Tăng cường quản lý hoạt động kinh doanh thuốc bảo vệ thực vật

(Congannghean.vn)-Thuốc bảo vệ thực vật (BVTV) là một trong những vật tư không thể thiếu trong sản xuất nông nghiệp. Sử dụng thuốc BVTV nhằm mục đích để phòng trừ các đối tượng sâu bệnh, dịch hại cho cây trồng. Tuy nhiên, hiện nay tình trạng thuốc BVTV kém chất lượng, không rõ nguồn gốc, xuất xứ được bán tràn lan, gây khó khăn cho công tác quản lý, ảnh hưởng đến sản xuất nông nghiệp.

Xử lý 20 trường hợp vi phạm

Theo số liệu thống kê của Chi cục Trồng trọt và BVTV thuộc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, toàn tỉnh hiện có hơn 300 cơ sở kinh doanh thuốc BVTV, trong đó có 95 cơ sở được cấp giấy chứng nhận đủ điều kiện kinh doanh.

Cán bộ thanh tra Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật kiểm tra điều kiện kinh doanh thuốc bảo vệ thực vật tại xã Diễn Phong, huyện Diễn Châu

Theo quy định của Luật Bảo vệ và Kiểm dịch thực vật, người hành nghề buôn bán thuốc BVTV phải có trình độ trung cấp trở lên các chuyên ngành BVTV, trồng trọt, sinh học, hóa học, hoặc có chứng chỉ hành nghề do các cơ quan có thẩm quyền cấp. Tổ chức, cá nhân buôn bán các loại thuốc BVTV cũng phải có địa điểm hợp pháp, đảm bảo quy định về diện tích, khoảng cách an toàn đối với người, vật nuôi và môi trường xung quanh. Tuy nhiên, qua khảo sát thực tế, hiện nay trên địa bàn tỉnh vẫn còn tình trạng buôn bán thuốc kém chất lượng, nhiều cơ sở kinh doanh không đảm bảo điều kiện theo đúng quy định về địa điểm kinh doanh thuốc BVTV, dụng cụ phòng, chống cháy nổ, xử lý chất thải, không sử dụng bảo hộ lao động, không niêm yết giá bán… Tình trạng bán nhiều mặt hàng tiêu dùng cùng với thuốc BVTV diễn ra phổ biến.

Bên cạnh đó, các cơ sở kinh doanh chạy theo lợi nhuận, thường tư vấn cho nông dân sử dụng thuốc của những công ty chi phí “hoa hồng” cao hoặc phun kèm, phun gộp nhiều loại thuốc một lần để tăng doanh số bán hàng. Vì vậy, nông dân khó có thể lựa chọn, sử dụng thuốc BVTV theo đúng hướng dẫn của cơ quan chức năng mà thuận tình mua theo tư vấn của người bán hàng. Điều này đã gây ảnh hưởng đến nguồn nước, đất trồng trọt, gây ô nhiễm môi trường, gây thiệt hại lớn cho nông dân, các doanh nghiệp chân chính, nền sản xuất nông nghiệp và đời sống, sức khỏe nhân dân.

Trong năm 2018, Chi cục Trồng trọt và BVTV đã tổ chức thanh, kiểm tra 154 cơ sở kinh doanh thuốc BVTV, tiến hành xử lý 20 trường hợp, trong đó có 19 trường hợp xử phạt vi phạm hành chính, tổng số tiền thu nộp ngân sách Nhà nước gần 70 triệu đồng. Các hành vi vi phạm chủ yếu vi phạm về nhãn mác hàng hóa, không niêm yết đầy đủ về giá, không đủ điều kiện kinh doanh và sản xuất, giống chưa được công nhận là giống mới. Một số cơ sở kinh doanh thuốc BVTV hiện vẫn còn tình trạng thuốc quá hạn sử dụng được niêm phong đang còn tồn đọng hoặc thuốc không đảm bảo đủ điều kiện.

Bên cạnh đó, các đoàn kiểm tra liên ngành cũng đã lấy 27 mẫu thuốc BVTV để kiểm tra chất lượng, có 1 mẫu không đạt tiêu chuẩn so với hàm lượng công bố. Ngoài ra, đoàn thanh tra còn tổ chức 3 cuộc kiểm tra cho 800 nông dân về công tác sử dụng thuốc BVTV. Quá trình kiểm tra, đã phát hiện 165 hộ nông dân vi phạm quy định sử dụng thuốc  BVTV.

