(Congannghean.vn)-Trong những năm qua, tệ nạn ma tuý đang trở thành một vấn nạn của xã hội. Tính đến cuối năm 2013, theo báo cáo toàn tỉnh vẫn còn 6.768 người nghiện ma tuý hiện có hồ sơ quản lý, tập trung không chỉ ở thành thị mà còn ở các vùng nông thôn, miền núi. Đây là mối hiểm hoạ đe dọa cuộc sống, phá vỡ hạnh phúc gia đình và làm gia tăng tội phạm, gây nhiều hậu quả nghiêm trọng về kinh tế, an ninh trật tự. Trong khi đó, công tác phòng, chống tệ nạn ma túy cũng như các giải pháp phòng ngừa, quản lý sau cai đang gặp rất nhiều khó khăn, cần biện pháp để tháo gỡ.
Qua thống kê, số người nhiễm HIV do tiêm chích ma túy chiếm 85,15%, với 5.856 người nhiễm HIV hiện đang còn sống. Người nghiện tập trung ở 21/21 huyện, thành, thị; 376/480 xã, phường, thị trấn có người nghiện, với 15 đường dây, 44 tụ điểm và hơn 210 điểm bán lẻ ma túy. Nhìn chung, tình hình tệ nạn ma tuý vẫn còn diễn biến phức tạp, người nghiện ma túy sử dụng thuốc phiện, hêrôin có chiều hướng giảm. Đáng chú ý đã xuất hiện nhiều đối tượng sử dụng ma tuý đá, ma tuý tổng hợp, thuốc lắc. Người nghiện ma tuý đa số là thanh niên, không có nghề nghiệp, người nghiện sử dụng hêrôin chiếm tỉ lệ khá cao.
Hiện nay, trên địa bàn tỉnh Nghệ An có 8 trung tâm có chức năng cai nghiện và quản lý sau cai với quy mô 1.700 học viên, trong đó có 4 trung tâm cấp tỉnh và 4 trung tâm cấp huyện. Để từng bước đổi mới công tác cai nghiện phù hợp với yêu cầu của tình hình mới, tháng 10/2013, UBND tỉnh đã ban hành Quyết định 4741/QĐ-UBND về việc phê duyệt Đề án chuyển đổi Trung tâm GDLĐ-XH I sang Trung tâm cai nghiện tự nguyện. Song song với hoạt động của các trung tâm, Trung tâm Tiểu khu 50 của Bộ Chỉ huy BĐBP tỉnh và Trại tạm giam Công an Nghệ An tổ chức cai nghiện cho các xã miền núi, người dân khu vực biên giới với nước bạn Lào và các can phạm nhân.
 |
| Cùng với chú trọng công tác cai nghiện, việc quản lý sau cai cần được quan tâm |
Với điều kiện trên, Nghệ An đã hình thành mạng lưới trung tâm cai nghiện tương đối hoàn chỉnh theo tuyến, khu vực và hình thức cai nghiện. Nhờ đó, trong năm 2013, toàn tỉnh đã tổ chức tiếp nhận và cai nghiện cho 2.882 người nghiện, trong đó cai tại các trung tâm là 1.945 người, đạt 112% chỉ tiêu được giao; điều trị cai nghiện bằng chất thay thế Methadone cho 226 người; tổ chức dạy nghề, tạo việc làm cho 977 người nghiện ma túy sau cai.
Cùng với công tác cai nghiện, nhằm tạo môi trường lành mạnh cho người nghiện sau khi tái hòa nhập cộng đồng, trên toàn tỉnh đã xây dựng, nhân rộng được các mô hình mang lại hiệu quả như: Mô hình “Cai nghiện và quản lý sau cai tại cộng đồng” ở 7 xã, phường dưới hình thức câu lạc bộ, nhóm “Bạn giúp bạn”. Điển hình như “CLB bạn giúp bạn” xã Tân Sơn, huyện Đô Lương; xã Hưng Long, huyện Hưng Nguyên; xã Diễn Thành, huyện Diễn Châu; “Chi bộ Đảng giúp người nghiện ma túy cai nghiện” ở bản Ná Phày, huyện Quế Phong; hỗ trợ trường hợp cai nghiện (3 triệu đồng/trường hợp cai tại gia đình, cộng đồng; 1 triệu đồng/trường hợp cai nghiện tập trung) ở huyện Hưng Nguyên...
Bên cạnh sự nỗ lực và những kết quả đã đạt được, công tác cai nghiện và quản lý sau cai vẫn tồn tại những hạn chế, bất cập. Đó là tỉ lệ tái nghiện còn cao, từ 85 - 95%, cai nghiện tại cộng đồng mới dừng lại ở khâu cắt cơn; thời gian tổ công tác cai nghiện quản lý người nghiện ít (thường từ 10 - 15 ngày), sau đó bàn giao cho gia đình quản lý. Vì thế, giữa Tổ cai nghiện với các tổ chức đoàn thể và gia đình của người nghiện chưa có kế hoạch phối hợp giám sát, quản lý và hỗ trợ người nghiện ma túy sau cai.
Mặt khác, công tác giáo dục, phục hồi hành vi nhân cách và dạy nghề cho người nghiện ma túy sau cai chưa được chú trọng; việc dạy nghề chủ yếu được triển khai ở các trung tâm giáo dục, lao động, xã hội; số người sau cai nghiện ma túy được tạo việc làm còn thấp. Cùng với đó là việc thực hiện chính sách cho người nghiện ma túy sau cai được vay vốn, tạo việc làm còn nhiều vướng mắc về thủ tục, hầu hết chưa tiếp cận được với nguồn vốn vay...
Một lí do tác động trực tiếp đó là công tác tiếp nhận, quản lý, giáo dục, giúp đỡ người sau khi cai nghiện chưa được chú trọng, trong khi bản thân người sau khi được cai và gia đình vẫn còn tư tưởng thiếu hợp tác với cơ quan chức năng; đội ngũ chuyên trách trong việc tham gia quản lý, giám sát hoặc phác đồ điều trị cắt cơn, cai nghiện phục hồi còn thiếu dẫn đến hiệu quả cai nghiện tại gia đình, cộng đồng không cao.
Công tác cai nghiện tại gia đình, cộng đồng không đạt hiệu quả do thiếu đội ngũ chuyên trách trong việc cắt cơn, cai nghiện phục hồi, việc hỗ trợ địa điểm cũng như bố trí đội ngũ quản lý giám sát ở nhiều địa phương không thể thực hiện được. Mặt khác, việc huy động được nguồn vốn cho công tác cai nghiện ma tuý và quản lý sau cai gặp khó khăn. Vì vậy, chưa xây dựng được nguồn ngân sách hỗ trợ giúp gia đình và bản thân người nghiện, người sau cai nghiện tạo việc làm ổn định, đảm bảo cuộc sống, làm giảm nguy cơ tái nghiện.
Dự báo số người nghiện ma tuý trên các huyện, thành, thị có khả năng gia tăng trong các năm tới. Đây là thách thức rất lớn đối với công tác phòng, chống tệ nạn xã hội nói chung và phòng, chống tệ nạn ma tuý nói riêng ở Nghệ An. Do đó cần sự tham gia tích cực của cả hệ thống chính trị, bản thân, gia đình và toàn xã hội, sử dụng đồng bộ các biện pháp mới có kết quả cao.
Xuân Thống