Kinh tế xã hội

Hàng loạt công trình giao thông trọng điểm xuống cấp, chậm tiến độ

Cả nước hiện có 26 công trình, dự án giao thông trọng điểm với tổng kinh phí đầu tư khoảng 576.484 tỷ đồng. Đến nay đã có 7 dự án bàn giao và đưa vào khai thác sử dụng, 19 công trình đang trong giai đoạn thực hiện, chuẩn bị hoàn thành, khởi công và đầu tư. Tuy nhiên, trong số đó, nhiều công trình chậm tiến độ, giãn và hoãn tiến độ; nhiều công trình vừa đưa vào sử dụng đã xuống cấp nghiêm trọng.

 

Ngày 12/11, cổng thông tin Điện tử Chính phủ đã tổ chức cuộc tọa đàm trực tuyến về "Tiến độ và chất lượng các công trình giao thông trọng điểm". Tại đây, lãnh đạo Bộ GTVT cho biết, cả nước hiện có 26 công trình, dự án giao thông trọng điểm với tổng kinh phí đầu tư khoảng 576.484 tỷ đồng. Đến nay đã có 7 dự án bàn giao và đưa vào khai thác sử dụng, 19 công trình đang trong giai đoạn thực hiện, chuẩn bị hoàn thành, khởi công và đầu tư. Tuy nhiên, trong số đó, nhiều công trình chậm tiến độ, giãn và hoãn tiến độ; nhiều công trình vừa đưa vào sử dụng đã xuống cấp nghiêm trọng.

 

Hiện tượng hằn lún vệt bánh xe xuất hiện ngày càng nhiều

 

Đường Vành đai 3 trên cao, công trình cầu cạn hiện đại bậc nhất cả nước, nhưng chỉ đưa vào khai thác một thời gian ngắn đã xuất hiện tình trạng hằn lún vệt bánh xe. Rồi, đến đường cao tốc Cầu Giẽ - Ninh Bình, tuyến đường cao tốc hiện đại đầu tiên ở Hà Nội sau một thời gian khai thác cũng bị lún, bong tróc, ổ voi ổ gà. Hay như dự án đầu tư nâng cấp quốc lộ 14, đang trong quá trình thi công nhưng đã bị phát hiện một số gói thầu không đảm bảo tiêu chuẩn gây hư hỏng mặt đường. Gần đây nhất là quốc lộ 1A đoạn Hà Nam - Thanh Hóa, mặc dù vừa đưa vào sử dụng giai đoạn 2010-2013 nhưng đã xuất hiện lún, hư hỏng. Bộ GTVT đã yêu cầu kiểm điểm từ đơn vị quản lý như Ban quản lý dự án đến Tư vấn giám sát, nhà thầu thi công. Nhất là trong bối cảnh, nền kinh tế gặp khó khăn nhưng các nguồn vốn ngân sách, vốn ODA, vốn xã hội hóa vẫn ưu tiên cho các công trình giao thông, nhưng chất lượng không tương xứng khiến dư luận bất bình.

 

Công trình dự án cầu Nhật Tân, Hà Nội

 

Ông Phạm Tuấn Anh, Phó Cục trưởng Cục Quản lý xây dựng và chất lượng công trình (Bộ GTVT) nhìn nhận, 2 năm trở lại đây, hiện tượng hằn lún vệt bánh xe xuất hiện rất nhiều, từ các tuyến tỉnh lộ đến quốc lộ. Từ các dự án mới hoàn thành đến dự án đã khai thác lâu. Không những hằn lún mặt đường mà ngay cả mặt cầu như cầu Thanh Trì, Vành đai 3 trên cao cũng xuất hiện. "Bộ GTVT nhận định, hiện tượng này ảnh hưởng đến ATGT, có thể gây TNGT cho các phương tiện".

