Phát triển khoa học và công nghệ thời đại cách mạng công nghiệp 4.0

(Congannghean.vn)-Sự phát triển và tăng trưởng nhanh của Nghệ An trong những năm qua có nhiều đóng góp then chốt của khoa học và công nghệ (KH&CN). Hoạt động nghiên cứu, ứng dụng KH&CN đã và đang tạo bước chuyển biến quan trọng về nhận thức trong nhân dân. Nhiều kết quả nghiên cứu đã trở thành tiền đề cho các định hướng phát triển KT-XH của địa phương, nhất là trong lĩnh vực nông nghiệp, nông thôn, y dược, văn hóa - xã hội.

Đẩy mạnh các hoạt động khởi nghiệp đổi mới sáng tạo góp phần thúc đẩy hoạt động khoa học và công nghệ phát triển

Theo đánh giá của nhiều chuyên gia, KH&CN ở Nghệ An thời gian qua ghi nhận nhiều bước tiến, đặc biệt là trên các phương diện: Nhận thức - thể chế hóa, chính sách, đề án KH&CN, sự phát triển các trường đại học. Tuy nhiên, việc thu hút, huy động các doanh nghiệp (DN) tham gia vào lĩnh vực này vẫn còn là khâu yếu. Tại Hội thảo “Phát triển KH&CN Nghệ An đến năm 2030” được tổ chức vừa qua, PGS.TS Trần Đình Thiên, nguyên Viện trưởng Viện Kinh tế Việt Nam đã chỉ ra giải pháp: Phải có DN lớn mà nền tảng là các tập đoàn kinh tế tư nhân dẫn dắt các trung tâm đổi mới - sáng tạo - khởi nghiệp định hướng công nghệ cao, phát triển nghiên cứu đại học chuyên ngành…

Theo đó, tỉnh cần học hỏi kinh nghiệm thành công của Israel - “quốc gia khởi nghiệp” của thế giới, với chính sách tạo vườn ươm DN, thu hút các tập đoàn lớn làm môi trường để thu hút các nhà khoa học, đặc biệt là người gốc Nghệ An về nghiên cứu, khởi nghiệp, làm việc tại quê hương. Để phát huy chất xám của đội ngũ trí thức này, nên đặt hàng cho họ những vấn đề KH&CN mới, khó, có tính thách thức.

Cùng với đó, đặt ra vấn đề thu hút, phát triển cộng đồng DN, trong đó tập trung để có được những DN lớn; tạo môi trường cho DN hiện có trong tỉnh phát triển để tạo niềm tin cho DN mới vào. Điển hình như trên lĩnh vực nông nghiệp, khi có các DN thì họ sẽ đưa công nghệ mới vào; đơn cử như mô hình nuôi bò sữa ở huyện Nghĩa Đàn có công nghệ Israel, trồng chanh leo ở huyện Quế Phong ứng dụng công nghệ của Đài Loan…

Cũng liên quan đến lĩnh vực nông nghiệp, việc ứng dụng KH&CN để tạo ra giá trị chuỗi vẫn đang vướng ở mắt xích là các DN, với số lượng khá khiêm tốn. Bởi vậy, có những dự án 3 năm không tìm được DN nào để triển khai. Để khuyến khích, kích cầu các DN đầu tư vào KH&CN trong sản xuất kinh doanh, Sở KH&CN đã làm việc với một số DN lớn trên địa bàn; đồng thời, thông qua các DN này để hình thành dần thói quen làm khoa học cho cộng đồng các DN. Được biết, hiện nay, có một số DN lớn của tỉnh đã hình thành viện, trung tâm nghiên cứu về KH&CN. Bên cạnh đó, để kích thích doanh nghiệp đầu tư nghiên cứu, Sở KH&CN đã hỗ trợ một số dự án giao cho đơn vị trực thuộc các đơn vị này chủ trì và triển khai; thông qua đó, các DN cũng đã bố trí thêm kinh phí gấp nhiều lần để đầu tư cho dự án.

Tuy nhiên, theo đánh giá, giải pháp trên chủ yếu triển khai ở một số DN lớn, giàu tiềm lực; còn với đa số DN trên địa bàn tỉnh có quy mô vừa và nhỏ thì việc thúc đẩy các DN đầu tư vào KH&CN vẫn còn nhiều khó khăn. Cụ thể, theo quy định, DN được trích 10% lợi nhuận trước thuế để đưa vào quỹ phát triển KH&CN. Tuy nhiên, nếu mỗi DN vừa và nhỏ đứng đơn lẻ trong vấn đề này thì quỹ phát triển KH&CN không “thấm” so với nhu cầu.  Để tháo gỡ, Sở KH&CN đã làm việc với hiệp hội các DN để thực hiện ý tưởng hình thành quỹ phát triển KH&CN theo hiệp hội.

Với nguồn kinh phí được bố trí để phát triển thị trường KH&CN 11,57 tỉ đồng trong giai đoạn từ nay đến năm 2020, Nghệ An đặt mục tiêu đến năm 2020 sẽ có 15 DN KH&CN và có 1.000 đối tượng được bảo hộ sở hữu công nghiệp; trong đó chú trọng việc hỗ trợ đăng ký bảo hộ về sáng chế, giải pháp hữu ích và khai thác, phát triển các tài sản trí tuệ. Theo đó, hàng năm, các tổ chức, cá nhân, DN có nhu cầu sẽ được hỗ trợ tham gia hội chợ, triển lãm công nghệ thiết bị, điểm kết nối cung - cầu cấp quốc gia, vùng và quốc tế (ASEAN).

Ngoài lĩnh vực nông nghiệp, theo ý kiến của nhiều chuyên gia, hoạt động KH&CN của tỉnh thời gian tới nên tập trung vào công nghệ thông tin, nghiên cứu về khoa học xã hội và nhân văn để phục vụ sự phát triển nhanh và bền vững. Cùng với đó, quan tâm xây dựng hệ sinh thái khởi nghiệp tốt, thể hiện được cả những đặc tính chung và nét đặc thù của tỉnh…