Bài toán khó này đã làm khó cho ngành giáo dục Nghệ An năm 2006, khi tranh cãi gay gắt xảy ra để nhằm giải quyết tốt nhất cho tình huống có một thầy giáo làm nhiệm vụ coi thi lại dùng thiết bị bút ghi hình, loại đã bị cấm mang vào phòng thi, nhằm ghi hình, để có bằng chứng chống tiêu cực nghiêm trọng đang xảy ra trong các phòng thi thuộc hội đồng thi anh đang làm nhiệm vụ. Rõ ràng là một hành động vi phạm quy chế thi hiện hành.
Lúc bấy giờ có nhiều quan điểm trái ngược nhau tranh luận gồm phải kỷ luật nghiêm người giám thị bỏ nhiệm vụ coi thi để làm việc khác; vi phạm điều cấm người coi thi và thí sinh không được mang thiết bị ghi hình vào phòng thi.
Như vậy, người đó đã hai lần vi phạm điều 20 của quy chế thi hiện hành. Quan điểm ngược lại là phải khen thưởng xứng đáng giám thị đó vì đã dũng cảm chống tiêu cực trong thi cử, tích cực hưởng ứng cuộc phát động “hai không” của Bộ Giáo dục và Đào tạo vừa đề ra.
Lại có quan điểm xác nhận người đó vừa có thành tích vừa vi phạm kỷ luật. Thật là rắc rối chưa từng có trong lịch sử thi cử ở nước ta. Thế nhưng, Nghệ An đã giải tốt bài toán khó này theo quan điểm tiến bộ chống tiêu cực triệt để trong thi cử đang rất bức xúc trong thực tế phải được coi là nhiệm vụ hàng đầu.
Rất may, người có quan điểm này lại là người đứng đầu ngành giáo dục cấp tỉnh lúc bấy giờ là Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo Lê Tiến Hưng. Kết quả thầy Lê Đình Hoàng, người giám thị quay video clip tại hội đồng thi Nam Đàn 2 đã được UBND tỉnh tặng Bằng khen, mà người trực tiếp trao Bằng khen là Giám đốc Sở.
Qua đó, dư luận rất ủng hộ quan điểm đúng, tiến bộ của ngành giáo dục tỉnh nhà và cá nhân thầy Giám đốc sở.
Không ngờ bài toán khó này được lặp lại tại hội đồng thi THPT dân lập Đồi Ngô ở tỉnh Bắc Giang vào mùa thi tốt nghiệp THPT năm 2012 này, chỉ khác là người vi phạm quy chế thi là một thí sinh dự thi tại hội đồng thi đó đã dùng bút kĩ thuật ghi cảnh bài giải sẵn chuyền từ ngoài vào phòng, cảnh chép bài giải sẵn, cảnh thầy, cô trong trường vào thu dọn bài giải sẵn sau khi thí sinh đã chép xong, cảnh lộn xộn của thí sinh suốt cả 6 môn thi ngay trước mắt giám thị bỏ ra ngoài hoặc ngồi đó cũng như không.
Vấn đề đặt ra là sao không có ai bắt, lập biên bản một phòng thi vi phạm nghiêm trọng kỉ luật thi? Không bắt, lập biên bản một thí sinh ngang nhiên ghi hình? Nói không biết là vô lí. Chuyện xảy ra trước mặt hai giám thị, các nhà chức trách. Nói như thầy Lê Tiến Hưng, nguyên Giám đốc Sở GD&ĐT Nghệ An thì Hội đồng thi là chiến trường của giám thị, của lãnh đạo hội đồng coi thi, của thanh tra cắm chốt, của thanh tra lưu động, sao ai cũng không biết cả? Vậy lỗi của thầy rất lớn, sao bây giờ đưa quy chế có điều cấm ấy ra buộc cho thí sinh?
Giáo sư Văn Như Cương thì nói: Nó không vi phạm vượt đèn đỏ thì làm sao bắt được kẻ vi phạm pháp luật đang bỏ chạy trước đèn đỏ? Phải có nhà báo giả làm thợ sắt xin việc ở công trường mới bắt quả tang tổ thợ chính đang rút ruột công trình xây trường tiểu học ở ta mà Báo Pháp luật đã công bố chứ?
Kẽ hở lớn của quy chế thi hiện hành ở chỗ cấm mà không thể quản. Trong phòng thi có tiêu cực lớn, toàn nội bộ hội đồng thì dấu giếm, công an bảo vệ, nhà báo cũng không được tiếp cận phòng thi theo quy chế, thí sinh và giám thị không được lấy bằng chứng để tố cáo thì quản lí cách chống tiêu cực trong trường hợp này như thế nào?
Cấm mang thiết bị phục vụ cho quay cóp là đúng, còn thiết bị không quay cóp được nhưng lại chứng minh được sự sai trái nếu có là khác. Cái điều khoản cấm ấy đã lạc hậu lắm rồi, phải tìm chế tài mới khoả lấp khoảng trống ấy, để cứ thế mà làm không phải tranh cãi quan điểm nữa.
Phải thừa nhận Nghệ An đã giải đúng bài toán khó đó cách đây 6 năm. Thiết nghĩ, không thể xử lý huỷ kết quả thi của một thí sinh trung thực dũng cảm ở tỉnh bạn trong mùa thi tốt nghiệp THPT năm nay như đã nêu trên.
Hoàng Văn Hân
.