Kinh tế xã hội

Nợ đọng bảo hiểm xã hội: 'Bài toán' vẫn chưa có lời giải

TIN LIÊN QUAN
Phối hợp giám sát BHXH trong các doanh nghiệp Nâng cao hiệu quả công tác quản lý BHXH, BHYT Mở rộng chi trả BHXH qua hệ thống bưu điện Nâng lương hưu, trợ cấp BHXH từ 1/1/2015

(Congannghean.vn)-Bảo hiểm xã hội (BHXH) là quyền lợi hợp pháp của người lao động, nhất là trong các trường hợp đau ốm, hưu trí, phụ nữ thai sản... Tuy nhiên, hiện nay, trên địa bàn tỉnh, đang có nhiều doanh nghiệp trốn nợ hoặc nợ đọng BHXH kéo dài, ảnh hưởng trực tiếp đến quyền lợi của người lao động. Đã có nhiều giải pháp được đưa ra, nhưng thực trạng nợ đọng BHXH vẫn chưa chấm dứt, gây khó khăn không nhỏ trong hoạt động của ngành BHXH và các đơn vị liên quan.

 

Nợ BHXH đã trở thành vấn nạn đối với người lao động ở các doanh nghiệp (DN) tư nhân và đang diễn ra ở hầu hết các tỉnh, thành phố trên cả nước. Theo số liệu thống kê của BHXH tỉnh, số nợ BHXH, bảo hiểm y tế (BHYT) tính đến hết ngày 30/4/2015 trên toàn tỉnh là hơn 319 tỉ đồng, chiếm 7,9% so với kế hoạch thu BHXH Việt Nam giao, trong đó có 1.295 đơn vị vẫn đang mắc nợ BHXH. Các doanh nghiệp nợ BHXH tổng cộng 193,651 tỉ đồng, trong đó: Nợ dưới 1 tháng là 15.875 triệu đồng, nợ từ 1 tháng đến dưới 6 tháng 84,983 tỉ đồng, nợ từ 6 tháng trở lên 92,793 tỉ đồng, nợ bảo hiểm thất nghiệp 8,830 tỉ đồng. 

Các doanh nghiệp đóng tiền bảo hiểm tại Bảo hiểm xã hội tỉnh

Tình trạng các doanh nghiệp nợ BHXH là vấn đề đã cũ nhưng chưa bao giờ giảm “sức nóng”. Việc nợ đọng BHXH ảnh hưởng lớn đến việc thực hiện các chế độ chính sách đối với người lao động (NLĐ), nhất là khi họ đang trong thời kỳ ốm đau, thai sản, tai nạn lao động không được thanh toán chế độ; một số NLĐ đến tuổi nghỉ hưu không được hưởng trợ cấp hưu trí, khiến cuộc sống trở nên bấp bênh. Cùng với tình trạng trốn đóng BHXH, một vấn đề nan giải khác cũng liên quan trực tiếp đến quyền lợi của NLĐ đang bị các DN lợi dụng, đó là tình trạng DN lách luật để giảm bớt mức đóng BHXH.

 

Một trong những lý do khiến vấn nạn nợ đọng BHXH vẫn tồn tại, kéo dài dai dẳng với xu hướng ngày càng phức tạp hơn, đó là chế tài xử phạt đối tượng nợ đọng BHXH chưa đủ sức răn đe. Thêm vào đó, mức lãi suất chậm đóng BHXH, BHYT lại thấp hơn mức lãi suất vay ngân hàng nên đại bộ phận DN đã cố tình nợ hoặc chây ì trong việc trả nợ BHXH và chấp nhận chịu phạt để chiếm dụng quỹ BHXH, BHYT. 

 

Ông Ngô Ngọc Thanh, Trưởng phòng thu, BHXH tỉnh cho biết: Nợ đọng BHXH kéo dài diễn ra ở hầu khắp các địa phương, điều này ảnh hưởng lớn đến vấn đề an sinh xã hội khi mà hàng chục nghìn NLĐ đang có nguy cơ “mất trắng” quyền lợi của mình bởi vấn nạn này. Nguyên nhân dẫn đến nợ đọng các loại bảo hiểm kéo dài là do nhận thức của một số đơn vị, nhất là các DN tư nhân còn hạn chế. Nhiều DN làm ăn thua lỗ triền miên không có khả năng đóng các loại bảo hiểm. Chế tài xử phạt vi phạm hành chính liên quan đến nợ, trốn đóng các loại bảo hiểm chưa đủ sức răn đe. Trong khi đó, người lao động do sợ bị mất việc làm, nên không dám đấu tranh với chủ doanh nghiệp, dẫn tới việc đấu tranh bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp cho bản thân NLĐ chưa cao.

 

Theo quy định của ngành bảo hiểm, nếu người sử dụng lao động vi phạm Luật BHXH thì sẽ bị xử phạt hành chính và buộc phải nộp đủ, đúng số tiền còn thiếu, cộng với tiền lãi suất ngân hàng của số tiền nộp chậm. Nếu vi phạm với số lượng lớn, trong thời gian dài, có thể bị khởi kiện tại tòa án dân sự. Tuy nhiên, thủ tục khởi kiện tương đối phức tạp, trong khi nhiều doanh nghiệp lại thiếu sự hợp tác.

 

Trước tình hình đó, BHXH tỉnh đã đề ra nhiều biện pháp để quản lý chặt chẽ công tác quản lý thu, xử lý thu hồi nợ BHXH, BHYT, bảo hiểm thất nghiệp như: Phân công cán bộ chuyên quản thu thường xuyên kiểm tra, đối chiếu, đôn đốc đơn vị, doanh nghiệp trích nộp đầy đủ, kịp thời theo quy định của Luật BHXH; tham mưu cho UBND tỉnh thành lập đoàn thanh tra liên ngành thu nợ BHXH; phối hợp với Sở Lao động -  Thương binh và Xã hội tiến hành xử phạt hành chính, phong tỏa tài khoản, khởi kiện ra tòa các đơn vị nợ đọng BHXH, BHYT. Đặc biệt, chú trọng phát triển nhóm đối tượng tham gia dưới hình thức bắt buộc.

 

Đồng thời, tăng cường hoạt động thanh tra, kiểm tra liên ngành tổ chức thu hồi nợ, kịp thời ra thông báo, đôn đốc nhắc nhở các đơn vị thực hiện đúng quy định. Kiên quyết xử phạt hành chính, áp dụng biện pháp cưỡng chế bắt buộc trích tiền từ tài khoản tiền gửi truy nộp vào BHXH, khởi kiện đối với các đơn vị nợ BHXH, BHYT kéo dài. Tuy có nhiều giải pháp, chế tài là thế, song thực trạng nợ BHXH vẫn đang diễn ra và chưa có hồi kết.