Khắc tinh của tội phạm trên biển
Thiếu tá Trần Văn Lượng, Cụm trưởng Cụm trinh sát 1, là người cởi mở và vui chuyện. Vốn là cựu sinh viên Học viện An ninh nhân dân, trước khi được luân chuyển về làm chỉ huy Cụm trinh sát 1, anh Lượng đã có thâm niên hơn chục năm làm lính trinh sát ở một đơn vị khác nhưng đã quần đảo khắp các tỉnh ven biển phía Bắc nên khi được điều về đơn vị này cũng là hợp người, hợp việc.
Sau này, đến một số đơn vị ở Vùng Cảnh sát biển 1 và của Cục Cảnh sát biển đóng ở Hải Phòng, tôi nhận ra một điều khá thú vị, đó là lính Cảnh sát biển bây giờ (nhất là ở các đơn vị trinh sát, pháp luật, đặc nhiệm phòng chống ma túy) ngoài số chuyển từ Hải quân, Biên phòng và tuyển từ ngành ngoài vào thì phần lớn đều từng được đào tạo ở Học viện An ninh và Học viện Cảnh sát. Bởi Cảnh sát biển thành lập từ năm 1998, nhưng tới năm 2007, khoa Cảnh sát biển của Học viện Hải quân mới tuyển sinh khóa đầu tiên, trong khi đây là lực lượng thực thi pháp luật trên biển, vì vậy phải là những người nắm chắc pháp luật mới làm được.
Chỉ lên tấm bản đồ lớn treo trong phòng làm việc, Thiếu tá Lượng cho biết đơn vị anh đảm nhiệm quản lý địa bàn trải dài suốt 15 tỉnh, thành giáp biển từ Móng Cái (Quảng Ninh) đến Cù Lao Xanh (Bình Định); nhiệm vụ của cụm là phát hiện đấu tranh chống các hành vi xâm phạm an ninh quốc gia; phối hợp với Công an, Bộ đội Biên phòng, Hải quan và các lực lượng khác chống các loại tội phạm trên biển…
Để thực hiện nhiệm vụ được giao, từ năm 2007 tới nay, cùng với việc tuyên truyền, vận động nhân dân các địa phương ven biển, các đảo tham gia phòng ngừa, tố giác tội phạm, các trinh sát đã thu thập hàng ngàn tin tức quan trọng liên quan đến vi phạm an ninh chính trị, an ninh chủ quyền, buôn lậu, gian lận thương mại… đặc biệt là trong công tác chống buôn lậu.
Qua công tác trinh sát, năm 2011, đơn vị phát hiện 3 tầu buôn lậu hơn 4.600 tấn than; năm 2012, đơn vị phát hiện 2 tầu buôn lậu hơn 5.000 tấn than và 1 tàu buôn lậu 600 tấn dầu DO. Mới đây nhất, ngày 13/1/2013, trên vùng biển Hải Phòng, lực lượng của cụm phối hợp với các đơn vị liên quan kiểm tra tàu QN4073 do thuyền trưởng Đoàn Văn Nam (ở huyện Yên Hưng, tỉnh Quảng Ninh) cùng hai thủy thủ điều khiển, phát hiện tàu này đang chở khoảng 700 tấn khoáng sản, không có giấy tờ chứng minh nguồn gốc xuất xứ, thuyền trưởng cùng các thuyền viên không có bằng cấp, chứng chỉ chuyên môn.
Thiếu tá Lượng bảo rằng chống buôn lậu trên đất liền đã khó khăn phức tạp, nhưng chống buôn lậu trên biển còn gay go, phức tạp, nguy hiểm gấp nhiều lần. Cả một vùng biển rộng lớn, khó nhất là phải xác định được đâu là đối tượng buôn lậu, gian lận thương mại trong hàng trăm tàu thuyền đang hoạt động trên biển. Vì thế để bắt được một vụ buôn lậu cũng phải bỏ ra rất nhiều công sức, nhiều khi xác định rõ đó là tàu buôn lậu, nhưng để đủ căn cứ bắt giữ, anh em trinh sát cũng phải đeo bám, lênh đênh trên biển hàng tuần.
Chiến sĩ Vùng Cảnh sát biển 2 đưa ngư dân tàu cá QNa 91594 được cứu nạn lên bờ
Nhắc tới chống buôn lậu, hôm đến Vùng Cảnh sát biển 1, anh em ở đây vẫn nhắc lại với tôi những chuyên án bắt tàu buôn lậu than với nhiều kỷ niệm đáng nhớ.
Đó là vụ bắt giữ hai chiếc tàu chở than và quặng sắt xuất lậu sang Trung Quốc.
