Trong lịch sử nhân loại, báo chí - truyền thông giữ một vai trò đặc biệt quan trọng. Ở nước ta, báo chí - truyền thông là công cụ chính trị của Đảng, của Nhà nước, của các tổ chức chính trị xã hội, là diễn đàn của nhân dân, là vũ khí sắc bén trên mặt trận tư tưởng - văn hóa. Mặt khác, báo chí - truyền thông cũng tạo được những điều kiện cần thiết để mọi người dân có thể tham gia vào đời sống chính trị của đất nước. Với nội dung thông tin có định hướng đúng đắn, chân thật, có sức thuyết phục, báo chí – truyền thông có khả năng hình thành dư luận xã hội, dẫn đến hành động xã hội, phù hợp với sự vận động của hiện thực theo những chiều hướng có chủ định. Báo chí – truyền thông là người tuyên truyền tập thể, cổ động tập thể, tổ chức tập thể; điều này càng phù hợp với thời đại bùng nổ thông tin như hiện nay.
Bước vào thời kỳ hội nhập và phát triển, thực hiện chính sách và đường lối đổi mới do Đảng ta lãnh đạo, báo chí – truyền thông càng đóng vai trò hết sức quan trọng trên các lĩnh vực, thực hiện nhiệm vụ tuyên truyền quan điểm, đường lối, chủ trương của Đảng; chính sách pháp luật của nhà nước. Đồng thời báo chí – truyền thông có vai trò lớn trong việc vạch trần và làm thất bại âm mưu phá hoại về tư tưởng của các thế lực thù địch; kiên quyết đấu tranh có hiệu quả với các loại tội phạm, đảm bảo An ninh quốc gia và giữ gìn trật tự an toàn xã hội của quê hương, đất nước.
Phóng viên báo chí tác nghiệp. Ảnh: Bình Minh
Với diện tích hơn 16 nghìn km2, dân số trên 3 triệu người, có 419,5 km đường biên giới, giáp với 3 tỉnh của nước bạn Lào; 92 km bờ biển, Nghệ An đang từng bước trở thành trung tâm kinh tế xã hội của khu vực Bắc Miền Trung. Nhưng đây cũng là địa bàn trọng điểm phức tạp về an ninh trật tự, nên báo chí – truyền thông càng có vai trò hết sức quan trọng trong công tác đấu tranh phòng, chống tội phạm.
Ở Nghệ An, hệ thống báo chí - truyền thông bao gồm: Báo Nghệ An, Báo Công an Nghệ An, Đài Phát thanh - Truyền hình Nghệ An, Báo Lao động Nghệ An, Báo Quân khu bốn, Tạp chí Sông Lam, Tạp chí Văn hóa, Tạp chí Người làm báo Nghệ An, các trang tin điện tử của các ngành, các cơ quan chức năng trên địa bàn cùng 20 Đài phát thanh - truyền hình cấp cơ sở. Ngoài ra, còn có gần 40 văn phòng đại diện, văn phòng thường trú của các cơ quan thông tấn, báo chí Trung ương, tỉnh bạn đóng trên địa bàn.
Riêng Công an Nghệ An có tờ báo Công An Nghệ An xuất bản 3 kỳ/tuần với lượng phát hành gần 1 vạn bản; Báo điện tử Công an Nghệ An có lượng truy cập lớn nhất tỉnh; trang phát thanh “Vì an ninh trên quê hương Xô viết” và trang truyền hình “Vì an ninh Tổ quốc” được phát định kỳ hàng tuần trên Đài phát thanh - truyền hình Nghệ An và phủ sóng vệ tinh qua hệ thống truyền hình cáp và truyền hình kỹ thuật số mặt đất.
Ngoài nhiệm vụ tuyên truyền theo tôn chỉ, mục đích của cơ quan chủ quản, báo chí – truyền thông Nghệ An còn có vai trò hết sức quan trọng trong công tác đấu tranh, phòng chống các loại tội phạm, phục vụ phát triển kinh tế - xã hội trên địa bàn tỉnh nhà.
