(Congannghean.vn)- Về xóm 7 Xuân An, xã Quỳnh Xuân, huyện Quỳnh Lưu, hỏi thăm ông Thân làm rối là không ai không biết. Vốn chẳng qua trường lớp nghệ thuật nào, nhưng bằng niềm đam mê, một người nông dân quê mùa chân chất đã tạo nên được những con rối điện để phục vụ cho bà con trong những dịp hội hè, lễ Tết.
Ông Hồ Văn Thân sinh ra trong một gia đình nghèo khó. Vì túng bấn nên bố của ông phải đi ở đợ, làm con nuôi. Khi ấy, với anh em ông Thân, có được củ sắn, củ khoai cho chắc cái bụng là may lắm rồi, chứ nào dám nghĩ đến chuyện học hành. Tuổi thơ của ông sớm phải làm lụng vất vả đủ nghề, từ làm ruộng, mò cua, bắt ốc rồi lại đập đá thuê.
Thời trai trẻ, ông Thân từng lên tận Quỳ Châu, Quỳ Hợp đào đá đỏ với giấc mơ đổi đời nhưng không thành. Về quê lập gia đình, ông nhận thầu đất nuôi tôm, lái xe công nông, xe tải... việc gì cũng làm, nhưng có một việc mà ông Thân không thể bỏ được, đó là niềm đam mê múa rối.
Để có được một dàn rối tự động từ ý tưởng ban đầu, ông Thân phải mất hàng tháng trời nghiên cứu kỹ từng nhân vật để chuẩn bị mua các nguyên vật liệu như: Vải, sơn, gỗ, nhôm... rồi các chi tiết cơ khí như trục chuyển động bánh răng... về chế tác thành các con rối tự động.
Ông cho biết: Khó khăn nhất là công đoạn từ những con rối đơn lẻ, ghép lại thành từng hoạt cảnh, phải làm sao cho động tác của các con rối ăn khớp với nhau và sống động. Có khi phải mất hàng tuần mới chỉnh sửa xong một động tác lệch nhịp của một chú rối trong dàn kèn Tây, làm sao cho chú rối tay vừa bấm phím kèn, chân vừa đánh nhịp cùng với các con rối khác...
|
Ông Thân bên “gia tài” của mình |
Mỗi hoạt cảnh, ông Thân còn tìm chọn một bản nhạc, hoặc một bài hát phù hợp với từng hoạt cảnh đó rồi ghi sẵn vào đĩa CD, khi trình diễn thì đến hoạt cảnh nào chọn đúng bản nhạc, bài hát đó phát lên loa.
Dưới bàn tay khéo léo, tài hoa của ông, những thứ vô tri vô giác tưởng như vứt đi đã hóa thành những nhân vật xinh đẹp và có hồn như cô gái quan họ, cô gái Thái, chàng trai người Mông, cô ca sỹ, anh nhạc công, ông lão chèo thuyền, cái cọn nước, cái cối giã gạo, con trâu... “Với tôi, những con rối điện đã “thấm vào máu thịt” rồi nên giờ khó mà rời xa chúng. Nhiều lúc làm rối hăng say đến nỗi quên gánh mạ ra đồng cho vợ con cấy, khiến bà nhà mắng cho vì sợ không kịp mùa vụ”, ông tâm sự.
Nói rồi, ông đưa khách xuống một gian nhà nhỏ, nơi ông cất giữ “niềm đam mê” của mình. Xuống đến nơi, khó ai có thể hình dung được “gia tài” rối điện của ông Thân lại đồ sộ đến thế. Sau hơn chục năm miệt mài với niềm đam mê, ông khoe đã có 9 dàn rối tự động với hàng trăm con rối các loại.
Ngoài việc bỏ công, bỏ tiền để làm các con rối, dàn rối điện, ông Thân còn tự bỏ tiền túi mua sắm các thiết bị loa đài, âm thanh, ánh sáng để đưa các dàn rối này đi diễn phục vụ miễn phí cho bà con trong và ngoài xã vào các dịp lễ, dịp Tết. Ông Thân cho biết, đang có dự định rủ thêm người chơi, khôi phục lại trò chơi múa rối, biểu diễn các vở như “Chiều gặp gỡ”, “Bao Công xử án”, “Bố không bao giờ say”...
Đây là những vở có tính giáo dục rất cao mà ông đã từng diễn cách đây hàng chục năm và dàn dựng thêm các vở mới. Ngoài ra, ông cũng hy vọng sẽ truyền được nghề cho những người trẻ để có thể bảo tồn một nét đẹp, một nét văn hóa truyền thống độc đáo đang có nguy cơ ngày càng bị mai một, lãng quên.