Phát biểu trước Quốc hội chiều 21/11 về vấn đề oan, sai trong điều tra hình sự, Bộ trưởng Trần Đại Quang khẳng định: Một nguyên tắc chỉ đạo quan trọng hàng đầu, xuyên suốt là không để lọt tội phạm, không để xảy ra oan sai nhưng nghiêm cấm việc mớm cung, ép cung, bức cung, nhục hình. Nếu vi phạm thì phải xử lý nghiêm minh...
Liên quan chất vấn của đại biểu Quốc hội đối với Chánh án TAND tối cao Trương Hòa Bình, tại phiên họp chiều nay, Đại tướng Trần Đại Quang, Ủy viên Bộ Chính trị, Bộ trưởng Bộ Công an đã có báo cáo bổ sung về vấn đề oan sai, hiện tượng ép cung, nhục hình trong hoạt động điều tra, xử lý vụ án hình sự và quan điểm chỉ đạo, chủ trương, biện pháp của Bộ Công an về vấn đề này.
 |
| Bộ trưởng Trần Đại Quang phát biểu tại hội trường. Ảnh Hoàng Long. |
Bộ trưởng Trần Đại Quang cho biết, trong công tác đấu tranh phòng, chống tội phạm nói chung và công tác điều tra xử lý các vụ án hình sự nói riêng, một nguyên tắc chỉ đạo quan trọng hàng đầu, xuyên suốt là không để lọt tội phạm, không để xảy ra oan sai nhưng nghiêm cấm việc mớm cung, ép cung, bức cung, nhục hình. Nếu vi phạm thì phải xử lý nghiêm minh. Trường hợp vi phạm nghiêm trọng phải xử lý theo pháp luật hình sự. Quan điểm, chủ trương nhất quán nêu trên được toàn ngành Công an luôn luôn quán triệt và thực hiện.
“Chúng tôi đã thường xuyên chỉ đạo kiểm tra phát hiện và khắc phục xử lý kịp thời những biểu hiện sai sót, vi phạm. Chính vì thế những sai sót, vi phạm trong hoạt động điều tra đã giảm rõ rệt, tuy nhiên cá biệt vẫn còn xảy ra ở một số địa phương, thậm chí còn án oan sai gây bức xúc cho dư luận” - Bộ trưởng chỉ rõ.
Theo quy định của pháp luật, thủ trưởng, phó thủ trưởng cơ quan điều tra và điều tra viên trực tiếp thụ lý vụ án là những người phải chịu trách nhiệm trực tiếp trước pháp luật nếu để xảy ra oan sai. Với trách nhiệm quản lý và tổ chức hoạt động điều tra của các cơ quan điều tra trong CAND, Bộ Công an có trách nhiệm về toàn bộ hoạt động của cơ quan điều tra, kể cả những sai sót trong hoạt động điều tra.
Để tiếp tục giải quyết, khắc phục tình trạng nêu trên, Bộ Công an đã, đang chỉ đạo các cơ quan điều tra trong CAND thực hiện một số chủ trương, giải pháp sau đây:
Thứ nhất, tiếp tục thực hiện đúng, đầy đủ các quy định của pháp luật về điều tra xử lý tội phạm, nhất là các quy định của Bộ luật Tố tụng hình sự về bảo đảm quyền bào chữa của người bị tạm giữ, bị can, bị cáo cũng như tạo điều kiện trên thực tế để người bào chữa được tham gia tố tụng theo quy định của pháp luật. Theo đó, Bộ cũng yêu cầu cơ quan điều tra và điều tra viên ngoài thu thập chứng cứ buộc tội phải chú trọng thu thập chứng cứ gỡ tội để có thể giải quyết vụ án một cách khách quan, toàn diện đúng quy định của pháp luật.
Trong thời gian vừa qua, Bộ trưởng Bộ Công an đã ban hành nhiều chỉ thị, mới đây là Chỉ thị số 12 ngày 28/9/2011 về việc tăng cường công tác kiểm tra, thanh tra, nhằm chấn chỉnh xử lý các sai phạm trong công tác bắt, giam giữ, điều tra, xử lý tội phạm của lực lượng CAND.
Bộ cũng đã ban hành Thông tư số 70 ngày 10/10/2011 về quy định chi tiết thi hành các quy định của Bộ luật Tố tụng hình sự liên quan đến việc bảo đảm quyền bào chữa trong giai đoạn điều tra các vụ án hình sự, trong đó quy định rõ điều tra viên có trách nhiệm bảo đảm cho người bị tạm giữ, tạm giam, bị can được quyền bào chữa và tạo điều kiện thuận lợi để các luật sư tham gia bào chữa theo quy định của pháp luật.
Thứ hai, thường xuyên giáo dục nâng cao ý thức trách nhiệm và chuyên môn của thủ trưởng, phó thủ trưởng cơ quan điều tra và điều tra viên trong công tác điều tra phòng chống tiêu cực trong hoạt động tư pháp. Bộ Công an đang chỉ đạo thực hiện Đề án phòng chống tiêu cực trong hoạt động tư pháp của lực lượng CAND và Đề án đào tạo bồi dưỡng nghiệp vụ chính trị, đạo đức nghề nghiệp cho lực lượng Cảnh sát điều tra Công an các cấp. Thông qua thực hiện 2 đề án này đã tạo chuyển biến tích cực trong công tác xây dựng lực lượng CAND.
