Văn hóa - Giáo dục

Nơi bảo tồn và lưu giữ các giá trị văn hóa dân gian thuần Thổ ở Quỳ Hợp

(Congannghean.vn)-Xóm Mó ở xã Nghĩa Xuân, huyện Quỳ Hợp được biết đến nhờ mô hình CLB văn hóa dân gian dân tộc Thổ đặc sắc. Các hoạt động của CLB văn hóa dân gian xóm Mó không chỉ bảo tồn, lưu giữ, mà còn góp phần tham gia tích cực vào việc xây dựng đời sống văn hóa ở khu dân cư.

 

Năm 2002, CLB văn hóa dân gian xóm Mó được thành lập mới chỉ có khoảng 10 thành viên, trên cơ sở các vị cao niên tự nguyện nhóm họp và sinh hoạt cùng nhau, với lòng đam mê biểu diễn các loại hình văn hóa nghệ thuật của người Thổ trên địa bàn và tâm huyết lưu giữ các giá trị truyền thống của đồng bào dân tộc mình. 

Ban âm nhạc của CLB thuần Thổ xã Nghĩa Xuân đang tập luyện

Được tham dự một buổi biểu diễn của CLB, chúng tôi không khỏi bất ngờ và thú vị bởi là một xóm đặc biệt khó khăn, xa trung tâm xã, song CLB này lại được tổ chức rất chặt chẽ và khá bài bản gồm 3 ban: Âm nhạc, ca múa và ẩm thực. Các nội dung hoạt động rất phong phú, đa dạng như việc sưu tầm các làn điệu dân ca Thổ, những điệu cồng, trống, kèn, các vật dụng đồ cổ, nghệ thuật ẩm thực và tìm hiểu, lưu giữ phong tục tập quán… Chính điều này đã có tác động tích cực đến việc giáo dục ý thức bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa của đồng bào nơi đây, nhất là tác động đến việc thực hiện một cách có hiệu quả phong trào toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa ở khu dân cư. 

 

Bên cạnh các giá trị văn hóa dân gian của người Thổ hiện vẫn còn được truyền lại trong nhân dân như kèn, sáo, trống, chiêng, váy, áo, thắt lưng... thì còn nhiều giá trị văn hóa cổ truyền, nếu không kịp thời bảo lưu sẽ rất dễ bị mai một. Nhất là đối với các giá trị phi vật thể như phong tục, tập quán, các chuyện kể, các làn điệu dân ca cổ như đu đu điềng điềng, cồng chiêng, tập tính tập tang, dạ ơi… Đó là những lời ca, điệu hát có tính giáo huấn cao, đồng thời thể hiện vẻ đẹp của đời sống tâm hồn, tình cảm gia đình, tình yêu quê hương, đất nước của đồng bào dân tộc Thổ. Tại các ngày lễ hội của xóm, xã, không thể thiếu được tiết mục biểu diễn các làn điệu dân ca của thành viên CLB văn hóa dân gian xóm Mó.

 

CLB sinh hoạt tập trung vào ngày cuối của mỗi quý. Đây không chỉ là những thành viên tâm huyết, trách nhiệm, mà còn là những người có khả năng sử dụng, biểu diễn các loại nhạc cụ, trình diễn các làn điệu dân ca, kể các câu chuyện cổ. Vì vậy, mỗi buổi sinh hoạt là một dịp để các thành viên được gặp gỡ, trao đổi, cùng chia sẻ những điều tâm đắc về văn hóa dân gian và là trường học để lớp trẻ có điều kiện học hỏi các thế hệ đi trước. 

 

Hiện nay, CLB có 44 thành viên, trong đó người nhiều tuổi nhất là 85 và người ít tuổi nhất cũng ngoài 20, hoạt động chủ yếu dựa vào sự đóng góp tự nguyện của các thành viên nên gặp không ít khó khăn. 

 

Ông Trương Hồng Tĩnh, Chủ nhiệm CLB văn hóa dân gian xóm Mó, xã Nghĩa Xuân, huyện Quỳ Hợp chia sẻ: “Cuộc sống của các thành viên trong CLB từ già đến trẻ đang vất vả. Hàng năm, kinh phí chỉ được cấp 5 triệu đồng cho nên cũng gặp nhiều khó khăn, vì phải trang trải, mua sắm nhiều thứ. Tôi mong muốn cấp trên quan tâm để chúng tôi duy trì thường xuyên hoạt động của CLB, quyết tâm bảo vệ bản sắc này không bị mai một”. 

 

Việc giữ gìn, bảo tồn những giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc Thổ ở xóm Mó, xã Nghĩa Xuân phải đi kèm với khai thác, phát huy giá trị của nó trong đời sống, lựa chọn các hình thức bảo tồn phù hợp với thời đại. Chính vì vậy, duy trì và phát triển CLB văn hóa dân gian xóm Mó là việc làm cần thiết để xây dựng điển hình về hình thức xã hội hóa trong công tác bảo tồn và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc trong thời kỳ hội nhập và phát triển, trên tinh thần Nghị quyết Trung ương 5 (khóa VIII).