Ngày xưa, không chỉ ở miền núi mà ngay cả khu vực nông thôn đồng bằng, trên các cây đa làng, cứ chiều chiều, khi thời tiết thay đổi lại vọng lên tiếng Tắc kè kêu.
Theo kinh nghiệm dân gian cho biết: Tắc kè kêu chẵn mưa lẻ nắng, tiếng kêu của chúng giúp người nông dân biết được tiết trời, để có phương án phòng chống. Tiếng Tắc kè kêu lẻ chiều hôm trước, ngày hôm sau bà con có thể yên tâm đem sản phẩm ra phơi mà đi làm không phải áy náy, lo lắng bị mưa bất chợt làm ướt hoặc hư hỏng.
Ngược lại, khi trời đang nắng nực, nghe tiếng Tắc kè kêu chẵn, báo hiệu sắp có mưa chuẩn bị xuống đồng gieo trỉa, để hạt giống gieo xong có nước giúp nảy mầm nhanh hơn. Tiếng Tắc kè trở thành thân quen, là chiếc máy dự báo thời tiết cho nhà nông, là người bạn thân thuộc của làng quê. Trên các cây cổ thụ có con Tắc kè ở, cây được bảo vệ, nhờ chúng bắt muỗi và mối bọ bảo vệ cây.
Ngày nay, khi kinh tế phát triển, cái ăn hàng ngày không còn là mối lo thường trực của mọi người. Và không biết bắt nguồn từ đâu, ai sáng chế cho rằng Tắc kè ngâm rượu bổ thận, tráng dương, rượu ngâm Tắc kè chữa được bệnh đau mỏi, đau nhức xương khớp… người ta thi nhau đi bắt Tắc kè, làm cho Tắc kè ngày càng vắng bóng và đang có nguy cơ bị tuyệt chủng.
Để núi rừng vang tiếng Tắc kè, ngoài làm tốt công tác tuyên truyền, vận động mọi người dân không bẫy bắt, không mổ thịt ngâm rượu, ngành chủ quản là lâm nghiệp, kiểm lâm cần xử phạt nghiêm minh với những người vi phạm. Nên chăng tiến hành kiểm tra xử phạt cả người bẫy bắt và người sử dụng các chế phẩm từ Tắc kè, bởi lẽ không có cầu, ắt chẳng có cung!
Chúng ta đang tập trung mọi nguồn lực để chống sự biến đổi khí hậu, ngoài vận động nhân dân trồng rừng và bảo vệ các loài thú, động vật hoang dã. Đảng và Nhà nước cũng cần nghiên cứu kế hoạch tập trung dân, nhất là vùng dân tộc thiểu số, tránh tình trạng mở đường lớn vào vùng sâu, vùng xa vừa không phát huy hết tần suất giao thông, lại ảnh hưởng rất lớn đến việc phá rừng và xua đuổi các loài thú và chim muông ra khỏi địa bàn.
Phùng Văn Mùi
.