10 sự kiện khoa học đáng nhớ nhất 2016

Dưới đây là Top 10 sự kiện khoa học quan trọng và nổi bật nhất trong năm 2016 theo Science News.

1. Sóng hấp dẫn

Một kỷ nguyên mới của thiên văn học mở ra khi các nhà khoa học đến từ Đài quan sát Sóng hấp dẫn Giao thoa kế qua tia laser LIGO (Laser Interferometer Gravitational-Wave Observatory) tuyên bố lần đầu tiên phát hiện được sóng hấp dẫn bởi tín hiệu đến từ sự va chạm của hai hố đen được phát hiện vào ngày 14.9.2015 tại Livingston, Louisiana và Hanford, Washington.

Ảnh: NASA

Đây là bằng chứng trực tiếp đầu tiên về điều mà nhà khoa học Albert Einstein dự đoán từ năm 1916. Phát hiện này đem lại hi vọng to lớn cho loài người trong việc giải thích cũng như hiểu biết sâu hơn về hố đen và các hiện tượng vũ trụ khác.

2. Virus Zika

Loại virus này đã trở thành nỗi ám ảnh đối với các gia đình khi gây ra bệnh đầu nhỏ ở trẻ sơ sinh.

Bắt đầu từ Brazil, Zika “vượt biên” lan sang và reo rắc nỗi kinh hoàng khắp châu Mỹ. Hiện tại ở Việt Nam, một số ca mắc Zika đầu tiên cũng đã được phát hiện khiến nhiều người lo lắng.

Ảnh: AP

Các nhà khoa học khuyến cáo, phụ nữ vùng dịch ở Brazil không nên mang thai trong vòng khoảng 2 năm tới để bảo đảm an toàn, sức khỏe bà mẹ và trẻ em.

3. Proxima b

Các nhà thiên văn học đã phát hiện ra hành tinh đá Proxima b quay quanh ngôi sao gần hệ Mặt Trời. Điều khiến giới khoa học sửng sốt Proxima b có thể là nơi sinh sống của người ngoài hành tinh và chỉ cách Trái Đất 4 năm ánh sáng.

Ảnh: ESO

Do vậy, việc tàu vũ trụ mang robot thăm dò tới Proxima b là điều hoàn toàn khả thi. Thậm chí, nó còn được hi vọng sẽ là điểm bắt đầu trong chuyến “du hành giữa các vì sao” của nhân loại thì tương lai.

4. Em bé có 3 cha mẹ đẻ ra đời

Tháng 9 năm nay, thông tin đầy đủ về em bé sinh ra bởi 3 bố mẹ đẻ lần đầu tiên trong lịch sử được công bố.

Ảnh: Oregon Health & Science Univ.

Bé giống như những đứa trẻ khác, mang DNA của cả cha và mẹ ruột nhưng có thêm mã gene di truyền của một người hiến tặng khác. Phương pháp này được cho là có tác dụng giúp bé ngăn chặn bệnh nan y gây ra bởi gene xấu của mẹ. Tuy nhiên, nó vẫn còn đang gây ra tranh cãi về vấn đề đạo đức.

5. Nguy cơ mất biển băng Bắc Cực

Giữa năm nay, các chuyên gia đưa ra lời cảnh báo rằng lần đầu tiên sau 100.000 năm, lớp băng tại Bắc Cực có thể sẽ hoàn toàn biến mất do hiện tượng biến đổi khí hậu, nóng lên toàn cầu. Họ đang tiến hành nghiên cứu kỹ lưỡng các hậu quả sinh học phức tạp khi băng tan.

Ảnh: Wikimedia Common

6. Sự di cư của con người cổ đại

Chúng ta đã biết loài người di cư từ châu Phi ra toàn thế giới từ lâu nhưng chưa từng có bản đồ trên giấy hay bằng kỹ thuật số nào diễn tả toàn bộ quá trình này.

Ảnh: Shutterstock

May mắn thay, nhờ DNA mà tiên tổ chúng ta để lại trong quá trình di cư, các nhà nhân chủng học và cổ sinh vật học đã dựa theo đó phác thảo được chuyến đi dài và vĩ đại thời cổ xưa của nhân loại. Tuy nhiên, từ đây, bản đồ di cư như người ta từng biết có thể sẽ phải thay đổi.

7. Hệ gene tối thiểu (minimal genome)

Một trong những thành tựu lớn nhất của sinh học năm 2016 là xây dựng được một loại vi khuẩn chỉ có 473 gene. Đây là kích cỡ bản đồ gene di truyền nhỏ nhất từng được biết đến của bất cứ tế bào sống nào và là một mốc quan trọng của nỗ lực suốt nhiều thập niên qua của các nhà khoa học nhằm tạo ra một sinh vật chỉ chứa các yếu tố cần thiết nhất để tồn tại và sinh sản.

Ảnh: National Center For Imaging And Microscopy Research

Hệ gene tối thiểu này giúp tạo ra thuốc, đổi mới trong công nghiệp và nông nghiệp hay sản xuất ra các phân tử khác mà chính con người cũng chưa tưởng tượng ra được hết. Dự án còn tìm ra được các gene tối cần thiết cho sự tồn tại của vi khuẩn mà phần lớn không quen thuộc với các nhà khoa học, từ đó mở ra một khu vực nghiên cứu mới.

8. Aducanumab chữa trị bệnh Alzheimer

Kháng thể đầu tiên có thể ngăn chặn được căn bệnh Alzheimer cuối cùng đã xuất hiện. Các nhà khoa học đã chứng minh Aducanumab có thể “quét sạch” mảng bám amyloid - ngăn chặn các tế bào não giao tiếp với nhau, nguyên nhân dẫn đến sự mất trí nhớ không thể phục hồi và suy giảm khả năng nhận thức.

Ảnh: Istockphoto

Nghiên cứu mới này còn chính thức khẳng định, hung thủ chính gây bệnh Alzheimer chính là các mảng bám amyloid. Điều này thắp lên hi vọng khỏi bệnh của hàng triệu người mắc chứng Alzheimer trên thế giới.

9. Lỗ thủng tầng ozone ở Nam Cực đang “lành” lại

Đây là tin sáng hiếm hoi trong số các sự kiện về môi trường toàn cầu năm nay. Các nhà khoa học khí quyển cho biết, các lỗ thủng ozone hình thành hàng năm trên Nam Cực đang bắt đầu hồi phục. Dữ liệu cho thấy rằng, Nghị định thư Montreal để hạn chế việc sử dụng các hóa chất phá hủy ozone đã có tác dụng rõ ràng.

Ảnh: NASA

10. Trí thông minh nhân tạo (AI - Artificial Intelligence)

AI là từ thường xuyên được nhắc đến trong nhiều nghiên cứu và phát minh mới. Đặc biệt là sự kiện đầu năm nay, khi chương trình máy tính AlphaGo, trí tuệ nhân tạo của người khổng lồ Google, đã 3 lần liên tiếp đánh bại kỳ thủ cờ vây 9 đẳng thế giới Lee Sedol (Hàn Quốc) để giành chiến thắng chung cuộc.

Ảnh: AP

Sự kiện này là dấu chỉ cho thấy bước tiến lớn của trí thông minh nhân tạo. Nó chứng minh AI có thể học hỏi từ kinh nghiệm và chiến thắng này xảy ra nhanh hơn so với mong đợi bởi trước đó, người ta nói rằng AI sẽ mất thêm một thập niên nữa để đạt đến điểm này.