Theo sự phản ánh của người dân, chúng tôi đã có mặt tại xóm Trung Tiến, xã Kỳ Khang, huyện Kỳ Anh để tìm hiểu sự việc. Qua tiếp xúc với người dân địa phương, công việc khai thác quặng Titan của xí nghiệp diễn ra trên 4 xóm (Sơn Hải, Hải Thành, Trung Tân, Trung Tiến) liên tục hàng chục năm nay. Xí nghiệp đã hợp đồng một số diện tích ruộng với người dân và chính quyền địa phương để khai thác Titan. Theo hợp đồng, khi khai thác xong, sau 2 năm đơn vị phải thực hiện trả lại mặt bằng đất sản xuất cho người dân hoặc trồng cây xanh trên diện tích đã khai thác.
Tuy nhiên, phía xí nghiệp đã không thực hiện đúng như cam kết, một số cánh đồng sau khi đã khai thác trở thành ao, hồ gây nguy hiểm. Mặt khác, trong quá trình khai thác, đơn vị đã không tuân thủ các biện pháp an toàn lao động cho người dân sống xung quanh như: Không cắm biển báo, lập hàng rào bảo vệ…
Ruộng biến thành ao sau khai thác
Anh Trương Ngọc Thứ, xóm Trung Tiến cho biết, đến thời điểm này đã có nhiều người (chủ yếu là trẻ em) chết đuối và trâu bò của dân bị bệnh. Như năm vừa qua con của anh Hồ Mận, ở xóm Sơn Hải bị chết đuối và mới đây nhất là cái chết đau lòng của cháu Đặng Văn Tuyến (6 tuổi) học sinh lớp 1 cùng xã.
Cháu Tuyến đi chơi cùng với 5 bạn khác, khi đến khu vực khai thác của xí nghiệp đã bị sụt lún cát. Nhiều cháu rơi xuống hố, cháu Tuyến bị đuối nước, những cháu khác may mắn thoát chết. Hồ nước này là nơi đơn vị khai thác xong nhưng không san lấp, đã tạo thành cái hố nguy hiểm gây ra cái chết thương tâm cho cháu.
Người dân ở đây còn phản ánh việc xí nghiệp chế biến quặng Titan đã gây ô nhiễm môi trường như khói bụi, mùi hôi thối và làn da bị mẩn ngứa. Một số học sinh bị bệnh tật về da như nổi ngứa ngoài da, viêm da. Chị Thắm xóm Trung Tiến bức xúc cho biết, khói bụi nhiều quá, ban đêm họ sấy quặng hôi lắm, bụi tràn ngập trong nhà, ngày nào cũng phải lau nhà cửa. Bụi bám vào các dụng cụ chứa đựng nước lắng xuống đen ngòm. Chúng tôi đã làm đơn phản ánh lên xã, xí nghiệp nhưng không có trả lời. Người dân chỉ mong họ đào hết quặng nhanh nhanh rồi xí nghiệp giải tán đi chỗ khác, như thế mới đỡ cực.
 |
| Nhiều trẻ em bị bệnh ngoài da |
Ông Lê Xuân Ninh, Phó Giám đốc Xí nghiệp khoáng sản Kỳ Anh thừa nhận việc công ty có dùng một hố đã khai thác quặng để lấy nước, hàng rào và biển báo thì không có. Những hồ nước đã khai thác xong đều được đơn vị hoàn trả mặt bằng. Những địa điểm đang khai thác, đơn vị thực hiện làm việc 3 ca, nên có người bảo vệ. Việc cháu Tuyến bị chết đuối là ngoài ý muốn và không có người lớn đi cùng, chúng tôi đã hỗ trợ cho gia đình và báo lên Tổng công ty.
Ông Ninh nói thêm, xí nghiệp hiện nay mỗi năm sản xuất 2.200 - 2.300 tấn quặng nên việc ô nhiễm môi trường là không tránh khỏi, nhưng việc ô nhiễm này không đáng kể. Các văn bản về kiểm tra, đánh giá về môi trường được cơ quan chức năng làm việc theo định kỳ, các thông số ô nhiễm đều trong phạm vi cho phép.
Về phía chính quyền địa phương, ông Hồ Xuân Trính - Phó Chủ tịch UBND xã cho biết, đã nhận được phản ánh của những người dân. Việc cấp mỏ là của tỉnh, còn địa phương đã có nhiều buổi làm việc với phía xí nghiệp để thực hiện theo cam kết. Trong quá trình khai thác, công ty đã đào lên, xới lại nhiều lần tạo thành hồ, hang, vũng… mưa thì nước chảy xói sụt lún, nắng thì gió thổi bụi cát mù mịt. Chúng tôi mong muốn công ty khai thác đảm bảo an toàn cho người dân, cũng như sau khi khai thác xong thì hoàn trả lại mặt bằng đất cho người dân tái sản xuất.
Việc khai thác khoáng sản tài nguyên góp phần phát triển kinh tế, tạo động lực phát triển là điều rất cần thiết. Nhưng nếu khai thác mà không đảm bảo an toàn lao động cũng như vệ sinh môi trường thì đó là điều đáng nói, nên tìm ra giải pháp tối ưu nhất cho vấn đề môi trường và an toàn lao động nơi đây tránh tình trạng đơn thư, khiếu kiện của người dân kéo dài.
Quốc Hoàng - Văn Hảo
.