Người dân mất đất sản xuất, nhưng hệ lụy của việc xói lở, có chỗ bồi lấp gây rất nhiều khó khăn cho sản xuất lúa vụ Xuân 2013.
Gia đình bà Lữ Thị Luyện có hơn 2 sào ruộng, mỗi vụ sản xuất thu hoạch 5 đến 6 tạ thóc, đảm bảo cho 4 miệng ăn không bị thiếu đói. Thế nhưng từ vụ mùa năm 2012 nước lũ dâng lên ruộng của vùng Mường Ham đã làm cho gia đình bà mất đi 50% đất sản xuất.
Trong vụ sản xuất này, thực hiện nông lịch của huyện Quỳ Hợp, gia đình bà đã mua 4 kg giống Tạp Giao về bắc mạ và che phủ nilon cẩn thận, thế nhưng do ruộng cuối nguồn không có nước để cấy cho nên mạ để chết khô dần, bà lại phải mua ngô về trỉa mong vớt vát khi vào vụ thu hoạch.
Bà Lữ Thị Luyện cho biết: “Gia đình trước đây có 2 sào ruộng, nhưng bị sạt lở giờ chỉ còn một sào. Giờ đưa 4kg lúa về làm giống nhưng mà chết hết rồi, không làm được nữa, nay chuyển sang trồng màu để xem được hạt ngô, hạt đậu nào không. Dân trong Mường Ham xin đề nghị với cấp trên, huyện với xã giúp đỡ cho bản Mường Ham chúng tôi sau này có ruộng làm ăn, có nước để làm ruộng để có hạt lúa mà ăn. Không có hạt lúa, hạt gạo thì khổ lắm”.
Dòng sông Nậm Huống xói lở mất 3 ha đất sản xuất của nhân dân
Gia đình bà Luyện là một trong tổng số 27 hộ cuối nguồn của bản Mường Ham vừa bị mất đất sản xuất, vừa không có nước để gieo cấy kịp thời vụ. Để khắc phục tạm thời tình trạng này, trước vụ sản xuất bản Mường Ham đã huy động nhân dân hàng trăm ngày công để nạo vét kênh mương nội đồng, đào đắp những đoạn bị sạt lở; Gần 50m mương bị lũ cuốn trôi, bản đã huy động nhân dân đóng góp gần 3 triệu đồng để mua đường ống và máng dừa để dẫn nước về ruộng.
Ngoài ra, bản còn huy động các hộ từ 100.000 đến 200.000 đồng để mua dầu bơm nước vào ruộng cho bà con gieo cấy lúa vụ Xuân. Tuy vậy nhiều diện tích vẫn không đủ nước, một số hộ chuyển sang trồng màu, nhưng vẫn có khoảng gần 10 sào ruộng phải bỏ hoang.
Sau những trận lũ lụt của năm 2012, hiện tại dòng sông Nậm Huống chảy qua địa phận bản Mường Ham đã bị thay đổi dòng chảy cho nên việc nắn dòng rất cần sự quan tâm đầu tư từ ngân sách Nhà nước. Bởi vì bản Mường Ham hiện có 134 hộ, 100% là đồng bào dân tộc Thái, nhưng tỷ lệ hộ đói nghèo chiếm đến 38%, bằng 52 hộ, hộ cận nghèo chiếm 28%, bằng 38 hộ vì vậy việc huy động đóng góp của nhân dân rất khó khăn và hạn chế.
Ông Lê Sành, Trưởng bản Mường Ham, xã Châu Cường, huyện Quỳ Hợp cho biết: “Bản Mường Ham có 16 ha ruộng lúa 2 vụ, nhưng mà sạt lở cuốn trôi đi 3 ha, giờ còn 13ha. Bà con nhân dân cấy ruộng muộn so với nông lịch của huyện hơn 10 ngày.
Nguyên nhân là do thiếu nước, phụ thuộc vào huyện thi công đập Bản Nhạ, tiến độ thi công chậm hơn, sau đó ruộng còn 1,2 ha ruộng ở cuối nguồn bị lũ cuốn trôi đi dòng mương 40m nên không có mương dẫn nước. Sau huy động bà con nhân dân đóng góp mua ống với làm máng bằng cây dừa dẫn nước về nhưng vẫn không đủ, phải dùng cả máy bơm chương trình 135 cho nữa, nhân dân phải đóng góp để mua dầu mới có nước để cấy ruộng.
Đê nghị các cấp có thẩm quyền giúp bà con nhân dân làm tuyến mương ổn định để đảm bảo nước tưới tiêu phục vụ sản xuất. Thứ hai nữa là đề nghị nắn dòng chảy của sông Nậm Huống hiện bây giờ nước chảy thẳng vào bản Mường Ham làm xói lở đi rất nhiều diện tích”.
Mong rằng những kiến nghị, đề xuất của ông trưởng bản Mường Ham sớm được UBND huyện Quỳ Hợp và các ngành chức năng quan tâm giải quyết để nhân dân yên tâm đầu tư sản xuất, ổn định cuộc sống.
Quang Phương
.