'Người hùng' giữa trùng khơi

(Congannghean.vn)-44 tuổi, anh Phan Văn Hải đã có 20 năm bám biển vươn khơi, anh hiểu tường tận từng con sóng, từng luồng cá và thuộc làu các vùng biển. Cũng chừng ấy năm, anh không nhớ nổi mình đã cứu giúp bao nhiêu con tàu, thuyền viên gặp nạn trên biển. Với các thuyền viên và bà con vùng biển Quỳnh Lưu, TX Hoàng Mai, anh Hải như một “người hùng” và là điểm tựa vững chãi trên biển khơi.

Bỏ dở ước mơ trường luật để đi biển

Phải hẹn rất nhiều lần tôi mới gặp được anh Phan Văn Hải (SN 1975) trú tại xóm Hợp Tiến, xã Quỳnh Lập, TX Hoàng Mai. Quanh năm suốt tháng lênh đênh trên biển nên tôi chỉ có thể thông qua người vợ để biết thông tin về anh. Tối muộn, nhận tin đêm nay anh sẽ vào đất liền. Sáng hôm sau tôi vội chạy xe từ TP Vinh ra Quỳnh Lập để gặp anh, bởi mỗi lần tàu vào bờ, anh Hải chỉ lưu lại đất liền tầm 3, 4 ngày.

Là Chủ tịch Hội nghề cá xã Quỳnh Lập mỗi lần vào đất liền, anh luôn chủ động phối hợp lực lượng Công an tuyên truyền, phổ biến pháp luật cho ngư dân

Con đường dẫn ra bến cá khá ngoằn nghèo, gồ ghề những ổ gà, ổ voi. Thi thoảng từng đợt gió thốc lên vị mặn mặn, tanh nồng đặc trưng. Bến cá Quỳnh Lập sáng ngày hôm ấy khá vắng vẻ. Tàu vào bờ đêm qua nên mọi người đã tập trung thu gom hải sản trong đêm, trên cầu cảng chỉ có vài chiếc tàu. Anh Hải đón tôi ngay ở đầu cầu cảng, người đàn ông ngoài 40 với làn da rắn rỏi, gương mặt dày dạn sương gió với nụ cười hiền đầy chất phác. Dẫn tôi lên tàu, anh Hải vui vẻ giới thiệu: “Chuyến này tàu tôi trúng đậm, được gần hơn 100 tấn cá. Nghề biển tuy vất vả, khó nhọc nhưng lại mang lại cuộc sống đủ đầy, sung túc cho dân làng”. Anh Hải bắt đầu câu chuyện về cuộc đời mình với giọng nói đầy hào sảng như thế. 44 tuổi, anh đã gắn bó gần nửa cuộc đời mình với biển, là chủ của 4 con tàu, tàu lớn nhất công suất hơn 800 CV, tàu bé nhất là hơn 500 CV. Anh được biết đến là một thuyền trưởng tài ba, giàu kinh nghiệm trong nghề và là một trong những triệu phú trẻ của làng biển. Với kinh nghiệm của mình, anh Hải được bầu là Chủ tịch Hội nghề cá xã Quỳnh Lập, TX Hoàng Mai.

Sinh ra trong một gia đình có truyền thống đi biển, ông và bố của anh đã gắn bó cả cuộc đời với biển, kiên cường bám biển vươn khơi. Mặc dù vậy, từ nhỏ anh chưa bao giờ có ý định sẽ nối nghiệp ông cha. Ước mơ của anh là trở thành sinh viên ngành Luật, vì vậy khi còn đang ngồi trên ghế nhà trường anh rất ham học và cố gắng theo học văn hóa để thi vào trường Đại học Luật hệ đào tạo tại chức. Dù không thích đi biển nhưng “con nhà tông, không giống lông cũng giống cánh” ngày bé anh đã nổi tiếng với tài bơi lặn giỏi, lớn thêm chút nữa anh thường được cha đưa đi biển nên khả năng lái tàu và sửa chữa máy móc cũng rất giỏi.

