Chợ trâu bò xã Đại Sơn huyện Đô Lương được nhiều người trong nước và nước ngoài cho rằng đây là chợ Đông Dương. Những ngày chợ họp có tới hàng trăm chiếc xe ô tô tải lớn nhỏ, giao dịch buôn bán xấp xỉ hơn 1.500 con trâu bò các loại. Chợ đang phát triển với chiều hướng khá nhanh, quy mô ngày càng lớn. Nhưng vấn đề lo ngại hiện nay là công tác kiểm dịch, nếu không làm tốt, dịch bệnh xảy ra có thể lây lan rất nhanh và dễ trở thành đại dịch gia súc trên phạm vi nhiều quốc gia.
Chợ trâu bò Đại Sơn còn gọi là chợ Ú, cách đây khoảng 40 năm nơi đây chỉ là một bãi đất trống rộng chưa đầy 300 m2, chưa được quy hoạch mà bùng phát kiểu chợ tự do. Chợ được mở theo phiên, một tháng họp 6 lần vào các ngày mùng 1, 6, 11, 16, 21, 26. Những ngày họp chợ, từ lúc trời còn tối mù sương đã có đến hàng trăm chiếc xe tải chuyên chở trâu bò lớn nhỏ đậu san sát bên đường vào chợ. Chợ Ú thu hút một lượng lớn trâu bò từ các địa phương trong toàn tỉnh, đó là chưa kể một số lượng lớn trâu bò “ngoại” được đưa từ Thái Lan và Lào về.
Ông Nguyễn Thúc Hải - Phó Chủ tịch UBND xã Đại Sơn cho biết: “Chợ trâu bò tăng thêm thu nhập kinh tế đáng kể cho người dân nhưng vẫn còn lộn xộn lắm. Lo nhất là công tác kiểm dịch. Chợ thì cực lớn, lượng trâu bò buôn bán cũng tăng đến chóng mặt, nhưng cơ sở vật chất hạ tầng hầu như quá thiếu. Riêng Trạm kiểm dịch là rất quan trọng nhưng chưa có trụ sở phải thuê nhà dân cách chợ đến hơn 500 m. Công tác kiểm dịch chỉ mới kiểm soát được các điểm chốt chính, còn những lái buôn đưa trâu bò luồn lách theo đường nhỏ qua các thôn xóm thì không thể kiểm tra hết. Chính phủ đã có chỉ đạo và cấp nguồn tài chính với số tiền hơn 15 tỷ đồng để đầu tư nâng cấp và mở rộng khu vực khuôn viên chợ Ú, xây dựng khu cách ly, kiểm soát chặt lai lịch xuất xứ trâu bò, kiểm dịch an toàn trước khi trâu bò từ chợ Ú xuất đi các huyện và các tỉnh bạn. Nhưng hiện nay vẫn còn nhiều ách tắc chưa tiến hành được...”.
Đến chợ và quan sát tại chợ Ú trong những ngày gần đây, chúng tôi thấy chợ Ú chưa xứng đáng với tầm vóc của nó. Có lẽ do vậy mà chợ Ú còn gọi là chợ trâu bò chớp nhoáng. Bởi chợ họp từ 7 giờ đến khoảng 9 giờ chỉ trong vòng trên dưới 2 tiếng đồng hồ là tan.
Chợ Ú nằm trên một khu đất ngoài trời, giữa cái nắng nóng từ 34oC đến 38oC mà hàng ngàn con trâu bò và người mua kẻ bán quần nhau giữa gió bụi bốc mù mịt, tiếng trâu bò kêu, người nói ồn ào đến nghẹt thở. Buôn bán trâu bò tại đây muôn hình muôn vẻ. Người dân đi mua trâu bò về cày kéo chỉ quan tâm tới hình dáng và xoáy trên người trâu bò, họ không cần biết đến vấn đề kiểm dịch là việc hết sức quan trọng.
Khi chúng tôi đang làm việc với các đồng chí lãnh đạo Chi cục Thú y tỉnh thì được tin Trạm kiểm dịch phía Bắc vừa bắt giữ một chiếc ô tô tải chở 16 con trâu chưa qua kiểm dịch tại địa phận huyện Quỳnh Lưu, số lái trâu này cố tình “trốn” không kiểm dịch đúng quy trình.
Như vậy, không những ở chợ Ú, mà do địa bàn rộng, công tác kiểm dịch còn gặp rất nhiều khó khăn. Trong lúc đó, do yêu cầu thị trường, chợ trâu bò Đại Sơn trong vài năm gần đây phát triển khá nhanh, đã xuất hiện các nhà buôn nước ngoài tới để tìm kiếm lợi nhuận qua các thương vụ buôn bán trâu bò.
Trâu bò tại chợ Ú không những lưu thông trên địa bàn toàn tỉnh mà còn được đưa đi khắp cách tỉnh trong cả nước và cả một số lớn trâu bò từ nước ngoài nhập về. Bởi vậy, công tác kiểm dịch đặt ra hết sức quan trọng và nặng nề.
Đây là vấn đề trọng tâm mà Chi cục Thú y là cơ quan chức năng với nhiệm vụ ngăn chặn và bảo đảm không để dịch bệnh từ chợ Ú hoặc từ nước ngoài lây lan trong tỉnh và các tỉnh bạn nhằm bảo đảm an toàn cho gia súc trong toàn quốc và rộng hơn nữa là các quốc gia láng giềng.
Ông Trần Minh Hạnh - Phó Chi cục trưởng Chi cục Thú y tỉnh cho biết: “Theo Luật kiểm dịch, trong việc lưu thông trâu bò, trước hết phải kiểm tra “lâm sàng” bằng cảm quan, dùng tay để vạch mắt, miệng, chân… Đối với trâu bò thịt, kiểm tra về lâm sàng xong cho đóng dấu “GM” chín bằng đèn khò là được phép giết mổ. Những con trâu bò đã kiểm dịch, được bấm thẻ tai là cho phép vận chuyển. Tuy nhiên, khó khăn đang đặt ra là chợ phát triển khá nhanh, nhưng lực lượng kiểm dịch còn mỏng nên anh em làm việc hết sức vất vả. Tuy nhiên trong mọi hoàn cảnh, chúng tôi đều phải làm tốt công tác kiểm dịch theo pháp luật và bảo đảm an toàn...”.
Chợ Ú Đại Sơn, Đô Lương được sự quan tâm của lãnh đạo tỉnh và Nhà nước đã và đang phát triển nhanh chóng trong xu thế hội nhập kinh tế toàn cầu hóa. Trên tinh thần Nhà nước và nhân dân cùng làm, cấp ủy, chính quyền huyện Đô Lương và xã Đại Sơn cần động viên người dân đóng góp công sức, có ý thức hơn nữa để xây dựng chợ Ú trở thành chợ thương mại gia súc có thương hiệu trong khu vực.
Lê Hoa
.