Khắc khoải "tam xã tứ không"

Xã Châu Phong là "điểm đầu" của ba xã “bốn không” thuộc huyện miền núi Quỳ Châu (còn gọi là 3 xã vùng trong: Châu Phong, Châu Hoàn và Diên Lãm). Là các xã vùng sâu nên kinh tế của người dân nơi đây còn gặp nhiều khó khăn, “sợi dây” duy nhất nối Châu Phong, Châu Hoàn và Diên Lãm với thị trấn Quỳ Châu là quãng đường dài lên đèo xuống vực.

 

Mọi hoạt động giao dịch với thế giới bên ngoài trở nên hết sức khó khăn, thậm chí bị cô lập mỗi khi mùa mưa lũ về. Giao thông đã khó khăn là vậy, lại không điện, không chợ búa, không thông tin liên lạc đã khiến Châu Phong, Châu Hoàn và Diên Lãm trong nhiều năm qua vẫn không thể thoát khỏi cái vòng luẩn quẩn của đói nghèo, lạc hậu. Người dân vẫn chủ yếu sống dựa vào đốt nương làm rẫy, hái măng trong rừng. Đất khô cằn, bà con dân tộc thiếu kỹ thuật gieo trồng nên thường thiếu ăn từ 6 - 7 tháng trong năm. Cái đói, cái nghèo phủ lên bản làng nhếch nhác. Trai bản phải bỏ rừng phiêu bạt khắp đó đây để vật lộn với miếng cơm manh áo. Số thanh niên còn lại đi theo các chủ gỗ dưới xuôi lên vào rừng khai thác lâm sản trái phép và hậu quả là hầu hết số thanh niên này đều “dính” vào ma tuý.

 

Bằng chất giọng nằng nặng, ông Lang Đình Hồng, một người bản xứ ở bản Piêng Điểm (nguyên là cán bộ xã Châu Phong), vừa rót bát chè xanh vừa kể cho chúng tôi nghe về đời sống của người dân nơi đây: “Xã chúng tôi nghèo lắm, thu nhập bình quân đầu người chỉ vài trăm ngàn/người/tháng, đồng bào ở đây chủ yếu là người Thái. Khách đến thăm, không ai bảo ai nhưng tất cả đều gọi Châu Phong là xã “bốn không”: Không điện lưới, không nước sạch, không chợ và không có sóng điện thoại. Khi cần liên lạc với thế giới bên ngoài, cả xã đều trông chờ vào một chiếc máy điện thoại bàn được nối với một chảo Pha-ra-bôn đặt phía sau trụ sở làm việc của xã nhưng ngay cả chiếc điện thoại này cũng chỉ chịu làm việc khi… đẹp trời. Báo chí, công văn thì có khi cả tháng mới về một, hai lần nên không riêng gì người dân mà ngay cả các cán bộ ở đây đều ở trong tình trạng “đói” thông tin. “Nhiều khi công văn, giấy mời họp của huyện gửi về đến nơi thì các cuộc họp đã qua lâu rồi”. Trạm Y tế - nơi chăm sóc sức khỏe cho người dân trong xã luôn ở trong tình trạng thiếu đội ngũ y, bác sĩ và các thiết bị vật tư y tế trầm trọng.

 

 

Đứng trên triền núi nhìn xuống trung tâm xã chỉ thấy vài chục ngôi nhà sàn của đồng bào dân tộc Thái lúp xúp đứng tựa vào nhau dọc hai bên bờ suối Nậm Huống hiền hoà. Đám trẻ con nhem nhuốc, gầy guộc, tóc và da khét nắng nép mình trong các bậu cửa tròn mắt sợ hãi nhìn những người khách lạ.

 

Tôi bước vào một chiếc quán nhỏ khi cô chủ quán đang lụi cụi phía sau bếp chuẩn bị cho bữa cơm chiều. Trong quán lèo tèo những mặt hàng nhu yếu phẩm thiết yếu: Vài gói thuốc lá, mì tôm, vài gói xà phòng và mấy chai nước ngọt nắp đã hoen gỉ. Phía trong góc nhà là 2 chiếc can lớn đựng thứ nước trong vắt như nước suối… Đang chăm chú quan sát bỗng có tiếng người hỏi vọng ra: “Cán bộ mua rượu à? Mình còn nhiều lắm”.

 

Nói rồi cô chủ quán trạc 20 tuổi cười chỉ vào 2 chiếc can phía góc nhà. Ở đây mọi mặt hàng đều có giá đắt hơn so với giá thị trường. “Đường sá đi lại vất vả lắm, mỗi tháng một lần, em ra thị trấn lấy hàng về bán lại cho bà con trong bản. Cước phí vận chuyển cao vì đèo cao, vực sâu nên các mặt hàng khi đến tay người dân ở đây đều phải chịu mức giá thiệt thòi như vậy đấy”, thấy tôi tròn mắt ngạc nhiên, cô gái giải thích.

