạo được vỏ bọc an toàn là thợ nhôm kính, bí mật bắt giữ Hùng và đưa ngay về Công an Nam Định. Tại trụ sở Công an, không chất vấn hỏi cung, chị nhẹ nhàng nói chuyện với Hùng, kể cho Hùng nghe về đứa con đầu lòng sắp chào đời của vợ chồng Hùng, về những tháng ngày mang nặng đẻ đau của người vợ trẻ khi thiếu vắng sự chăm sóc, động viên của chồng. Nghe đến đây, Hùng cúi mặt, bật khóc.

Tình cảm ruột thịt đã dẫn lối lương tâm Hùng quay về, thời điểm tung đòn quyết định đã đến, chị nhìn thẳng vào mắt Hùng quả quyết: "Pháp luật nghiêm trị những kẻ phạm tội nhưng luôn khoan hồng với những ai biết ăn năn, hối lỗi. Nếu thành khẩn khai báo, em sẽ được hưởng sự khoan hồng của pháp luật, sớm được đoàn tụ với gia đình". Kẻ trốn truy nã sắp được làm cha với đôi mắt ướt lộ rõ vẻ khuất phục khẽ gật đầu.

Từ thông tin Hùng cung cấp, chị tiếp tục bắt 2 đối tượng trốn truy nã là Nguyễn Phú Viết, ở xã Nam Toàn (Nam Trực, Nam Định) và Phạm Văn Huy, ở xã Tân Thịnh (Nam Trực, Nam Định). Chuyên án kết thúc thắng lợi, ai cũng thấy thanh thản, ấm lòng bởi cuối cùng tình người đã cảm hóa được đối tượng.

Trước khi lên xe về trại giam, Hùng rưng rưng nhìn chị và nói: "Những ngày tháng chưa bị bắt, em đã sống một cuộc đời chui lủi và vô cùng tủi thân khi không được gần vợ, gần con. Nhiều đêm lủi thủi một mình, em đã định ra đầu thú nhưng nỗi ám ảnh về cuộc sống tù tội và những lo lắng về tội lỗi của mình đã khiến em không đủ can đảm ra đầu thú. Giờ đây em đã có cơ hội được chuộc tội, được sớm trở về với vợ, con".

Sau mỗi chuyên án, chị lại tất bật với công tác truy tìm tang vật bị mất trong toàn tỉnh. Công việc bộn bề như vậy song chị có cái may mắn luôn nhận được sự cảm thông của ông xã. Cả 2 vợ chồng cùng biên chế trong lực lượng Công an, chung lưng xây dựng được một gia đình đầm ấm với những đứa con học giỏi, chăm ngoan.  Chị chia sẻ, chồng và con chị thiệt thòi vì những chuyên án triền miên nên mỗi khi có thời gian, chị lại dạy con học, làm một món ăn ngon cho gia đình. Có lẽ cũng bởi chính ý nghĩa cao đẹp đó mà chị tiếp tục cống hiến để phục vụ cho xã hội, đẩy lùi cái xấu, kêu gọi những con người lầm lỗi quay về hướng thiện.