Trong quá trình hình thành và phát triển, Báo chí - truyền thông Nghệ An đã chủ động bám sát và tập trung tuyên truyền nhiệm vụ đảm bảo an ninh trật tự theo chỉ đạo của cấp ủy Đảng, chính quyền từ tỉnh đến cơ sở. Các chỉ thị, nghị quyết của Trung ương, của tỉnh và của lực lượng Công an liên quan đến công tác đảm bảo ANTT, như: Chỉ thị 09 của Ban Bí thư về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng với phong trào toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc trong tình hình mới; Chỉ thị 48 của Bộ Chính trị về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác phòng, chống tội phạm trong tình hình mới; và các Chương trình quốc gia phòng chống tội phạm, Chiến lược quốc gia phòng, chống tội phạm ma túy và tội phạm mua bán người... đều được các cơ quan báo chí - truyền thông chủ động nắm bắt, phân tích và có những chiến lược truyền thông thích hợp bằng những thể loại báo chí khác nhau. Sự vào cuộc mạnh mẽ và hiệu quả của báo chí – truyền thông đã góp phần quan trọng để đưa chủ trương, đường lối về đảm bảo ANTT thực sự đi vào cuộc sống, được người dân hiểu, hưởng ứng và làm theo.
Phóng viên Trang tuyền hình An ninh Nghệ An tác nghiệp
Bên cạnh đó, báo chí - truyền thông Nghệ An đã phối hợp làm tốt công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật. Hiện nay, tất cả các cơ quan báo chí - truyền thông ở Nghệ An đều có chuyên trang, chuyên mục liên quan như: Chuyên trang “An ninh - quốc phòng” trên báo Nghệ An hình thành từ hàng chục năm nay đã trở thành địa chỉ tin cậy của độc giả và người dân. Chuyên trang này luôn có những tin, bài, phóng sự, ảnh về hoạt động của lực lượng Công an trong công tác đấu tranh phòng chống tội phạm, tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật… Báo Lao động Nghệ An với chuyên mục “Công đoàn với an ninh trật tự” đã góp phần trang bị những kiến thức pháp luật cơ bản và chuyên sâu cho người lao động. Đặc biệt, các chuyên mục như “Bạn hỏi - Công an trả lời”, “Pháp luật - đời sống”; “Gia đình - xã hội”; “Tòa soạn và bạn đọc” trên báo Công An Nghệ An và Công an Nghệ An điện tử; Trang truyền hình "Vì an ninh Tổ quốc” và Trang phát thanh “Vì an ninh trên quê hương Xô viết” phát trên Đài phát thanh truyền hình Nghệ An đã giải đáp cho nhân dân hàng triệu thông tin, thắc mắc và tư vấn về pháp luật, góp phần quan trọng vào việc tuyên truyền, phổ biến pháp luật đến mọi người dân...
Trong những năm qua, Báo chí - Truyền thông Nghệ An đã kịp thời tuyên truyền, cổ vũ các mô hình, điển hình tiên tiến trong công tác đấu tranh phòng chống tội phạm, trong phong trào toàn dân bảo vệ ANTQ, như mô hình “Bạn giúp bạn” trong cai nghiện ma túy; câu lạc bộ “Lá chắn”; “Dòng họ tiêu biểu về an ninh trật tự”; “Già làng trưởng bản gương mẫu làm nhiều việc tốt”; “Giáo xứ không có tội phạm và tệ nạn xã hội”; “Tổ hòa giải”; “Tổ tuần tra nhân dân”; “Mô hình tiếp nhận, giáo dục, cảm hóa, hỗ trợ vay vốn, tạo việc làm cho người được đặc xá, tha tù tại cộng đồng dân cư”... đã góp phần quan trọng nhân rộng các mô hình, điển hình tiên tiến không chỉ ở Nghệ An, mà một số mô hình còn được nhân rộng ở các địa phương khác. Các tờ báo, trang báo điện tử ở Nghệ An luôn dành vị trí, thời lượng phù hợp để tuyên truyền về gương người tốt, việc tốt, các điển hình tiên tiến trên lĩnh vực bảo vệ an ninh trật tự. Trên Báo Nghệ An, những tấm gương công an tận tụy, dũng cảm, liêm khiết, say mê với nghề nghiệp, yêu ngành, yêu nghề luôn được đăng tải thường xuyên. Trên báo viết Công an Nghệ An, Báo Công an Nghệ An điện tử, Trang truyền hình vì ANTQ đều mở các chuyên mục, chuyên trang như “Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh - CAND vì nước quên thân, vì dân phục vụ”, “CAND chấp hành nghiêm điều lệnh, xây dựng nếp sống văn hóa vì nhân dân phục vụ”, “Người chiến sĩ Công an trên quê hương Bác Hồ”, “An ninh cơ sở”... để kịp thời phát hiện và phản ánh những tấm gương điển hình tiên tiến trong phong trào thi đua “Vì an ninh Tổ quốc”...
