Giá điện có thể tăng 22% trong 2 năm tới. Với khung giá bán lẻ mới được duyệt, năm 2015 người tiêu dùng có thể phải trả hơn 2.900 đồng một kWh, thay vì mức cao nhất 2.420 đồng như hiện nay.
Mức tăng cao
Giá bán điện bình quân biểu thị giá thành cho một kWh điện thương phẩm, bao gồm 4 yếu tố là giá phát điện, giá truyền tải điện, giá phân phối điện, chi phí điều hành - quản lý và dịch vụ phụ trợ hệ thống điện.
Hiện giá bán lẻ điện bình quân là 1.508,85 đồng, cách khung giá tối đa là 326,15 đồng một kWh. Như vậy, trong tương lai giá điện bình quân có thể tăng thêm 22%.
 |
| Giá điện và mức chênh lệnh |
Sau khi quyết định giá bán lẻ điện bình quân, căn cứ trên một tỷ lệ nhất định với từng bậc thang sử dụng điện, Bộ Công Thương sẽ công bố cụ thể mức giá bán lẻ điện sản xuất, điện sinh hoạt. Với tỷ lệ đang được áp dụng theo Quyết định 268, giá bán lẻ điện sinh hoạt hiện cao hơn giá bán bình quân từ 0-59%. Giả sử giá điện bình quân được áp ở mức tối đa 1.835 đồng, giá bán lẻ điện sinh hoạt có thể dao động từ 1.835 đến 2.918 đồng, cao hơn mức giá hiện nay từ 323 đến 498 đồng một kWh.
Trường hợp cần thiết phải điều chỉnh khung giá của mức giá bán lẻ điện bình quân phù hợp với biến động của chi phí sản xuất kinh doanh điện và yêu cầu phân bổ các khoản chi phí chưa được tính vào giá bán điện, Bộ Công Thương và Bộ Tài chính sẽ tính toán, điều chỉnh khung giá của mức giá bán lẻ điện bình quân, trình Thủ tướng xem xét, quyết định.
Thiếu tiền phải tăng giá
Ông Trần Viết Ngãi, Chủ tịch Hiệp hội Năng lượng Việt Nam, cho rằng: Ngành điện không đủ tiền để làm đối ứng, chưa nói đến tiền để đầu tư. Mức tăng theo lộ trình trong 2 năm như trên nhằm bảo đảm đủ tiền đối ứng để ngành điện có thể vay vốn thực hiện các dự án đầu tư về điện theo Tổng sơ đồ điện VII. .
Tuy nhiên, theo chuyên gia kinh tế Phạm Chi Lan, việc đầu tư phải căn cứ trên tất cả những tính toán về phát triển kinh tế; đến chương trình tiết kiệm điện, giảm thất thoát điện năng trong chính ngành điện; xem xét điều chỉnh việc sử dụng điện của các ngành trong nền kinh tế, nhất là những ngành tiêu thụ điện lớn.
"Không thể chỉ tính toán 1 chiều, cho rằng với tốc độ tăng trưởng kinh tế như hiện nay thì các ngành sẽ dùng nhiều điện nên phải đầu tư thêm mà không nghĩ đến chuyện tiết kiệm điện cũng như hạn chế những dự án tiêu tốn điện mà chưa biết lợi ích đến đâu" - bà Lan nói.
Chuyên gia kinh tế - TS Nguyễn Minh Phong đặt giả thuyết mức giá bán lẻ điện hiện hành hợp lý thì mức tăng 22% trong khoảng 2-3 năm nữa sẽ cân bằng với mức lạm phát được khống chế khoảng 7% mỗi năm. Tuy nhiên, giá điện hiện còn nhiều bất ổn do cơ chế độc quyền và thiếu minh bạch. Theo ông Phong, việc ngành điện cần vốn để đầu tư hoàn toàn hợp lý nhưng vấn đề cần quan tâm là lợi nhuận ra sao, đầu tư vào lĩnh vực gì thì không thấy ngành điện giải trình công khai.
Hơn nữa, theo TS Phong, ngành điện đang độc quyền nên không so sánh, đánh giá được giá điện hiện hành cũng như giá điện được cho phép tăng đến 2015 liệu có hợp lý.
Bà Phạm Chi Lan cũng yêu cầu cần minh bạch và bóc tách cụ thể các chi phí cấu thành giá điện đồng thời làm rõ những sai phạm trong việc đưa những khoản chi tiêu không đúng vào giá thành điện như kết luận của Thanh tra Chính phủ vừa qua.
"Nếu chưa làm rõ được những nội dung trên thì hoàn toàn chưa đủ cơ sở để phê duyệt cho tăng giá ở mức cao đến 22%" - bà Lan khẳng định.