 

Thứ trưởng Bộ GTVT Nguyễn Hồng Trường cũng cho rằng, đây là vấn đề "nóng" trong việc quản lý chất lượng của ngành GTVT. Dù vậy, những nguyên nhân gây hiện tượng hằn lún mặt cầu đường được Bộ GTVT chỉ ra chủ yếu vẫn do khách quan. Như, do hiện tượng xe quá tải hoạt động nhiều, do chất lượng nhựa đường chưa được kiểm soát. Lãnh đạo Bộ GTVT lấy ví dụ như đường QL1A đoạn Hà Nam - Thanh Hóa do chất lượng nhựa và vật liệu cấp phối; cầu Thanh Trì do xe quá tải và chất lượng nhựa… "Toàn bộ nhựa đường chúng ta phải nhập khẩu, nhưng lại không kiểm soát được nguồn gốc nhập từ đâu, chất lượng ra sao. Chúng tôi đã làm việc với Bộ Công an và Bộ Công thương đề nghị giúp đỡ, kiểm soát vấn đề này", ông Nguyễn Hồng Trường cho hay. Hơn nữa, từ nay trở đi, mặt thảm sẽ tổ chức đấu thầu một gói riêng, không nằm trong tổng thể dự án, chỉ một số nhà thầu được tham gia thi công phần việc này.

 

Bên cạnh đó, còn một số nguyên nhân như do cốt liệu (cát, dăm) mặc dù khi thí nghiệm thì đạt, nhưng khai thác tại mỏ lại không đạt. Nguyên nhân do thời tiết và do thiết kế chưa chuẩn cũng được Bộ GTVT xem xét đến song không phải là yếu tố quyết định? "Những tồn tại trên có nguyên nhân khách quan, nhưng cũng có một phần yếu tố chủ quan, như Tư vấn giám sát không phát hiện kịp thời các "sự cố" để đề xuất, xử lý", ông Phạm Tuấn Anh nhận định.

 

Một dự án thì không nên cho quá nhiều nhà thầu phụ tham gia

 

Mặc dù chưa phát hiện trường hợp nào "ăn bớt" nguyên vật liệu, song lãnh đạo Bộ GTVT cũng chỉ ra, đang xảy ra hiện tượng công ty mẹ, công ty con, công ty cháu, chắt trong đấu thầu. "Các nhà thầu sau khi trúng thầu đã mời các nhà thầu phụ tham gia. Các nhà thầu phụ này lại tiếp tục mời nhiều nhà thầu phụ khác. Cùng một dự án nhưng rất nhiều nhà thầu tham gia, rất khó kiểm soát". Bộ GTVT đã kiến nghị, một dự án thì không nên cho quá nhiều nhà thầu phụ tham gia để quá trình kiểm soát được chặt chẽ hơn. Nhưng, lãnh đạo Bộ GTVT cũng không chắc chắn, sau một loạt các giải pháp này thì chất lượng đường sá, mà cụ thể là tình trạng hằn lún vệt bánh xe sẽ được khắc phục triệt để. Song, trước ý kiến cho rằng có hay không chuyện ăn bớt nguyên vật liệu đã dẫn đến tình trạng công trình xuống cấp nhanh chóng?

 

Tuyến cao tốc Cầu Giẽ-Ninh Bình đã xuất hiện nhiều điểm lún

 

Thứ trưởng Nguyễn Hồng Trường khẳng định: Về việc đó, chúng tôi có đội tư vấn giám sát chịu trách nhiệm khi cốt liệu đưa ra để trải mặt đường thì việc thí nghiệm phải đảm bảo. Tất nhiên, trong quá trình làm, yếu tố chủ quan chỉ rơi vào những tuyến đường mà khâu giám sát thi công có vấn đề. Nếu giám sát chặt chẽ, chắc chắn việc không thể xảy ra. Thế nhưng, vị Thứ trưởng cũng tiết lộ:  Hiện nay, chúng tôi đang tiến hành kiểm tra lại toàn bộ. Tức là khi khoan một mẫu lên, đưa phòng thí nghiệm phân tích cốt liệu có đảm bảo yêu cầu tỷ lệ kỹ thuật thực tế hay không. Trên cơ sở đó, có thể phát hiện thiếu hụt. Vừa rồi, chúng tôi cũng tiến hành việc này, nhưng chưa phát hiện ra vấn đề gì lớn, chủ yếu vẫn là liên quan đến tải trọng, chất lượng nhựa, cũng như quy trình thực hiện.

 

Người dân trông chờ nhiều vào các công trình giao thông trọng điểm để có thể lưu thông ngày một tốt hơn, an toàn hơn. Thế nhưng, thực tế hiện nay chất lượng các công trình liên tục có vấn đề, đang thật sự khiến người tham gia giao thông cảm thấy lo lắng. Liệu rằng, lỗi do khách quan có phải là lý do chính đáng? Sâu xa hơn là lỗi từ những người quản lý đã được nhìn nhận đúng.