Theo thống kê thì trên địa bàn tỉnh Nghệ An đang có hơn 60.000 hộ dân sống trong những ngôi nhà tạm bợ, chỉ tính riêng TP Vinh và thị xã Cửa Lò đã có gần 17.000 hộ. Như vậy, TP Vinh đang cần khoảng 4.000 căn hộ cho những người có thu nhập thấp.
Trước nhu cầu của dân, cuối năm 2009, UBND tỉnh Nghệ An xây dựng đề án phát triển nhà ở xã hội trên địa bàn TP Vinh. Để thu hút doanh nghiệp vào đầu tư xây dựng nhà ở xã hội, UBND tỉnh đã đề ra những chính sách ưu đãi hấp dẫn như: Chủ đầu tư xây dựng nhà ở cho người có thu nhập thấp được miễn tiền sử dụng đất, tiền thuế đất trong phạm vi dự án, miễn giảm thuế VAT và thuế thu nhập doanh nghiệp theo quy định của Nhà nước. Được hỗ trợ tín dụng đầu tư từ các nguồn, được cung cấp miễn phí các thiết kế mẫu, hỗ trợ đầu tư hạ tầng kỹ thuật ngoài hàng rào dự án như giao thông, cấp thoát nước, hệ thống điện. Được hỗ trợ kinh phí khảo sát, kinh phí bồi thường giải phóng mặt bằng, kinh phí san nền…
Cơ chế “thoáng” trên đã lập tức thu hút được nhà đầu tư, cụ thể là trong năm 2010, hai Công ty Tecco chi nhánh Nghệ An và Tecco miền Trung đã đầu tư trên 60 tỷ đồng xây dựng 156 căn hộ cho người có thu nhập thấp tại phường Lê Lợi và xã Hưng Lộc (TP Vinh).
Nghe tin có nhà dành cho người thu nhập thấp, với khát khao có một mái nhà cho riêng mình và tâm lý “Nhà dành cho người thu nhập thấp chắc chắn giá thấp” nên hàng trăm hộ gia đình chen nhau nộp đơn xin mua nhà dù chưa hề biết giá một căn hộ là bao nhiêu.
Nhà ở xã hội phường Lê Lợi đang có giá cao
Theo quy định thì bán nhà dành cho người có thu nhập thấp được dựa theo nguyên tắc: “Tính đủ chi phí để thu hồi vốn đầu tư xây dựng, kể cả lãi vay (nếu có) và lợi nhuận định mức tối đa là 10% chi phí đầu tư; không tính các khoản ưu đãi của Nhà nước vào giá bán nhà ở”.
Dựa trên nguyên tắc đó và những ưu đãi rất thông thoáng của UBND tỉnh Nghệ An với các nhà đầu tư thì người dân gần như chắc chắn giá nhà thu nhập thấp ở Nghệ An sẽ phải rẻ hơn so với các tỉnh thành trong toàn quốc.
Theo nguyên tắc thì giá nhà ở thu nhập thấp phải được phê duyệt trước khi thông báo cho các đối tượng thuộc diện có nhu cầu. Nhưng khi chưa được phê duyệt, nhà đầu tư đã phát giá trung bình là 8 triệu đồng/m2, trả trước 70%. Người thu nhập thấp nghe xong choáng hẳn bởi giá cao hơn nhà ở xã hội các tỉnh khác từ 1,8 triệu đến 2,5 triệu đồng/m2.
Như vậy, một căn hộ khoảng 60 m2 có giá trung bình 500 triệu đồng. Nhưng theo doanh nghiệp thì đây chỉ là giá tạm thời, giá chính thức sẽ được UBND tỉnh phê duyệt và thông báo sau khi công trình hoàn thành, người dân vào ở ổn định. Doanh nghiệp cũng cam đoan rằng đó là giá dự kiến để thu 70% trả trước của dân, giá thực sẽ thấp hơn nhiều.
Khát nhà, hy vọng giá sẽ giảm nên các hộ dân liều mình trả giá cao để vào ở nhà “thấp”. Nhưng họ sớm thất vọng khi Sở Tài chính tham mưu thẩm định phê duyệt cho UBND tỉnh đưa ra giá nhà ở cho người thu nhập thấp tại phường Lê Lợi trung bình là 7,7 triệu đồng/m2.
Giá được phê duyệt khi người dân đã ổn định chỗ ở, nộp trước 70% tổng giá trị nhà, đầu tư lắp đặt trang thiết bị nên nghe giá xong chỉ biết… khiếu nại và chưa chịu thanh toán 30% còn lại cho nhà đầu tư.
Đầu tư công trình đã xong, giá đã được phê duyệt nhưng người dân không chịu thanh toán cũng làm nhà đầu tư điêu đứng.
Trao đổi với phóng viên, ông Bùi Văn Quyền - Giám đốc Công ty Tecco Nghệ An cho biết: “Giá được phê duyệt là do Sở Tài Chính thẩm định và tham mưu cho UBND tỉnh phê duyệt, chúng tôi không có quyền áp đặt giá với người mua. Mặt khác, UBND tỉnh không thực hiện đúng chính sách ưu đãi cho nhà đầu tư. Đáng ra chúng tôi được miễn giảm rất nhiều nhưng thực ra chỉ được miễn giảm tiền sử dụng đất và tiền đền bù giải phóng mặt bằng. Chúng tôi vay 40 tỷ để đầu tư nhà ở xã hội Lê Lợi nhưng phải chịu 10% thuế VAT, chi phí cơ sở hạ tầng như điện, nước, 2% phí bảo trì nên dù tỉnh có tính giá trung bình 7,7 triệu/m2 thì chúng tôi cũng chỉ lãi 2%, nhưng so với tiền lãi ngân hàng thì lỗ nặng”.
Được biết, hiện tại 105 hộ dân ở nhà ở xã hội Lê Lợi đang nợ Công ty Tecco Nghệ An trên 10 tỷ đồng. Người dân và doanh nghiệp đang loay hoay tháo gỡ trên phương châm hỗ trợ lẫn nhau.
Thua thiệt của dân và doanh nghiệp thì đã rõ, nhưng đáng tiếc hơn chúng ta đang mất đi chủ trương thu hút đầu tư xây dựng nhà ở cho người có thu nhập thấp. Thực tế chứng minh không còn doanh nghiệp nào quan tâm đến việc đầu tư nhà ở xã hội trên địa bàn tỉnh, người dân đang thất vọng về nhà ở cho người có thu nhập thấp giá cao.
Ngọc Hùng
.