Đối mặt với nguy cơ hạn hán và xâm nhập mặn

(Congannghean.vn)-Theo báo cáo của Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN&PTNT), đến thời điểm hiện tại, phần lớn hồ đập dự trữ nước đã xuống mức báo động, lượng mưa thiếu hụt khiến cho Nghệ An đứng trước nguy cơ hạn hán và xâm nhập mặn.

Nghệ An là tỉnh có nhiều công trình thủy lợi, phân bổ khắp 21 huyện, thành; có 2 hệ thống công trình thủy nông lớn là hệ thống Bắc và hệ thống Nam; 625 hồ chứa nước và gần 600 trạm bơm điện. Tuy nhiên, mực nước các hồ đập chỉ đạt khoảng 30 - 60% dung tích thiết kế.

Mực nước tại các công trình đầu mối như cống Nam Đàn hiện đạt 0,7 m/1,1 5m; cống Bến Thủy 0,15 m/0,7 m; cống Nghi Quang 0,2 m/0,5 m; cống Diễn Thành 0,75 m/0,92 m. Vì vậy, trong thời gian tới, nếu không có mưa ở thượng nguồn thì mực nước trên các sông, suối sẽ giảm thấp và nhanh.

Hồ chứa dưới Xuân Dương ở xã Diễn An, huyện Diễn Châu chỉ đạt 60% dung tích thiết kế

Theo dự báo của Trung tâm khí tượng Thủy văn Trung ương, hiện tượng El Nino kéo dài làm cho nhiệt độ tăng so với trung bình nhiều năm từ 1,2 0C - 1,5 0C; lượng mưa bị thiếu hụt so với chu kỳ nhiều năm từ 25 - 50%; dòng chảy các sông, suối có xu hướng suy giảm nhanh sau khi mùa mưa kết thúc làm ảnh hưởng đến việc cấp nước phục vụ sản xuất và sinh hoạt.

Vụ xuân năm nay, toàn tỉnh gieo trồng 85.000 ha lúa, trên 12.000 ha ngô, 22.000 ha lạc, 24.000 ha mía và một số loại rau màu khác. Với tình hình thời tiết diễn biến bất lợi, năm nay, diện tích khả năng bị thiếu nước, hạn hán ở Nghệ An là hơn 21.300 ha. Trong đó, diện tích thiếu nước do các công ty thủy lợi quản lý là 11.375 ha và diện tích thiếu nước ở các huyện là 9.925 ha.

Từ thực tế trên cho thấy khả năng xâm nhập mặn tại Nghệ An tăng cao. Hiện, toàn tỉnh có 6 con sông chảy trực tiếp ra biển, cùng với hàng chục ngầm, lạch nội vùng đã tạo nên một mạng lưới chuyển nước, thoát nước cho vùng ven biển. Tuy nhiên, vào mùa kiệt, khi mực nước nội đồng xuống thấp, nước mặn xâm nhập vào nội địa qua các cửa sông này làm ảnh hưởng đến quá trình sinh trưởng và phát triển của lúa Xuân và Hè thu ở các huyện ven biển.

Ông Nguyễn Trường Thành, Phó chi cục Thủy lợi tỉnh Nghệ An lo lắng: “Do lượng mưa trung bình chỉ đạt 50 - 60% so với năm trước nên năm nay theo dự báo, toàn tỉnh phải đối mặt với nguy cơ thiếu nước; đồng thời xuất hiện tình trạng xâm nhập mặn vùng ven biển. Chúng tôi đang lo ngại vào tháng 4 tới đây, một số vùng sẽ thiếu nước cho lúa đang làm đòng”.

Trước thực trạng hạn hán đang diễn ra trên diện rộng, UBND tỉnh Nghệ An vừa ban hành công văn khẩn, yêu cầu các sở, ban, ngành và UBND 21 huyện, thành, thị thực hiện các biện pháp cấp bách phòng, chống hạn hán và xâm nhập mặn.

Theo đó, Nghệ An đã đề xuất nhiều giải pháp chống hạn cho từng vùng, cân đối nguồn nước để cơ cấu cây trồng, mùa vụ hợp lý, phối hợp với các nhà máy thủy điện để xả nước chống hạn; kiểm tra các cống ngăn mặn, bơm nước vào thời điểm hợp lý và trồng, bảo vệ rừng đầu nguồn; phòng, chống cháy rừng trong điều kiện thiếu nước và nắng nóng, khô hạn kéo dài. Đẩy nhanh tiến độ thi công các công trình thủy lợi để đưa vào khai thác sử dụng phục vụ sản xuất.

Vào đầu tháng 4 vừa qua, Thứ trưởng Bộ NN&PTNT Lê Quốc Doanh và đoàn công tác của Bộ có buổi làm việc với UBND tỉnh Nghệ An về nội dung chống hạn và xâm nhập mặn. Tại buổi làm việc, Thứ trưởng cho biết: “Dự báo năm nay sẽ hạn rất nặng, ảnh hưởng đến sản xuất lúa, đặc biệt là sản xuất hè thu. Bởi vậy, việc chỉ đạo sản xuất hè thu rất quan trọng, nhất là thời vụ để chạy đua với thời tiết và lũ lụt…”.

Ông Thái Văn Hùng, Phó Giám đốc Công ty TNHH MTV Thủy lợi Nam cho biết: Công ty hiện đang quản lý trực tiếp 36 trạm bơm và 13 hồ chứa nước làm nhiệm vụ tưới tiêu cho hơn 46.000 ha. Hệ thống thủy lợi Nam là vùng cuối sông Cả, đặc thù của hệ thống là 85% hoạt động bằng bơm điện, công suất các trạm bơm không đủ lưu lượng của máy do nguồn nước thấp, hiện tượng El Nino kéo dài nên hệ thống sinh thủy ngày càng cạn kiệt. Cùng với biến đổi khí hậu, triều cường lên cao trong khi mực nước nội đồng thấp nên nguy cơ xâm lấn mực nước mặn ngày càng lớn.

Để chủ động đối phó với tình hình diễn biến thời tiết và hạn hán, đảm bảo nguồn nước phục vụ sản xuất năm 2016, công ty đã xây dựng nhiều phương án chống hạn.