Nhiễm khuẩn bệnh viện là do… ít rửa tay?

Nhiễm khuẩn bệnh viện (NKBV) khiến cho nhiều dịch bệnh bùng phát, nhiều vi khuẩn đa kháng đã xuất hiện, làm tăng tỷ lệ tử vong, di chứng, kéo dài thời gian nằm viện, tăng chi phí điều trị.

Theo WHO, cứ 100 người nằm viện thì có 7 người mắc thêm bệnh nhiễm trùng mới, mà nguyên nhân một phần là do nhân viên y tế chưa tuân thủ quy định về vệ sinh cá nhân, trong đó có rửa tay trước khi tiếp xúc với người bệnh.

Cũng theo WHO, bàn tay của nhân viên y tế có thể chứa những loại vi khuẩn làm tăng tình trạng bệnh do nhiễm khuẩn ở bệnh nhân, hoặc lây chéo từ bệnh nhân này sang bệnh nhân khác.

Nhiễm khuẩn bệnh viện (NKBV) là một trong những thách thức và mối quan tâm hàng đầu tại Việt Nam cũng như trên toàn thế giới, khi mà có nhiều dịch bệnh bùng phát, nhiều chủng vi khuẩn đa kháng xuất hiện, làm tăng tỷ lệ tử vong, di chứng, kéo dài thời gian nằm viện, tăng chi phí điều trị.

TS. Đinh Vạn Trung, Trưởng khoa Kiểm soát nhiễm khuẩn (KSNK) Bệnh viện 108 cho báo SK&ĐS biết, NKBV làm hơn 2 triệu người mắc bệnh với 90.000 người tử vong và là nguyên nhân hàng đầu đe dọa sự an toàn của người bệnh. Bệnh nhân phải điều trị kháng sinh kéo dài từ 7-10 ngày sau phẫu thuật, không chỉ gây tốn kém cho người bệnh mà nguy hiểm hơn là gây nên hiện tượng kháng kháng sinh của vi khuẩn.

Ngay tại Mỹ, tỷ lệ NKBV chiếm khoảng 5%, với chi phí điều trị lên tới 4,5 tỷ USD/năm, làm thời gian nằm viện của bệnh nhân tăng trung bình từ 4-7 ngày.

5 thời điểm nhân viên y tế cần vệ sinh tay

Để phòng NKBV, ngoài việc nâng cao chất lượng cơ sở vật chất, bảo đảm vệ sinh môi trường, khoa, phòng bệnh,… WHO cũng đưa ra các khuyến cáo về 5 thời điểm mà mỗi nhân viên y tế cần vệ sinh tay. Đó là: Trước khi tiếp xúc bệnh nhân, trước khi làm thủ thuật vô trùng, sau khi phơi nhiễm với dịch tiết của bệnh nhân, sau khi tiếp xúc bệnh nhân, sau khi tiếp xúc vật dụng xung quanh bệnh nhân.

Cũng theo WHO, vệ sinh tay, đặc biệt là vệ sinh tay bằng dung dịch sát khuẩn chứa cồn là biện pháp phòng chống NKBV hiệu quả và dễ thực hiện nhất.

Tuy nhiên việc thực hành vệ sinh tay trong các cơ sở y tế tại Việt Nam còn nhiều hạn chế, phụ thuộc không chỉ vào trang thiết bị, cơ sở vật chất, nhất là thái độ, kiến thức, thói quen của nhân viên y tế.  Đặc biệt, KSNK đều do bệnh viện tự bỏ kinh phí, không được tính vào BHYT.

Theo nghiên cứu, tần suất tuân thủ vệ sinh tay giữa bác sĩ, hộ lý, điều dưỡng, thì bác sĩ là nhóm có tần suất tuân thủ vệ sinh tay thấp nhất, trong khi hộ lý là nhóm tuân thủ cao nhất trong bệnh viện. Điểm đáng nói là tần suất không vệ sinh tay nói chung trong bệnh viện còn rất cao.

Việc phòng chống NKBN trước hết cần sự thay đổi trong thói quen, nhận thức của chính những nhân viên làm trong môi trường bệnh viện, nơi hàng ngày, hàng giờ phải tiếp xúc với rất nhiều loại mầm bệnh và nhiều loại vi khuẩn khác nhau.

Giám đốc Bệnh viện Saint Paul Nguyễn Đình Hưng khẳng định, NKBV hoàn toàn có thể ngăn ngừa được thông qua những chương trình kiểm soát nhiễm khuẩn hiệu quả. Trong đó, Chương trình tăng cường tuân thủ vệ sinh tay  được cho là biện pháp đơn giản, dễ thực hiện và hiệu quả nhất để giảm NKBV, đặc biệt là sự lây lan của vi khuẩn kháng thuốc, bảo đảm an toàn cho người bệnh và nhân viên y tế.