Bảo vệ môi trường là mục tiêu, nội dung cơ bản của phát triển bền vững

Biến đổi khí hậu, ô nhiễm môi trường, an ninh lương thực và nguồn nước… đã trở thành vấn đề lớn của khu vực và toàn cầu, không một quốc gia hay cường quốc nào đủ sức giải quyết mà cần có sự hợp tác của cộng đồng quốc tế. Vì vậy, nhiệm vụ của mỗi quốc gia là phải tập trung phát triển kinh tế và bảo vệ tốt môi trường; coi bảo vệ môi trường vừa là mục tiêu vừa là nội dung cơ bản của phát triển bền vững.

Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng phát biểu tại Lễ khai mạc Hội nghị Bộ trưởng Môi trường ASEAN lần thứ 13 (AMME 13), Hội nghị Bộ trưởng Môi trường ASEAN+3 lần thứ 14. Ảnh: VGP/Nhật Bắc.

Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng nêu rõ quan điểm này tại lễ khai mạc Hội nghị Bộ trưởng Môi trường ASEAN lần thứ 13 (AMME 13), Hội nghị Bộ trưởng Môi trường ASEAN+3 lần thứ 14 và chuỗi các hội nghị liên quan tại Hà Nội vào chiều 28/10.

Thay mặt Chính phủ Việt Nam, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng nhiệt liệt chào mừng các Bộ trưởng, Trưởng đoàn, quan chức môi trường các quốc gia thành viên ASEAN và các đối tác Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc, Tổng Thư ký ASEAN… tham dự các hội nghị liên quan.

Thủ tướng nhấn mạnh năm 2015 là mốc lịch sử quan trọng đối với ASEAN khi Cộng đồng ASEAN được thành lập dựa trên 3 trụ cột chính là chính trị-an ninh, kinh tế và văn hóa-xã hội.

ASEAN ngày nay đã trở thành một thực thể gắn kết về chính trị-an ninh, liên kết về kinh tế, cùng hợp tác và chia sẻ trách nhiệm về văn hóa-xã hội, đóng vai trò trung tâm trong việc đảm bảo hòa bình, ổn định, an ninh và phát triển ở khu vực.

ASEAN là đối tác quan trọng của nhiều quốc gia và các tổ chức khu vực và quốc tế, được cộng đồng quốc tế đánh giá là một trong những tổ chức hợp tác khu vực thành công.

“Năm 2015, Việt Nam kỷ niệm 20 năm gia nhập ASEAN. Thực hiện Tầm nhìn Cộng đồng ASEAN 2025, Việt Nam cam kết tiếp tục nỗ lực đóng góp sức mình cho hợp tác khu vực với phương châm ‘chủ động, tích cực và có trách nhiệm’, góp phần xây dựng một ASEAN gắn kết, đoàn kết, thống nhất và có vai trò ngày càng quan trọng trong khu vực và quốc tế”, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng chia sẻ.

Thủ tướng nhận định cùng với toàn cầu, các quốc gia thành viên ASEAN luôn coi trọng công tác bảo vệ môi trường, bảo tồn đa dạng sinh học, sử dụng và quản lý bền vững các nguồn tài nguyên thiên nhiên phục vụ mục tiêu phát triển kinh tế-xã hội. Hợp tác về bảo vệ môi trường là một trong những lĩnh vực được đưa ra ngay từ những thập kỷ đầu tiên khi mới thành lập ASEAN và luôn được các quốc gia thành viên quan tâm thúc đẩy.

Khẳng định hợp tác bảo vệ môi trường trong ASEAN đã đạt được những kết quả tích cực trong thời gian qua, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng bày tỏ: “Tôi vui mừng biết rằng tổng thể môi trường khu vực ASEAN được duy trì, đảm bảo cho sức khỏe và hệ sinh thái; một số nước ASEAN được xếp hạng cao về chỉ số hiệu suất môi trường (EPI). ASEAN đã hoàn thành việc triển khai các hành động hợp tác về đảm bảo môi trường bền vững trong Kế hoạch tổng thể Cộng đồng văn hóa-xã hội ASEAN giai đoạn 2009-2015”.