Song song với thực hiện các nhiệm vụ nói trên, các cơ quan báo chí -truyền thông Nghệ An luôn đi đầu trong việc tuyên truyền những chiến công, sự hi sinh to lớn của cán bộ chiến sĩ và nhân dân trong đấu tranh phòng chống tội phạm. Nghệ An là địa bàn phức tạp về an ninh trật tự, các loại tội phạm hình sự nhất là ma túy hoạt động liều lĩnh, manh động, sẵn sàng dùng vũ khí nóng để chống trả lực lượng thi hành công vụ. Trong cuộc chiến với các loại tội phạm đó, nhiều chiến sĩ công an đã phải hi sinh một phần xương máu của mình để mang lại bình yên cho cuộc sống của mỗi người dân. Với sự năng động, sáng tạo và không quản ngại khó khăn, đội ngũ nhà báo, phóng viên báo chí - truyền thông Nghệ An đã luôn có mặt ở những điểm nóng, sát cánh cùng lực lượng phòng chống tội phạm để đưa tin, kịp thời phản ánh những sự việc, con người cụ thể trong cuộc đấu tranh phòng chống tội phạm, nhất là tội phạm ma túy ở miền Tây xứ Nghệ. Vào năm 2004, trong cuộc truy kích tội phạm xâm nhập qua biên giới tại bản Tân Sơn, xã Tam Hợp, huyện Tương Dương, Trung úy Biên phòng Và Bá Giải đã anh dũng hi sinh. Ngay lập tức, trên tất cả các trang báo, truyền hình, phát thanh đều đồng loạt đưa tin và có những bài viết sắc sảo, lay động hàng chục triệu trái tim độc giả về sự hi sinh cao cả của những chiến sĩ đang ngày đêm quên mình bảo vệ biên cương Tổ quốc. Thông qua báo chí, người dân cả nước cũng như ở nước ngoài biết thêm được những tấm gương “vì nước quên thân, vì dân phục vụ”, luôn phải đối mặt với những hiểm nguy, cái chết cận kề. Những tấm gương dũng cảm xả thân mình trong đấu tranh với các loại tội phạm của lực lượng Công an Nghệ An cũng được báo chí kịp thời biểu dương khen ngợi. Năm 2010, người dân cả nước nhớ mãi hình ảnh Đại úy Nguyễn Đức Cường cùng các đồng đội ở Phòng Cảnh sát phòng chống tội phạm về ma túy khám phá chuyên án 526L, tiêu diệt đường dây ma túy có vũ trang ở biên giới Việt – Lào. Trong lúc tổ chức vây bắt đối tượng cầm đầu, Đại úy Nguyễn Đức Cường bị trúng đạn vào ổ bụng, máu chảy tràn áo nhưng vẫn cùng đồng đội kiên quyết bắt gọn đối tượng. Hình ảnh người chiến sĩ Công an Nghệ An được kết nạp Đảng khi đang nằm trên giường bệnh mà báo chí đăng tải, đưa tin đã gây xúc động cho người dân cả nước, giúp họ hiểu thêm rằng dù đang trong thời bình nhưng cuộc chiến với các loại tội phạm vẫn đang ngày càng cam go, thử thách, máu công an vẫn đang đổ để đất nước được bình yên.