Thứ ba, tăng cường công tác kiểm tra, hướng dẫn, chỉ đạo công tác điều tra xử lý tội phạm của cơ quan điều tra cấp trên đối với cơ quan điều tra cấp dưới. Thực hiện nghiêm túc, có hiệu quả công tác giải quyết khiếu nại, tố cáo trong hoạt động điều tra, kiên quyết xử lý nghiêm theo quy định của pháp luật đối với điều tra viên, thủ trưởng, phó thủ trưởng cơ quan điều tra có vi phạm trong hoạt động điều tra các vụ án hình sự.
Điển hình là vụ việc một số cán bộ, chiến sĩ Công an huyện Thạch Thất, Hà Nội đánh người bị tạm giữ dẫn đến tử vong ngày 22/6/2012, Bộ Công an đã chỉ đạo Công an TP Hà Nội tước danh hiệu CAND đối với 7 cán bộ, chiến sĩ và khởi tố vụ án hình sự, điều tra truy tố trước pháp luật. Điều đó chứng minh chúng tôi xử lý rất nghiêm theo đúng quy định của pháp luật.
“Chúng tôi cũng thường xuyên phối hợp với VKSND tối cao, lãnh đạo ngành Kiểm sát chỉ đạo VKSND các cấp tăng cường công tác kiểm sát hoạt động điều tra, phát hiện kịp thời những vi phạm của điều tra viên cơ quan điều tra để xử lý và khắc phục” - Bộ trưởng khẳng định.
 |
| Bộ trưởng Trần Đại Quang trao đổi với đại biểu Quốc hội. |
Thứ tư, với trách nhiệm là cơ quan chủ trì soạn thảo, Bộ Công an đang tích cực phối hợp với các bộ ngành có liên quan nghiên cứu soạn thảo báo cáo Chính phủ trình Quốc hội ban hành Luật tổ chức điều tra hình sự theo đúng tiến độ thời gian để nhằm hoàn thiện một bước cơ sở pháp lý trong hoạt động tổ chức điều tra hình sự. Đồng thời đề xuất sửa đổi, bổ sung Bộ luật tố tụng hình sự, Bộ luật hình sự nhằm tháo gỡ những khó khăn vướng mắc hiện nay trong hoạt động điều tra hình sự.
Thứ năm, Bộ Công an đã có kế hoạch tăng cường công tác đào tạo, bồi dưỡng về nghiệp vụ, chính trị, pháp luật, tâm lý, đạo đức cho đội ngũ điều tra viên để điều tra viên tuân thủ đầy đủ các quy định của pháp luật và của ngành Công an trong hoạt động điều tra nhằm hạn chế đến mức thấp nhất những sai sót vi phạm có thể xảy ra.
Đó là năm giải pháp nhằm khắc phục tình trạng oan sai, tình trạng mớm cung, ép cung, nhục hình trong hoạt động điều tra.
Bộ Công an đang thực hiện giải pháp lắp đặt camera tại phòng hỏi cung.
Về kiến nghị của đại biểu Quốc hội trong việc lắp đặt camera tại các phòng hỏi cung, theo Bộ trưởng, đây cũng là một giải pháp nhằm đảm bảo an ninh, an toàn, tăng cường quản lý giám sát các hoạt động hỏi cung của điều tra viên. Bộ Công an cũng đã lựa chọn giải pháp này và đang từng bước trang bị, lắp đặt camera tại phòng hỏi cung. Trên thực tế đã lắp đặt ở một số địa bàn nhưng do khó khăn về kinh phí nên mới chỉ thực hiện được ở những nơi trọng điểm. Để triển khai toàn bộ kế hoạch này, sắp tới Bộ sẽ có báo cáo Chính phủ, Quốc hội tăng thêm kinh phí trang thiết bị cho công tác điều tra hình sự.
Về đề xuất giao cho một cơ quan khác quản lý trại tạm giam, nhà tạm giữ, Bộ trưởng cho biết: Hiện nay cơ quan điều tra không quản lý trại tạm giam nhà tạm giữ mà hệ thống này trong CAND được Bộ giao cho Tổng cục thi hành án hình sự và hỗ trợ tư pháp thống nhất quản lý, hướng dẫn nghiệp vụ giam giữ.
“Chúng tôi cho rằng, với những giải pháp nêu trên sẽ góp phần quan trọng khắc phục những sai sót vi phạm trong hoạt động điều tra, góp phần không để xảy ra oan sai. Chúng tôi mong rằng Quốc hội và đồng bào cử tri cả nước tiếp tục quan tâm, giám sát kiểm tra góp ý kiến để chúng tôi hoàn thành tốt nhiệm vụ” - Bộ trưởng nêu rõ.