Năm 1999, một thời gian dài việc khai thác đánh bắt không thuận lợi, những thuyền, tàu cá của gia đình anh nhiều chuyến thua lỗ, ông và bố của anh quyết định bắt anh bỏ ngang việc học để về theo họ đi biển. Ban đầu anh nhất quyết không chịu, vợ anh cũng ngăn cản vì sợ anh vất vả nhưng rồi để cứu gia đình, anh vẫn phải tạm biệt đất liền nối nghiệp ông cha. Đó cũng là lần đầu tiên anh được bố giao nhiệm vụ làm chỉ huy, cưỡi sóng lái tàu ra biển lớn. Anh kể phải mất chừng 4 năm vừa học, vừa làm, vừa tìm hiểu và tích lũy kinh nghiệm mới có được thành công như bây giờ. Trong đó khoảng thời gian hơn 1 năm đầu là vất vả nhất, cho đến từ năm 2002 trở đi, tàu của anh bắt đầu khai thác hiệu quả, mỗi chuyến ra khơi trở về tôm cá đầy khoang. “Đến bây giờ thì không bỏ được nữa rồi cô ạ. Nghề đi biển nó ngấm vào máu rồi, biển đã trở thành một phần máu thịt. Biển không chỉ là nhà, là nơi mưu sinh mà còn là quê hương, là Tổ quốc mình”, anh Hải chia sẻ.

Điểm tựa giữa trùng khơi

20 năm đi biển, anh Hải được bà con ngư dân, các thuyền viên ví như vị “chỉ huy trưởng”, luôn sẵn lòng cứu giúp các tàu thuyền, ngư dân gặp nạn. Nhiều người nói đi biển chỉ cần thấy anh là ngư dân cảm thấy an tâm. Chừng ấy năm không biết anh đã cứu sống bao nhiêu ngư dân, chỉ biết rằng nhìn thấy những ngư dân gặp nạn được đưa vào bờ một cách an toàn, anh mới có thể yên tâm tiếp tục hành trình của mình. Anh Hải cho biết: “Nghề đi biển là nghề vất vả, nhiều nguy hiểm không ai có thể nói trước được điều gì, nhất là khi biển động, thời tiết xấu. Mưu sinh trên biển phải đoàn kết, hỗ trợ lẫn nhau thì mới bám trụ được, thế nên khi gặp tàu thuyền bị nạn tôi chỉ nghĩ đơn giản mình phải ra tay giúp đỡ. Mình cứu họ biết đâu ngày mai họ lại cứu mình”.

20 năm đi biển anh Hải đã cứu giúp hàng trăm tàu thuyền, thuyền viên gặp nạn trên biển

Theo anh Hải, từ năm 2005 - 2016 là khoảng thời gian anh tham gia cứu nạn cứu hộ nhiều nhất. Khi đó hầu như tháng nào cũng có tàu gặp nạn. “Ra biển cứu người thì nhiều lắm nhưng lần khủng khiếp nhất là vào năm 2010, đúng vào đợt cơn bão số 7, một con tàu bị chết máy khi đang trên đường quay về trú bão, trên tàu có 8 thuyền viên chống chọi với sóng to gió lớn”, anh Hải nhớ lại. Lần đó tàu anh đang khai thác thì nghe đài báo bão chuẩn bị xuất hiện trên biển, anh cho tàu quay vào bờ. Khi gần về đến đất liền thì nhận được tin báo từ Trạm Biên phòng Quỳnh Phương có một con tàu cá ở Quỳnh Long bị chết máy hiện đang cách bờ 18 hải lý, nhiều thuyền viên bị mắc kẹt trên tàu. Cả ngày nay, đã liên hệ lực lượng cứu nạn và nhiều tàu thuyền nhưng không ai dám ra cứu. Dù tàu đã vào gần bờ nhưng anh Hải không một chút do dự, cho toàn bộ 10 tấn cá vào những chiếc xuồng nhỏ thả trôi vào bờ và gọi điện về cho gia đình thông báo. Nghe tin anh Hải quay ra biển giữa tâm bão, gia đình liên tục gọi điện ngăn cản nhưng anh không nghe và tắt luôn điện thoại di động. Mẹ của anh thậm chí đã ra Trạm Biên phòng khóc lên khóc xuống, “bắt vạ” lực lượng Biên phòng.