Theo Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng, những năm qua, hợp tác về bảo vệ môi trường cùng với các đối tác trong khuôn khổ ASEAN+1, ASEAN+3, Cấp cao Đông Á (EAS) và Liên minh châu Âu (EU) không ngừng được tăng cường.

Nhóm đặc nhiệm đa quốc gia ASEAN đang nỗ lực phối hợp với các đối tác trong và ngoài khu vực dập tắt cháy rừng và ngăn ngừa lan truyền khói bụi từ Indonesia. ASEAN tích cực tham gia Công ước khung Liên Hợp Quốc về biến đổi khí hậu (COP-UNFCCC), đưa ra các tuyên bố chung của lãnh đạo cấp cao ASEAN về biến đổi khí hậu.

Nhiều nước ASEAN, trong đó có Việt Nam, mặc dù chưa phải là nguồn phát thải đáng kể khí gây hiệu ứng nhà kính (hoặc không gây ra), nhưng lại phải chịu nhiều tác động tiêu cực của biến đổi khí hậu...

Nêu rõ ngày nay biến đổi khí hậu, ô nhiễm môi trường, an ninh lương thực và nguồn nước… đã trở thành vấn đề lớn của khu vực và toàn cầu, không một quốc gia hay cường quốc nào đủ sức giải quyết mà cần phải có sự hợp tác của cả cộng đồng quốc tế, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng nhấn mạnh: “Nhiệm vụ khó khăn, nặng nề đối với mỗi quốc gia là phải tập trung phát triển kinh tế và bảo vệ tốt môi trường; coi bảo vệ môi trường vừa là mục tiêu vừa là nội dung cơ bản của phát triển bền vững”.

Thủ tướng cũng cho hay Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 27 tại Malaysia tháng 11/2015 sẽ thông qua Kế hoạch tổng thể Cộng đồng văn hóa-xã hội ASEAN, trong đó có nội dung tăng cường hợp tác về bảo vệ môi trường trên một số lĩnh vực ưu tiên như tiêu dùng và sản xuất bền vững; quản lý, xử lý an toàn chất thải và hóa chất; bảo tồn và quản lý bền vững đa dạng hệ sinh thái và nguồn tài nguyên thiên nhiên; tạo dựng các đô thị bền vững về môi trường; ứng phó với các thảm họa...

Đối với Việt Nam, mặc dù đã có nhiều nỗ lực và đạt được kết quả bước đầu về bảo vệ môi trường, nhưng Việt Nam đang phải đối mặt với những thách thức lớn về tình trạng ô nhiễm, suy thoái môi trường ở một số khu vực thành thị, nông thôn, khu công nghiệp và làng nghề; tài nguyên thiên nhiên vẫn còn bị khai thác quá mức, thiếu bền vững.

Theo cảnh báo của các chuyên gia môi trường quốc tế, trong 10 năm tới, GDP của Việt Nam có thể tăng gấp đôi, nhưng nếu không quan tâm đúng mức công tác bảo vệ môi trường, tính trung bình GDP cứ tăng 1% thì thiệt hại do ô nhiễm môi trường sẽ làm mất đi khoảng 3% GDP.

Đây là cảnh báo rất nghiêm khắc khi trên thực tế vẫn còn tình trạng coi trọng các lợi ích phát triển kinh tế trước mắt hơn nhiệm vụ bảo vệ môi trường bền vững lâu dài. Hơn nữa công tác bảo vệ và khắc phục hậu quả môi trường cần phải có nguồn lực không nhỏ trong khi nguồn vốn đầu tư cho phát triển còn hạn hẹp.

“Trong chiến lược, kế hoạch phát triển kinh tế-xã hội 2016-2020, Việt Nam coi bảo vệ môi trường là nội dung quan trọng trong đổi mới mô hình tăng trưởng theo hướng phát triển xanh và hướng tới người dân-phát triển bền vững và bảo vệ sức khỏe, thể chất của nhân dân”, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng nhấn mạnh.