Cuối tháng 2/2012, khi các trinh sát của phòng trinh sát Vùng Cảnh sát biển 1 đang bám theo một chiếc tàu chở lậu khoảng hơn 2.000 tấn than ở Quảng Ninh thì lại nhận được tin có một tàu rời bến ở cảng Phú Thái (Hải Dương) chở 1.500 tấn quặng có dấu hiệu gian lận thương mại. Sau khi xác minh, các trinh sát biết chắc chắn số quặng này là quặng lậu.
Xác minh tiếp thì phát hiện ra một chi tiết đó là cả hai chiếc tàu này đều của một chủ, xuất phát cùng thời điểm và đi ngược chiều nhau. Lập tức hai mũi trinh sát được lệnh bám sát hai chiếc tàu này.
Đó là những ngày thời tiết trên biển rất bất lợi cho công tác trinh sát. Cả hai chiếc tàu chở hàng lại cứ nhẩn nha trên biển, 6 ngày liền cả hai con tàu chỉ loanh quanh trong vịnh. Đến chiều 2/3, trời mưa nặng hạt, sương mù giăng dày đặc tới mức chỉ cách vài chục mét đã không nhìn thấy gì, bất ngờ hai chiếc tàu cùng chạy thẳng ra cửa biển Cát Bà rồi neo lại. 6 ngày vật vã giữa trời mưa rét trên con tàu cá thuê để đeo bám, không thể nấu nướng gì được, mấy anh em trong tổ trinh sát chỉ ăn mì tôm, lương khô, uống nước lọc thay cơm. Đã thế, đối tượng lại liên tục thay đổi hành trình, liên tục di chuyển vị trí. Quyết không để mất mục tiêu, cả tổ trinh sát chia ca bám mục tiêu 24/24.
Cho tới 4 giờ sáng 3/3/2012, trời vẫn mưa và sương mù mịt, chiếc tàu chở than đã lặng lẽ nhổ neo ra biển. Hơn một tiếng sau, chiếc tàu chở quặng cũng nhổ neo di chuyển. Khi cả hai chiếc tàu ra đến khu vực biển Long Châu, lực lượng đón lõng trên tàu CSB 2004 nhanh chóng cơ động phối hợp với tổ trinh sát kiểm tra cả 2 tàu trên. Cả hai chiếc tàu đều không xuất trình được giấy tờ.
Nhưng đúng lúc tổ công tác đang đấu tranh với chủ tàu chở quặng thì trên chiếc tàu chở than, biết tàu của cảnh sát biển không kéo được chiếc tàu than mấy ngàn tấn, lập tức thuyền trưởng tàu chở than tắt máy thả trôi tàu. Trước tình thế ngoài sự hoạch định này, anh em vừa thuyết phục, vừa phải tăng cường thêm lực lượng ra sẵn sàng trấn áp nếu có hành vi manh động, cuối cùng biết không thể chầy bửa được nữa, thuyền trưởng cho nổ máy về vị trí cảng của đơn vị.
Lần khác, vào cuối tháng 12/2011, nguồn tin trinh sát xác định có một chiếc tàu chở hơn 2.000 tấn than đang xuống hàng ở cảng Phú Thái - Hải Dương để xuất lậu sang Trung Quốc, lập tức lực lượng của phòng trinh sát Vùng Cảnh sát biển 1 xuống tàu đi làm nhiệm vụ.
Từ cảng Phú Thái (Hải Dương), sau khi xuống hàng xong vào trưa 28/12, chủ tàu để tàu nằm tại cảng. Gần trưa hôm sau, chiếc tàu mới rời cảng đi về hướng Hải Phòng ra cửa biển Cát Bà. 4 giờ chiều 31/12, khi đến cửa Nam Triệu thì chiếc tàu dừng lại, thả neo.
Nhưng chỉ một tiếng sau, chiếc tàu nhổ neo thẳng tiến ra biển. 10 giờ đêm, khi chiếc tàu than ra tới khu vực biển gần quần đảo Long Châu (Hải Phòng), cách nơi xuống hàng hơn 40km, xác định đối tượng sẽ chở hàng đi tiêu thụ nên lập tức báo về chỉ huy vùng cho lực lượng công khai lên kiểm tra. Và phải mất ba giờ đấu tranh, đối tượng mới chịu ký vào biên bản vi phạm. Lúc đó đồng hồ đã chỉ sang 1 giờ sáng Tết dương lịch 2012.
