Xây dựng, hoàn thiện pháp luật Việt Nam về tham gia lực lượng gìn giữ hoà bình Liên hợp quốc

(Congannghean.vn)-Hiến pháp năm 2013 và các cam kết quốc tế mà Việt Nam là thành viên đều ghi nhận về hoạt động Việt Nam tham gia lực lượng gìn giữ hòa bình Liên hợp quốc. Khoản 2 Điều 89 Hiến pháp năm 2013 quy định: “quyết định việc lực lượng vũ trang nhân dân tham gia hoạt động góp phần bảo vệ hòa bình ở khu vực và trên thế giới”.

Trong lĩnh vực hợp tác quốc tế, Việt Nam đã chủ động ký kết 10 bản ghi nhớ với các quốc gia đối tác, trong đó phần lớn là các quốc gia Ủy viên thường trực Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc nhằm thiết lập cơ sở pháp lý cho việc trao đổi chuyên môn, hỗ trợ huấn luyện, chia sẻ kinh nghiệm và phối hợp triển khai lực lượng gìn giữ hòa bình Liên hợp quốc.

Việt Nam là thành viên của Liên hợp quốc, tích cực thực hiện nghĩa vụ, cam kết quốc tế tham gia các hoạt động duy trì hòa bình. Từ năm 2014 đến nay, Việt Nam đã triển khai cử 1.100 lượt cán bộ, sĩ quan, quân nhân chuyên nghiệp tham gia thực hiện nhiệm vụ tại các Phái bộ Gìn giữ hòa bình, bao gồm: Phái bộ Hỗ trợ chuyển tiếp của Liên hợp quốc tại Nam Sudan (UNMISS), Phái bộ Ổn định tại Cộng hòa Trung Phi (MINUSCA), Phái bộ An ninh lâm thời tại Abyei (UNISFA), Phái bộ huấn luyện quân sự của Liên minh châu Âu tại Cộng hòa Trung Phi (EUTM RCA), Trụ sở Liên hợp quốc tại New York (Hoa Kỳ). Tính đến ngày 09/5/2025 đã có 13 sĩ quan Công an nhân dân tham gia lực lượng gìn giữ hòa bình Liên hợp quốc. Trong đó, Học viện An ninh nhân dân có Thượng tá Nguyễn Văn Nam đang thực hiện nhiệm vụ gìn giữ hòa bình Liên hợp quốc tại phái bộ Nam Sudan (UNMISS).

Cán bộ Công an Việt Nam vinh dự nhận Huy chương Gìn giữ hòa bình Liên Hợp Quốc

Hiện nay, dự án Luật Tham gia lực lượng gìn giữ hòa bình Liên hợp quốc đang được Bộ Quốc phòng lấy ý kiến tiếp tục hoàn thiện. Luật Tham gia lực lượng gìn giữ hòa bình Liên hợp quốc được ban hành tạo hành lang pháp lý đầy đủ, vững chắc, lâu dài, ổn định cho việc triển khai lực lượng của Việt Nam tham gia hoạt động gìn giữ hòa bình Liên hợp quốc. Do đó, cần tiếp tục nghiên cứu, rà soát các quy định của pháp luật, các điều ước quốc tế có liên quan, các quy định của Liên hợp quốc về tham gia hoạt động gìn giữ hòa bình để hoàn thiện dự thảo luật, tập trung vào một số nội dung sau:

Một là, nghiên cứu bổ sung đối tượng “cán bộ, công chức, viên chức nhà nước được cử tham gia lực lượng gìn giữ hòa bình Liên hợp quốc” nhằm huy động thêm nguồn nhân lực để tham gia sâu, rộng hơn vào các hoạt động gìn giữ hoà bình Liên hợp quốc, nhất là các vị trí lãnh đạo, các vị trí tại các cơ quan hoạch định chính sách của Liên hợp quốc. Cùng với việc bổ sung đối tượng tham gia lực lượng gìn giữ hoà bình, cần sửa đổi các quy định về xây dựng, triển khai lực lượng tham gia gìn giữ hòa bình Liên hợp quốc cho phù hợp với đối tượng áp dụng.

Hai là, nghiên cứu quy định cụ thể về thẩm quyền, quy trình cử tham gia lực lượng gìn giữ hoà bình Liên hợp quốc đối với từng nhóm lực lượng cụ thể là lực lượng Quân đội, lực lượng Công an và lực lượng dân sự xuất phát từ đặc thù về tính chất, cơ cấu tổ chức của mỗi nhóm lực lượng khác nhau. Đồng thời, bổ sung cơ chế đặc thù, quy trình, thủ tục rút gọn đối với quy trình cử mới, điều chỉnh, gia hạn nhiệm kỳ công tác, rút lực lượng trong trường hợp khẩn cấp đảm bảo nhanh gọn về thủ tục.

Ba là, cần bổ sung quy định về việc bổ nhiệm chức vụ đối với lực lượng tham gia gìn giữ hoà bình Liên hợp quốc, theo đó, lực lượng vũ trang sẽ áp dụng theo quy định của Luật Sĩ quan quân đội nhân dân Việt Nam và Luật Công an nhân dân; lực lượng dân sự là “cán bộ, công chức, viên chức Nhà nước” áp dụng theo Luật Cán bộ, công chức và Luật Viên chức. Bởi các lực lượng tham gia gìn giữ hoà bình đều có năng lực, trình độ và phẩm chất chính trị vững vàng, việc bổ nhiệm phù hợp sẽ góp phần nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động từ nguồn nhân lực này.

Bốn là, nghiên cứu quy định cụ quy định về chế độ, chính sách đối với cá nhân bị ảnh hưởng đến sức khỏe hoặc bị bệnh sau khi kết thúc nhiệm vụ, được xác định nguyên nhân do quá trình thực hiện nhiệm vụ tham gia lực lượng gìn giữ hòa bình Liên hợp quốc.

Năm là, cần cụ thể hoá “trợ cấp đặc thù” đối với cá nhân tham gia lực lượng gìn giữ hoà bình Liên hợp quốc là nữ giới. Do đặc thù về giới tính nên đối với lực lượng tham gia gìn giữ hoà bình là nữ giới sẽ gặp một số khó khăn nhất định so với nam giới khi thực hiện nhiệm vụ; có quy định “trợ cấp đặc thù” sẽ khuyến khích, tăng tỷ lệ nữ giới tham gia hoạt động gìn giữ hòa bình Liên hợp quốc.

Đồng chí Đại tướng Lương Tam Quang, Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Đảng ủy Công an Trung ương, Bộ trưởng Bộ Công an chụp ảnh lưu niệm cùng cán bộ, chiến sỹ tham gia lực lượng gìn giữ hoà bình Liên hợp quốc và đoàn viên thanh niên Công an nhân dân tiêu biểu

Luật Tham gia lực lượng gìn giữ hoà bình Liên hợp quốc được ban hành sẽ góp phần tạo cơ sở pháp lý vững chắc cho việc tham gia thực hiện nhiệm vụ quốc tế nói chung và hoạt động tham gia lực lượng gìn giữ hoà bình Liên hợp quốc của Việt Nam nói riêng. Do vậy, cần tiếp tục tổng kết thực tiễn, lấy ý kiến của các cơ quan, ban, ngành và rộng rãi để hoàn thiện dự án luật trình Quốc hội thông qua.