Thủ tướng cũng bày tỏ tin tưởng Hội nghị các Bộ trưởng Môi trường ASEAN và các đối tác ASEAN+3 lần này sẽ đề ra định hướng và những chương trình, kế hoạch hợp tác cụ thể, thiết thực nhằm đảm bảo bền vững môi trường, ứng phó và thích ứng với biến đổi khí hậu.

Thực hiện thành công Chương trình nghị sự vì sự phát triển bền vững tầm nhìn hướng tới 2030 của Liên Hợp Quốc; đóng góp tích cực cho thành công của hội nghị các bên tham gia Công ước khung Liên Hợp Quốc về biến đổi khí hậu COP-21 tại Paris (12/2015)…

Thay mặt Chính phủ Việt Nam, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng bày tỏ cảm ơn các quốc gia thành viên ASEAN, Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc, các đối tác của ASEAN và Ban Thư ký ASEAN đã tích cực hợp tác và hỗ trợ Việt Nam trong hoạt động bảo vệ môi trường thời gian qua.

“Việt Nam mong muốn tiếp tục nhận được sự hợp tác, hỗ trợ hiệu quả hơn nữa và sẵn sàng hợp tác, đóng góp tích cực để cùng ASEAN, các nước đối tác và cộng đồng quốc tế chung tay thực hiện thành công, gìn giữ môi trường mãi xanh của khu vực và thế giới”, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng bày tỏ.

Được tổ chức liền kề với AMME 13, chuỗi các hội nghị liên quan (diễn ra từ ngày 26-30/10) gồm: Hội nghị quan chức cấp cao chuẩn bị cho Hội nghị Bộ trưởng; Hội nghị Bộ trưởng Môi trường ASEAN+3 lần thứ 14; Hội nghị Ủy ban thực hiện Hiệp định ASEAN về ô nhiễm khói mù xuyên biên giới lần thứ 11 (COM 11); Hội nghị các bên tham gia Hiệp định ASEAN về ô nhiễm khói mù xuyên biên giới lần thứ 11.

Tham dự AMME 13 và chuỗi các hội nghị liên quan có Bộ trưởng Môi  trường các nước ASEAN; đại diện 3 nước đối tác là Trung Quốc, Nhật Bản và Hàn Quốc; Tổng Thư ký ASEAN; lãnh đạo một số bộ, ngành, địa phương của Việt Nam…

AMME 13 là hoạt động định kỳ 3 năm/lần trong cơ chế hợp tác môi trường ASEAN, được tổ chức luân phiên tại các quốc gia thành viên nhằm mục tiêu kiểm điểm tình hình thực hiện các thỏa thuận hợp tác về môi trường trong khu vực giữa hai kỳ hội nghị, thảo luận về các nội dung hợp tác mới, đồng thời kiến nghị và đề xuất các giải pháp nhằm thúc đẩy các hoạt động hợp tác ASEAN về môi trường trong thời gian tới.

AMME 13 lần này sẽ tập trung đánh giá tình hình thực hiện các thỏa thuận về môi trường trong khu vực kể từ AMME 12; thảo luận và thống nhất ở cấp Bộ trưởng Môi trường các nước ASEAN về hợp tác trong lĩnh vực môi trường liên quan đến 10 nội dung được nêu ra tại Hội nghị SOM (biến đổi khí hậu và nóng lên toàn cầu; bảo tồn thiên nhiên và đa dạng sinh học; quản lý tài nguyên nước; quản lý môi trường đô thị và quản trị; giáo dục môi trường…).

Đồng thời, thảo luận về những nội dung hợp tác mới, đồng thời kiến nghị, đề xuất các giải pháp thúc đẩy các hoạt động hợp tác ASEAN về môi trường trong thời gian tới, đặc biệt cho giai đoạn sau năm 2015 khi cộng đồng ASEAN được hình thành.

Thảo luận và thông qua Tuyên bố ASEAN về biến đổi khí hậu chuẩn bị cho Hội nghị các bên tham gia Công ước khung của Liên Hợp Quốc về biến đổi khí hậu (COP 21), Sáng kiến về Tuyên bố chương trình nghị sự về bền vững môi trường và biến đổi khí hậu sau năm 2015 và Thông cáo chung về kết quả của Hội nghị Bộ trưởng.