Trong sự đồng hành với lực lượng Công an, báo chí đã tích cực phản ánh, cung cấp cho các cơ quan bảo vệ pháp luật thông tin về tội phạm, giúp đỡ các cơ quan Công an trong quá trình điều tra, khám phá án. Bằng lợi thế về sự đa dạng trong hình thức thông tin của mình, báo chí - truyền thông đã góp phần đấu tranh có hiệu quả với một số loại tội phạm gây bức xúc trong nhân dân như trộm cắp tài sản, cố ý gây thương tích, đánh bạc... tạo sự chuyển biến tích cực về trật tự an toàn xã hội. Các phương thức, thủ đoạn của bọn tội phạm nguy hiểm, các loại tội phạm mới đều được các cơ quan báo chí truyền thông trong tỉnh cập nhật liên tục để nhân dân nêu cao cảnh giác và thông báo kịp thời cho lực lượng Công an đấu tranh khám phá thành công nhiều chuyên án, vụ án, nhất là các vụ án về tham nhũng, tiêu cực, các vụ án hình sự, ma túy… Một số án về ma túy, các vụ án giết người, cướp tài sản, buôn bán phụ nữ trẻ em … xảy ra trên địa bàn trong thời gian qua đã được báo chí cập nhật phản ánh, giúp cho nhân dân hiểu được tính chất phức tạp, thủ đoạn xảo quyệt của tội phạm.
Sức mạnh của báo chí - truyền thông thể hiện ở chỗ thông tin được lan tỏa rộng khắp trong thời gian ngắn nhất. Hiện nay, tất cả các cơ quan báo chí ở Nghệ An đều có đường dây nóng để người dân phản ánh tiêu cực, tố giác tội phạm một cách nhanh nhất. Công an tỉnh Nghệ An đã thiết lập đường dây nóng 0383.839.839 và công khai trên Báo Công An Nghệ An để tiếp nhận tất cả thông tin liên quan đến tội phạm và vi phạm pháp luật. Trên báo điện tử Công an Nghệ An liên tục đăng tải thông tin truy nã tội phạm với đầy đủ ảnh, đặc điểm nhân dạng và những thông tin cần thiết về đối tượng tiện cho nhân dân phát hiện và thông báo cho cơ quan điều tra. Những thông tin từ các đường dây nóng và thông tin truy nã được lực lượng Công an liên tục cập nhật, góp phần quan trọng trong việc phát hiện, đấu tranh có hiệu quả với các loại tội phạm. Chỉ tính từ đầu năm 2012 đến nay, thông qua quy chế phối hợp cung cấp thông tin truy nã giữa Báo Công an Nghệ an và Phòng Cảnh sát truy nã tội phạm, đã có 82 đối tượng truy nã bị bắt, trong đó 38 đối tượng thuộc diện nguy hiểm và đặc biệt nguy hiểm. Trong quá trình tiếp nhận thông tin qua đường dây nóng và qua phản hồi của độc giả trên báo điện tử Công An Nghệ An, lực lượng chức năng đã tìm ra nơi lẩn trốn và lập kế hoạch bắt giữ 13 đối tượng truy nã. Hiện nay, lực lượng Công an Nghệ An đang tiếp tục phối hợp chặt chẽ với các cơ quan báo chí trên địa bàn trong việc duy trì thông tin đường dây nóng để tiếp tục cập nhật thông tin về tội phạm và tiếp nhận những thông tin phản ánh tác phong, thái độ chưa đúng mực của một số CBCS Công an trong thực hiện nhiệm vụ, để từ đó có biện pháp chấn chỉnh và xử lí kịp thời, đem lại niềm tin cho nhân dân và góp phần xây dựng hình ảnh đẹp của người chiến sỹ Công an trên quê hương Bác Hồ.
Tuy nhiên, hoạt động báo chí - truyền thông ở Nghệ An thời gian qua vẫn còn một số khó khăn, hạn chế, đó là:
- Nghệ An là tỉnh có diện tích rộng, địa hình phức tạp, đường biên giới kéo dài, dân số đông, có nhiều thành phần dân tộc sinh sống và là địa bàn trọng điểm, phức tạp về ANTT. Tình hình ANTT nói chung, hoạt động của các loại tội phạm nói riêng có mặt còn diễn biến phức tạp phần nào ảnh hưởng đến hoạt động tác nghiệp của phóng viên các cơ quan báo chí - truyền thông. Mặt khác, hiện nay, ở nhiều vùng sâu, vùng xa vẫn đang là “vùng lõm”, chưa có điện, chưa có truyền hình, internet cũng như các loại hình báo... chí, nên việc tuyên truyền, phổ biến pháp luật còn gặp rất nhiều khó khăn.
