Nguyên nhân của việc giá cát xây dựng tăng đột ngột là do tình trạng khai thác cát, sỏi trên địa bàn huyện Anh Sơn trong thời gian qua khá lộn xộn. Vì vậy, UBND tỉnh Nghệ An đã chỉ đạo tăng cường kiểm tra, ngăn chặn việc khai thác cát trái phép và quyết định tạm ngưng cấp mới, gia hạn giấy phép thăm dò khai thác cát tại địa bàn huyện Anh Sơn.
Việc này khiến cho một loạt các doanh nghiệp khai thác cát, sỏi trên địa bàn huyện Anh Sơn phải dừng hoạt động. Chính vì vậy, nguồn cung cát xây dựng trên địa bàn huyện thiếu trầm trọng, nên giá cát không ngừng leo thang mà còn trở nên khan hiếm. Mặc dù giá cát, sỏi tăng đột biến nhưng chưa có sự can thiệp của cơ quan quản lý Nhà nước.
Theo ghi nhận của chúng tôi, tại các điểm cung ứng cát ở Anh Sơn nhiều tàu, băng chuyền, cẩu múc ngưng hoạt động nằm trơ giữa nắng trong hơn 2 tháng nay. Tiết lộ của một đơn vị thi công xây lắp tại Anh Sơn, các công trình do công ty này thi công đang gặp phải khó khăn vì thiếu cát, công trình đứng trước nguy cơ bị chậm tiến độ. Để đáp ứng tiến độ, doanh nghiệp buộc phải “gồng mình” chịu giá cao. Còn một số nhà thầu xây dựng khác phải thi công cầm chừng, hoặc tạm dừng chờ giá cát tụt xuống.
Các phương tiện khai thác cát phải nằm bờ do bị thanh lý hợp đồng
Các bãi cát hiện nay ở huyện Anh Sơn khan hiếm, lợi dụng tình hình đó, một số người dân tiến hành khai thác cát chui. Tại một số bãi cát khai thác chui ở Anh Sơn hiện nay, giá cát thô và cát xây tăng gấp đôi, trước đây giá 160.000 đồng/m3, giờ tăng lên 300.000 đồng/m3. Còn nếu người dân về tại bãi cát huyện Đô Lương để mua thì cứ mỗi chuyến xe tải chở cát từ huyện Đô Lương về Anh Sơn mất hơn 1 triệu đồng/xe. Trong khi đó, trước đây nếu mua 1 xe tải cát với khối lượng như nhau tại địa bàn Anh Sơn giá chỉ 500.000 đồng/xe.
Chủ một ngôi nhà đang thi công dở dang cho biết, tại một số điểm kinh doanh cát ở Anh Sơn, các đầu nậu đẩy giá ngất ngưởng. Quá đắt đỏ nhưng không còn cách nào khác, đành chấp nhận mua. Vì nhà đang xây nửa chừng mà mùa mưa bão sắp đến không lẽ bỏ dở dang và không một cơ sở nào dám khẳng định giá cát, sỏi sẽ “đứng” trong bao nhiêu ngày tới nếu các bến cát chưa được phép hoạt động tiếp.
Theo ông Nguyễn Quang Tùng - Phó Chủ tịch UBND huyện Anh Sơn, việc giá cát trên thị trường tăng đột biến như hiện nay là điều tất yếu do quy luật cung - cầu của thị trường. Trước đây, do buông lỏng việc quản lý, mạnh ai nấy khai thác nên giá cát trên thị trường quá rẻ. Tuy nhiên, dù nguồn tài nguyên khoáng sản có dồi dào mà cứ khai thác một cách bừa bãi như thế thì nhất định sẽ bị cạn kiệt và về lâu dài sẽ dẫn đến việc thay đổi dòng chảy, gây sạt lở, ảnh hưởng nghiêm trọng đến môi trường tự nhiên, do đó chủ trương chấn chỉnh việc khai thác cát là hết sức cần thiết. Tuy nhiên, đây lại là cơ hội cho các hoạt động khai thác chui trục lợi.
Theo ông Tùng, việc khai thác cát sẽ được khởi động lại, nhưng chưa biết đến khi nào vì đang phải chờ ý kiến chỉ đạo của tỉnh. Do vậy, cần có giải pháp tăng nguồn cung, đáp ứng nhu cầu của thị trường vừa kiềm chế tăng giá, vừa bảo đảm tiến độ thi công các công trình xây dựng. Để làm được điều này trước mắt huyện đang xin phép tỉnh, cho huyện đứng ra giải quyết, quản lý cấp phép tạm thời cho các cơ sở khai thác cát hoạt động trở lại, thế nhưng vẫn chưa có giải pháp nào được thực thi.
Việc siết chặt kỷ cương trong công tác quản lý khai thác cát, sỏi là rất cần thiết. Tuy nhiên, công tác quy hoạch, cấp phép khai thác cát ở những vị trí phù hợp vẫn cần được triển khai thực hiện để giải quyết nhu cầu xây dựng của nhân dân huyện Anh Sơn hiện nay.
Trường Khuyên
.