 

Dù đã có nhiều nỗ lực trong việc đẩy mạnh xoá đói, giảm nghèo nhưng Châu Phong vẫn chỉ phát triển ỳ ạch, đời sống của người dân vùng sâu vẫn chìm trong muôn vàn khó khăn và đói nghèo.

 

Rời Châu Phong, chúng tôi ngược Pù Hốc với những con dốc dựng đứng cheo leo để tiếp tục cuộc hành trình đi vào xã Diên Lãm. Đến Diên Lãm, điều đầu tiên đập vào mắt chúng tôi là những chiếc cầu xây dựng dở dang, sắt thép phơi la liệt và đã hoen gỉ, những mảng bê tông lớn để làm cầu nằm lăn lóc ven bờ suối.

 

Một người dân cho biết, đó là chiếc cầu Xốp Lịch 1 và Xốp Lịch 2, đây là những chiếc cầu được xây dựng nhằm tạo điều kiện cho người dân dễ dàng đi lại, giao thương với bên ngoài. Tuy nhiên, công việc cứ “ì ạch” mãi và cho đến bây giờ thì người dân muốn đi ra khỏi làng, khỏi xã vẫn phải “khiêng” xe máy qua khe.

 

 

Sau khi vượt qua được các “cửa ải” khe suối, chúng tôi đi vào bản Cướm, một ngôi làng có 100% là người Thái. Tại đây, cuộc sống của người dân vẫn quanh năm lam lũ, cuộc sống chủ yếu vẫn là mấy vạt rẫy, sào ruộng bậc thang cằn cỗi quanh năm. Người dân chỉ sản xuất được 1 vụ lúa nên hầu như cuộc sống tự cung tự cấp cứ thế đeo đuổi mãi, vẫn cứ mùa nào thức ấy, ngày 2 buổi vào rừng bẻ măng, nhặt nấm sống qua ngày.

 

Ông Lữ Trọng Bằng, người dân bản Cướm thở dài: “Cuộc sống của bà con còn nghèo lắm các anh ạ. Từ bao đời nay bà con vẫn chưa tìm được lối thoát. Mà cũng đúng thôi, điện không, đường không, cầu chưa có, chợ cũng không...”.

 

Chung vào câu chuyện, anh Quang Văn Cường, ở bản Hốc cho biết: “Dân bản thì nghèo, đã thế còn hay xảy ra thiên tai lũ lụt. Như năm 2011 vừa qua trận lũ quét cuối tháng 6 cũng lấy đi của người dân rất nhiều thứ, phen này cuộc sống của bà con đã khốn sẽ còn khó dài dài...”.

 

Ông Lý Đại Châu, Chủ tịch UBND xã Diên Lãm thở dài: “Về với bà con thì các anh thấy đó, cuộc sống vẫn khó khăn vất vả lắm. Ở đây heo hút, chợ không có, đường và điện lưới cũng chẳng có luôn nên hầu như bà con vẫn chỉ ở trong vòng luẩn quẩn của vất vả. Chúng tôi làm lãnh đạo ở địa phương nghèo khó và xa xôi thế này cũng có nhiều nỗi trăn trở nhưng chẳng biết làm thế nào để giúp cuộc sống người dân khá lên được, đành trông chờ phần nhiều từ cấp trên mà thôi”.

 

 

Cùng với Châu Phong và Diên Lãm thì xã Châu Hoàn cũng thuộc diện đặc biệt khó khăn của huyện Quỳ Châu. Cái gì Châu Phong và Diên Lãm chưa có như điện, đường, nước sạch, chợ... thì cũng là chừng ấy xã nghèo Châu Hoàn chưa thể với tới được. Khốn khó vẫn cứ thế chồng chất khó khăn, chẳng biết đến bao giờ 3 xã khó khăn bậc nhất của huyện Quỳ Châu sẽ vươn lên thay da đổi thịt? Hay cứ thế, vẫn “chung thủy” với cái nghèo, cái khó dài dài?

 

Trước những khó khăn này, ông Nguyễn Hữu Chỉnh - Chủ tịch UBND xã Châu Phong trăn trở: “Để tháo gỡ những tồn tại hiện nay cần sớm xây dựng đề án phát triển kinh tế của từng địa phương. Trong đó phải giải quyết cho được 4 điểm mấu chốt: Thứ nhất là việc xây dựng đường giao thông và điện, cần phải sớm kéo điện lưới về xã, xoá các tụ điểm ma tuý hoành hành từ nhiều năm trở lại đây. Đồng thời phải cải thiện hệ thống thông tin liên lạc và tìm cách để đưa ngôi chợ đã xây xong hàng chục năm nay nhưng bỏ hoang vào hoạt động buôn bán. Cuối cùng là xây dựng hệ thống nước sạch...”.