- Trong cơ chế thị trường, nhiều tờ báo, ấn phẩm báo chí đang có xu hướng thương mại hóa, chỉ chú ý các chi tiết giật gân, câu khách mà chưa chú trọng nhiệm vụ tuyên truyền, giáo dục pháp luật và định hướng cho người dân trong công tác phòng chống tội phạm. Điều này đặt ra vấn đề cần phải có sự quản lí, phối hợp chặt chẽ hơn nữa từ các cơ quan chủ quản, cơ quan quản lí báo chí.
Từ thực tiễn công tác báo chí - truyền thông góp phần đấu tranh có hiệu quả với các loại tội phạm, phục vụ phát triển kinh tế, xã hội trên địa bàn Nghệ An, có thể rút ra một số kinh nghiệm sau:
Một là, báo chí - truyền thông phải luôn bám sát sự kiện chính trị, xã hội để tuyên truyền về công tác PCTP theo định hướng của Đảng và của lực lượng Công an.
Hai là, tuyên truyền PCTP vừa là chức năng, nhiệm vụ của báo chí - truyền thông, vừa là tiếng nói, thái độ của người làm báo trong công tác đấu tranh PCTP nói riêng, trong phong trào toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc nói chung.
Ba là, phải kết hợp đa dạng các loại hình truyền thông như báo in, báo điện tử, phát thanh, truyền hình để nâng cao hiệu quả công tác tuyên truyền, phòng chống tội phạm.
Bốn là, các cơ quan báo chí, truyền thông phải có sự phối hợp chặt chẽ hơn nữa với các cơ quan tư pháp trong cung cấp thông tin để công tác tuyên truyền, phổ biến pháp luật đạt hiệu quả cao hơn.
Năm là, lĩnh vực đảm bảo an ninh trật tự luôn diễn biến phức tạp, khó lường, vì vậy cần phải xây dựng đội ngũ phóng viên báo chí có bản lĩnh chính trị vững vàng, được trang bị phương tiện hiện đại để tác nghiệp nhằm nâng cao hiệu quả công tác tuyên truyền.
Để nâng cao hơn nữa hiệu quả công tác báo chí - truyền thông trong đấu tranh PCTP, chúng tôi có một số kiến nghị, đề xuất như sau:
Một là, sự phát triển của hệ thống báo chí - truyền thông cũng như những yêu cầu của công tác đấu tranh phòng chống tội phạm trong tình hình hiện nay đòi hỏi sự phối hợp ngày càng chặt chẽ và có hiệu quả giữa lực lượng Công an và các cơ quan báo chí - truyền thông.
Hai là, các cơ quan quản lí báo chí như Bộ Thông tin - truyền thông, các cơ quan chủ quản, cấp ủy, chính quyền các cấp và các cơ quan báo chí - truyền thông cần chú trọng công tác đào tạo, bồi dưỡng trình độ chuyên môn, nghiệp vụ cho đội ngũ phóng viên, cộng tác viên, nhằm nâng cao hiệu quả tuyên truyền, đấu tranh với các loại tội phạm.
Ba là, các cơ quan báo chí - truyền thông cần tăng cường trang bị phương tiện tác nghiệp cho phóng viên theo hướng hiện đại để đáp ứng yêu cầu tuyên truyền, phổ biến pháp luật trong tình hình mới. Đồng thời tăng nhuận bút cho các bài viết, tuyên truyền về phòng chống tội phạm, phổ biến pháp luật.
Hệ thống báo chí, truyền thông của cả nước nói chung và Nghệ An nói riêng luôn được Đảng, Nhà nước, cấp ủy, chính quyền các cấp và nhân dân đánh giá cao về vai trò, vị trí trong xã hội. Trong những năm qua, báo chí - truyền thông Nghệ An luôn đồng hành với lực lượng Công an trong công tác đấu tranh PCTP, vì bình yên cuộc sống, tạo dư luận xã hội mạnh mẽ lên án hành vi tội phạm và các hành vi vi phạm pháp luật khác. Báo chí, truyền thông Nghệ An đã thể hiện rõ nét định hướng "tin cậy, kịp thời, nhân văn", là cầu nối giữa lực lượng Công an Nghệ An với nhân dân, góp phần tô thắm thêm hình ảnh đẹp về người chiến sĩ Công an "vì nước quên thân, vì dân phục vụ".
Đại tá, Tiến sỹ Nguyễn Hữu Cầu - Phó Giám đốc Công an tỉnh Nghệ An
.