Nỗ lực rà phá bom mìn, vật liệu nổ tồn lưu sau chiến tranh

(Congannghean.vn)- Theo kết quả của Dự án “Điều tra, khảo sát và đánh giá tác động của sự ô nhiễm bom, mìn, vật nổ còn sót lại sau chiến tranh ở Việt Nam” do BOMICEN và Quỹ Cựu chiến binh Mỹ ở Việt Nam (VVAF) tiến hành từ năm 2004 đến 2008, Nghệ An là một trong những địa phương bị ảnh hưởng nặng nề, với  100% số xã trên địa bàn tỉnh bị ô nhiễm bom mìn, vật nổ, trong đó có 785 khu vực bị ô nhiễm bom mìn (BMA) với diện tích ước tính khoảng 279.742,0 ha, chiếm tỷ lệ 18% diện tích toàn tỉnh.

Qua điều tra và khảo sát kỹ thuật, có 95% số xã trong tỉnh bị nhiễm bom phá và bom bi, đây là một trong những chủng loại bom mìn, vật nổ nguy hiểm nhất. Mặc dù Bộ Chỉ huy quân sự tỉnh Nghệ An đã tổ chức nhiều đợt rà phá bom mìn, vật nổ còn sót lại, nhưng diện tích được giải phóng sạch bom, mìn, vật nổ còn ít so với diện tích bị ô nhiễm. Do đó, đã làm cản trở quá trình phát triển sản xuất cây trồng, chăn nuôi, mở rộng cơ sở hạ tầng cũng như chương trình tái định cư và các hoạt động phát triển kinh tế - xã hội của địa phương.

Căn cứ Quyết định số 504/QĐ-TTg ngày 21/4/2010 của Thủ tướng Chính phủ về việc phê duyệt chương trình hành động Quốc gia khắc phục hậu quả bom mìn sau chiến tranh, UBND tỉnh Nghệ An, Bộ Chỉ huy quân sự tỉnh đã triển khai thực hiện Dự án rà phá bom mìn, vật nổ giai đoạn 2010 - 2015, nhằm giảm thiểu tai nạn bom mìn, vật nổ còn sót lại sau chiến tranh, cải thiện môi trường sống, bảo vệ tính mạng và tài sản nhân dân, với tổng mức đầu tư 396 tỉ 316 triệu đồng.

Đây là nguồn vốn đầu tư của Trung ương, hỗ trợ của Chính phủ các nước, các tổ chức quốc tế, các tổ chức phi chính phủ, các tổ chức và cá nhân trong nước. Dự án do Bộ Chỉ huy Quân sự tỉnh Nghệ An làm chủ đầu tư, để rà phá bom mìn, vật nổ trên diện tích 30.000 ha thuộc các khu vực của 16 huyện, thành, thị, bao gồm: Thành phố Vinh, thị xã Thái Hòa, các huyện Quỳ Châu, Kỳ Sơn, Nghĩa Đàn, Quỳnh Lưu, Tân Kỳ, Anh Sơn, Diễn Châu, Yên Thành, Đô Lương, Thanh Chương, Nghi Lộc, Nam Đàn, Hưng Nguyên và Quế Phong.

Trong đó, ưu tiên cho các xã vùng gò đồi và miền núi với phương án thực hiện đến độ sâu 3 m tính từ mặt đất tự nhiên hiện tại. Các địa phương có diện tích bom mìn, vật nổ còn sót lại nhiều là: Quỳnh Lưu 8.000 ha, Nghi Lộc 7.000 ha, Diễn Châu 4.000 ha…

Lực lượng Công binh đang rà phá bom mìn, vật nổ còn sót lại sau chiến tranh

Thiếu tá Trần Danh Hân - Trợ lý công binh Bộ Chỉ huy Quân sự tỉnh Nghệ An cho biết: Năm 2012 - 2013, lực lượng Công binh chuyên trách Quân khu 4, Bộ Chỉ huy quân sự tỉnh Nghệ An phối hợp với Trung tâm công nghệ xử lý bom mìn (Bomicen) Bộ Tư lệnh Công binh đã dò tìm, xử lý làm sạch bom, mìn, vật nổ trên diện tích gần 8.400 ha tại địa bàn 47 xã, thị trấn thuộc 7 huyện, thành gồm: Thành phố Vinh, Nam Đàn, Hưng Nguyên, Nghi Lộc, Diễn Châu, Yên Thành và Quỳnh Lưu. Trong đó, có 16 quả bom phá từ 250 - 750 LBS (bảng Anh); 1.386 quả bom bi các loại; 684 quả đạn pháo, đầu đạn pháo, đạn cối các loại; 558 quả mìn, lựu đạn; 1.270 kg mảnh bom, đạn; 76 kg đạn bộ binh các loại, với tổng vốn đầu tư 110 tỉ 708 triệu đồng, đã trả lại đất sạch cho người dân xây dựng nhà cửa đảm bảo an toàn.

Qua dự án, chúng tôi đánh giá cao về kỹ thuật, phương tiện làm việc đúng quy trình phối hợp giữa các cơ quan, ban ngành, rất nhịp nhàng, đảm bảo an toàn cho người dân yên tâm sản xuất, phát triển kinh tế và xây dựng các công trình phục vụ dân sinh. Từ chỗ là “những vùng đất chết”, nay chính quyền tại các địa phương: Đông Vĩnh, Hưng Dũng, Bến Thủy, Hưng Hòa (thành phố Vinh); Quỳnh Mỹ, Quỳnh Đôi, Quỳnh Lương, Quỳnh Liên, Quỳnh Xuân, Quỳnh Trang, thị trấn Cầu Giát (Quỳnh Lưu); Nghi Văn, Nghi Kiều, Nghi Mỹ, Nghi Hợp (Nghi Lộc); Nam Hưng, Nam Thái, Nam Thanh, Nam Anh (Nam Đàn); Tăng Thành, Văn Thành, Hợp Thành (Yên Thành); Hưng Tây, Hưng Phúc, Hưng Thịnh (Hưng Nguyên); Diễn Cát, Diễn Kỷ, Diễn Yên (Diễn Châu) đã giao khoán cho các hộ dân quy hoạch trồng rừng, trồng cây công nghiệp, sản xuất rau, màu hàng hóa, chăn nuôi... góp phần xóa đói giảm nghèo bền vững.

Dự án rà phá bom mìn, vật nổ còn sót lại sau chiến tranh tại Nghệ An được tổ chức thực hiện từ nay đến năm 2015. Theo đó, sẽ rà phá 21.200 ha bom mìn, vật nổ tại thị xã Thái Hòa và các huyện Quỳ Châu, Kỳ Sơn, Nghĩa Đàn, Tân Kỳ, Anh Sơn, Đô Lương, Thanh Chương và Quế Phong.

Hiện nay, tỉnh Nghệ An rất cần sự giúp đỡ của Chính phủ tiếp tục hỗ trợ nguồn vốn và giới thiệu địa phương tiếp cận các nhà tài trợ, các tổ chức nhân đạo nhằm thu hút nguồn lực, nâng cao hiệu quả thực hiện các dự án, đẩy nhanh tiến độ khắc phục hậu quả bom, mìn, vật nổ sót lại sau chiến tranh, để dự án triển khai thi công theo đúng kế hoạch, góp phần giúp Nghệ An trả lại màu xanh cho những vùng đất "chết”.