Cần siết chặt quản lý tận “gốc”

Hiện trên địa bàn tỉnh có khoảng 4.000 danh mục thuốc BVTV khác nhau tùy thời điểm. Chủng loại thuốc quá đa dạng là một trong những nguyên nhân gây khó khăn cho công tác quản lý chất lượng thuốc BVTV. Bởi vì quá trình lấy mẫu để kiểm tra chất lượng phải mất đến 20 ngày mới có kết quả. Điều này dẫn đến tình trạng thuốc BVTV không rõ nguồn gốc, không đảm bảo chất lượng vẫn trôi nổi trên thị trường. Trên địa bàn tỉnh hiện nay có nhiều cơ sở bán “chui” thuốc BVTV tại các chợ lẻ, đặc biệt là các phiên chợ nông thôn, miền núi hoặc bán chung với các mặt hàng tiêu dùng khác. Bên cạnh đó, người bán thuốc BVTV tại các cơ sở bán “chui” đều không có trình độ chuyên môn. Điều này sẽ dễ xảy ra tình trạng tư vấn không chính xác loại thuốc, thời điểm phun thuốc, liều lượng và kỹ thuật phun thuốc cho người mua.

Không những thế, nhiều người dân khi hỏi mua thuốc này nhưng nếu hết hoặc không có hàng, chủ cửa hàng sẽ tư vấn mua sang loại thuốc khác. Điều này có thể khiến cho hiệu quả thuốc kém, hoặc không phát huy được tác dụng, nhiều bà con nông dân thấy sâu bệnh không chết bèn tự ý tăng liều lượng và phun một cách tràn lan. Việc lạm dụng thuốc BVTV không những gây ô nhiễm môi trường, làm tăng chi phí sản xuất của người dân mà còn tiềm ẩn nhiều nguy hại đến sức khoẻ người sử dụng.

Mặt khác, các cơ quan chịu trách nhiệm kiểm tra, giám sát cấp huyện, xã chưa thực sự phát huy hiệu quả trong phát hiện, xử lý vi phạm. Về phân cấp quản lý, Chi cục BVTV có chức năng cấp giấy chứng nhận hành nghề cho các hộ đủ điều kiện kinh doanh, kiểm tra xử lý vi phạm đối với các cơ sở kinh doanh do cấp tỉnh cấp chứng nhận. Tuy nhiên, các vi phạm diễn ra chủ yếu là các điểm kinh doanh nhỏ lẻ do cấp huyện và chính quyền địa phương quản lý. Trong khi việc kinh doanh thuốc BVTV một số nơi còn tùy tiện thì công tác quản lý của chính quyền cấp xã về kinh doanh thuốc BVTV chưa chặt chẽ, chưa thành lập đoàn kiểm tra hoạt động kinh doanh thuốc BVTV, chưa nắm hết các hộ kinh doanh thuốc BVTV trên địa bàn; công tác phát hiện vi phạm trong buôn bán, lưu hành thuốc BVTV trong danh mục cấm còn hạn chế…

Bên cạnh đó, chủng loại thuốc đa dạng, công tác thực hiện giám sát vi phạm trong lĩnh vực kinh doanh thuốc BVTV có chất lượng không phù hợp tiêu chuẩn đăng ký còn khó khăn do chi phí thực hiện phân tích mẫu khá cao. Những trường hợp vi phạm được phát hiện chủ yếu là không đảm bảo điều kiện kinh doanh thuốc BVTV, kinh doanh thuốc BVTV tem nhãn mờ hoặc thuốc đã quá hạn sử dụng.

Để siết chặt quản lý thuốc BVTV, ông Nguyễn Xuân Bình, Trưởng phòng Thanh tra, pháp chế Chi cục Trồng trọt và BVTV cho biết: Để quản lý, ngăn chặn tình trạng kinh doanh thuốc BVTV kém chất lượng cần thực hiện đồng bộ các giải pháp từ tỉnh đến cơ sở; tăng cường công tác kiểm tra, kiểm soát thị trường nhằm phát hiện, ngăn chặn kịp thời và xử lý nghiêm các hành vi vi phạm. Thực hiện thanh, kiểm tra, rà soát toàn diện việc cấp và quản lý giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh, giấy chứng nhận đủ điều kiện kinh doanh; tiến hành thống kế lập hồ sơ theo dõi đối với các tổ chức, cá nhân hoạt động sản xuất kinh doanh thuốc BVTV.

Bên cạnh đó, Đoàn thanh tra sẽ phối hợp với các cơ quan chức năng đẩy mạnh công tác thông tin, tuyên truyền nhằm nâng cao nhận thức, ý thức chấp hành pháp luật của tổ chức, cá nhân trong việc kinh doanh và sử dụng thuốc BVTV; cung cấp thông tin giúp người dân nhận biết, phân biệt được sản phẩm thuốc BVTV không đảm bảo tiêu chuẩn, chất lượng, không rõ nguồn gốc, xuất xứ; tổ chức cho người kinh doanh ký cam kết thực hiện nghiêm các quy định của pháp luật trong việc kinh doanh thuốc BVTV đảm bảo đúng quy định.