Tàu vừa đến cửa lạch thì biển nổi sóng to như muốn nuốt gọn con tàu, tàu chao lên ập xuống liên tục. Lúc này một thuyền viên của anh đã nhảy xuống biển bơi vào bờ vì sợ nguy hiểm. Anh Hải vẫn tiếp tục rẽ sóng, lái tàu đến vị trí cứu nạn. Để đến được đó, anh Hải đi mất 2 tiếng. Anh vẫn nhớ như in ánh mắt của những thuyền viên khi đó, vừa nhìn thấy anh họ reo hò, mừng rỡ vì biết mình sắp được cứu giúp. Anh động viên bạn tàu và cùng các thuyền viên buộc dây vào con tàu bị nạn rồi bắt đầu kéo vào bờ. Lúc đi xuôi gió chỉ mất 2 giờ đồng hồ nhưng khi trở về biển tiếp tục nổi sóng to, từng đợt sóng vỗ lên boong tàu, tàu lắc qua lắc lại dữ dội, trời tối sầm âm u, phải mất gần 9 giờ đồng hồ tàu của anh Hải mới đưa được tàu bạn vào bờ. Tàu cập cảng lúc trời chập choạng tối trong niềm vui mừng khôn xiết của gia đình anh Hải và các thuyền viên được cứu sống. Lần đó anh bị cả nhà giận vì quá liều lĩnh, thế nhưng khi được hỏi lại anh vẫn quả quyết nếu có tình huống xảy ra tương tự anh vẫn sẽ đi cứu giúp mọi người.

Mỗi lần tham gia cứu nạn anh xác định phải bỏ dở việc đánh bắt, có khi còn gặp thua lỗ vài chục triệu, không đủ tiền dầu. Dẫu vậy, lương tâm không cho phép anh bỏ mặc, nhìn những bạn tàu của mình chết mà không cứu. Đó là vào năm 2015, tàu vừa ra khơi được 3 ngày, cách vùng biển Hà Tĩnh 20 hải lý thì nhận được tin tàu hàng Hải Dương HD1475 bị thủng, nước vào tàu, trên tàu có 6 thuyền viên. Khu vực tàu hàng bị nạn cách tàu anh Hải 4 hải lý. Khi anh Hải đến hiện trường, tàu đã bị chìm, các thuyền viên trên tàu đều đã mặc áo phao chuẩn bị tư thế để nhảy xuống biển. Anh Hải ra hiệu cho các thuyền viên nhảy xuống đồng thời thả thuyền nhỏ để họ bơi lên thuyền. Khi các thuyền viên vừa lên được thuyền cũng là lúc tàu hàng bị nhấn chìm. Nhìn thấy con tàu khổng lồ bị nhấn chìm xuống biển ngay trước mắt, các thuyền viên mới cảm thấy mình quá may mắn vì được cứu sống kịp thời. Anh Hải chở các thuyền viên về bàn giao cho Trạm Biên phòng Lạch Cờn, Quỳnh Phương.

Anh Hải tâm niệm đối với nghề đi biển, thiên tai là điều khó tránh khỏi, các tàu thuyền ngoài việc giúp đỡ, thông tin cho nhau về các ngư trường khai thác hải sản thì công tác tìm kiếm cứu nạn cứu hộ phải đặt lên hàng đầu để giúp đỡ lẫn nhau qua cơn hoạn nạn. Cũng vì thế nên khi gặp tín hiệu cần giúp đỡ anh Hải luôn có mặt không một chút chần chừ. Để rồi qua mỗi vụ việc, mọi người lại ca ngợi anh như một vị “chỉ huy trưởng” đầy tài năng và giàu lòng nhân ái. Nhiều năm liền anh Hải luôn được tôn vinh là điển hình tiên tiến làm theo lời Bác của TX Hoàng Mai và tỉnh Nghệ An.