Vì sao nhiều học sinh 'quay lưng' với cổng trường đại học

(Congannghean.vn)-Nghệ An là mảnh đất có truyền thống hiếu học và học giỏi. Điều này được thể hiện qua tỉ lệ học sinh đạt giải cao trong các kỳ thi học sinh giỏi, học sinh đỗ các trường đại học, cao đẳng (ĐH, CĐ) luôn nằm trong tốp đầu của cả nước. Cũng bởi vậy mà nhiều người không khỏi bất ngờ trước thông tin năm nay, có gần 40% học sinh Nghệ An quyết định không xét tuyển vào ĐH. Trước tình trạng cử nhân ra trường thất nghiệp tràn lan, phải chăng các em đã có sự lựa chọn thực tế hơn?

Hiện nay, học sinh đang chú trọng việc học nghề thay vì vào học đại học - Ảnh minh họa

Theo thống kê từ Sở GD&ĐT Nghệ An, kỳ thi THPT Quốc gia năm 2018, cụm thi số 28 tại Nghệ An có 31.578 thí sinh tham gia dự thi. Tuy nhiên, trong số này có đến 12.501 thí sinh đăng ký dự thi chỉ để xét tốt nghiệp, chiếm tỉ lệ 39,59%, cao hơn các năm trước gần 5%. Trong đó, các trường dân lập, tư thục và các trung tâm GDTX, tỉ lệ này chiếm từ 95 - 100%. Vậy đâu là nguyên nhân dẫn tới tình trạng có nhiều học sinh “quay lưng” với cổng trường ĐH?

Lâu nay, trước mỗi mùa thi, việc phải cố gắng để trở thành sinh viên đã tạo áp lực lớn đối với mỗi học sinh lớp 12, bởi đây không chỉ là thành tích của bản thân các em mà còn góp phần làm rạng danh gia đình, dòng họ. Nhiều bậc phụ huynh quan niệm rằng, chỉ khi con em vào ĐH thì họ mới có điều kiện “nở mày, nở mặt”. Vì thế, họ bắt con phải thi đậu bằng bất cứ giá nào. Nhiều phụ huynh ép con phải học mà không quan tâm đến sức học, năng lực, sở trường của con. Một số người can thiệp quá sâu vào việc lựa chọn ngành nghề bằng cách bắt buộc con phải đăng ký dự thi vào trường này, ngành nọ mà không để ý xem liệu khả năng của con em mình có “kham” nổi hay không. Nhiều học sinh có lực học trung bình, dù biết không thể đỗ ĐH nhưng vẫn “nhắm mắt đưa chân” cốt chỉ để làm yên lòng gia đình.

Mặt khác, cơ chế tuyển dụng lâu nay còn dựa nhiều vào các tiêu chí về bằng cấp, bằng cấp càng cao thì cơ hội được tuyển dụng, đề bạt càng lớn. Điều này đã góp phần tạo tâm lý “sính” bằng cấp trong xã hội dẫn tới việc trong một thời gian dài, nhiều thí sinh đăng ký dự thi để cố gắng giành cho được một “suất” ở giảng đường ĐH.

Tuy nhiên, khi số lượng sinh viên ở các trường ĐH, CĐ tăng dần qua các năm thì số lượng sinh viên tốt nghiệp không có việc làm cũng không ngừng tăng lên. Theo thống kê từ Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội, tính đến hết năm 2017, cả nước có trên 220.000 người có trình độ ĐH trở lên thất nghiệp. Con số này khiến nhiều người không khỏi giật mình, bởi kéo theo đó là sự lãng phí lớn về thời gian, chi phí đào tạo, sinh hoạt, học tập. Để chu cấp cho con học đại học, nhiều gia đình ở các vùng nông thôn đã phải vay tiền ngân hàng. Trung bình, 1 cử nhân, kỹ sư tiêu tốn từ 150 - 200 triệu đồng cho 1 khóa học. Khi sinh viên tốt nghiệp nhưng không có việc làm thì số tiền vay để trang trải việc ăn học trở thành gánh nặng đối với không ít gia đình. Nhiều cử nhân thất nghiệp đã phải đi học nghề hoặc đi làm thuê ở xứ người để mưu sinh.

Trước thực trạng trên, việc có gần 40% học sinh ở Nghệ An không xét tuyển vào ĐH năm nay có thể xem là tín hiệu tích cực. Một số ý kiến cho rằng: Tỉ lệ này xuất phát từ hiệu quả của công tác phân luồng, hướng nghiệp thời gian qua ở các trường THPT. Tuy nhiên, theo chúng tôi, nguyên nhân chính bắt nguồn từ việc học sinh đã “khôn ngoan” hơn trong việc lựa chọn nghề phù hợp với năng lực của bản thân khi nhận thức được rằng, vào ĐH không phải là con đường duy nhất để lập nghiệp. Bên cạnh đó, các bậc phụ huynh cũng đã có cái nhìn rộng mở hơn trong việc định hướng tương lai cho con em, nhất là khi con số cử nhân, thạc sĩ thất nghiệp không ngừng tăng lên trong thời gian qua.

Qua tìm hiểu được biết, trong số gần 40% học sinh không tham gia xét tuyển vào ĐH, CĐ năm nay, phần lớn các em cố gắng thi đỗ tốt nghiệp, sau đó tham gia học nghề, tìm việc làm hoặc tìm kiếm cơ hội xuất khẩu lao động. Đây được xem là sự lựa chọn phù hợp với thực tiễn về thị trường nguồn nhân lực lao động hiện nay. Đồng thời, đặt ra cho các trường ĐH, CĐ sự cần thiết trong việc nâng cao chất lượng, đào tạo phải gắn liền với nhu cầu của xã hội.