Trung tá Phạm Đức Thành, Phó trưởng Phòng pháp luật, Vùng Cảnh sát biển 1 cho biết đấu tranh với tội phạm trên biển ngày càng khó khăn. Đặc thù của tội phạm buôn lậu trên biển là càng sóng to, gió lớn, đêm tối, chúng càng hoạt động mạnh: Đã thế vịnh Bắc Bộ lại nhiều cửa đi, trong khi đó tàu của Cảnh sát biển chỉ chịu được sóng cấp 6. Ngay cả khi bị bắt, đối tượng buôn lậu cũng tìm mọi cách chống đối mà cách phổ biến nhất là phá hỏng máy tàu hoặc bốc hàng thả xuống biển phi tang, rồi còn cả những trò chỉ có buôn lậu trên biển mới nghĩ ra như đổ dầu nhớt ra boong tàu, dùng chó tấn công, vì vậy không có kinh nghiệm là không thể tiếp cận được với tàu buôn lậu.
Còn Trung tá Cao Xuân Tùng, Phó cụm trưởng Cụm đặc nhiệm phòng chống ma túy số 1, thì bảo rằng đánh án ma túy ở đất liền đã kỳ công nhưng trên biển còn gian nan hơn nhiều. Bởi để có tang chứng, vật chứng khi bắt giữ các đối tượng buôn bán, vận chuyển ma túy trên biển là không hề dễ. Ma túy thường được chúng giấu rất kỹ trong những container của các lô hàng có trọng tải hàng vạn tấn, thậm chí còn trang bị các loại vỏ bọc đặc biệt chống soi chiếu ma túy…
Tuy nhiên, "vỏ quýt dày có móng tay nhọn", tất cả những thủ đoạn ấy không thể qua mắt được lực lượng phòng chống ma túy trên biển.
Cán bộ Cụm trinh sát 1 tuyên truyền pháp luật cho ngư dân
Vệ sĩ giữa biển khơi
13 giờ 30 phút ngày 17/6/2012, Vùng Cảnh sát biển 2 nhận được tin báo vào lúc 7 giờ sáng 17-6, tàu cá QNa 91594 cùng 12 ngư dân bị hỏng máy ở khu vực cách đảo Bom Bay, quần đảo Hoàng Sa, khoảng 40 hải lý về hướng đông.
Ngay lập tức tàu CSB 9002 cùng 25 cán bộ chiến sĩ của Vùng Cảnh sát biển 2 lên đường cứu nạn. Đến 7 giờ 50 phút ngày 19/6, sau khi vượt 320 hải lý, tàu CSB 9002 đã tìm thấy tàu cá QNa 91594. Lúc này tàu bị nạn đã trôi dạt thêm 50 hải lý và các ngư dân bắt đầu kiệt sức vì phải vật lộn với biển động nhiều ngày. Các ngư dân nhanh chóng được tiếp tế lương thực, nước ngọt, hai người bị thương được các bác sĩ quân y sơ cứu, băng bó vết thương. Cho tới 10 giờ sáng 22/6, tàu CSB 9002 đã đưa tàu cá QNa 91594 cùng 12 ngư dân cập quân cảng Kỳ Hà, H.Núi Thành, Quảng Nam an toàn sau 6 ngày cứu nạn.
Nhưng đó chỉ là một trong rất nhiều lần Cảnh sát biển cứu nạn ngư dân trên biển.
Đặc biệt, ngày 22/11/ 2012, chỉ sau 3 ngày nhận được thông báo từ Trung tâm Thông báo cướp biển của Cục Hàng hải Quốc tế tại Kuala Lumpur, Malaysia (IBM KL) về việc tàu Zafirah chở hóa chất quốc tịch Malaysia bị mất tích, Cảnh sát biển vùng 3 đã bắt gọn 11 tên cướp biển...
Là lực lượng thực thi phát luật trên biển, hoạt động thực thi pháp luật trên biển của Cảnh sát biển bao gồm: kiểm tra, kiểm soát, phát hiện, ngăn chặn và xử lý vi phạm, tội phạm trên các vùng biển và thềm lục địa Việt Nam theo quy định của pháp luật Việt Nam và các điều ước quốc tế có liên quan mà Việt Nam là thành viên…
Cảnh sát biển còn tham gia hoạt động hợp tác quốc tế với 7 nhiệm vụ:
Giáo dục, đào tạo, bồi dưỡng nghiệp vụ nâng cao năng lực hoạt động của lực lượng Cảnh sát biển Việt Nam. Phòng, chống cướp biển, cướp có vũ trang chống lại tàu, thuyền tại châu Á. Kiểm soát, ngăn ngừa và đấu tranh với các hoạt động xuất, nhập cảnh bất hợp pháp trên biển. Hợp tác tuần tra, kiểm tra, giám sát về bảo tồn và quản lý các nguồn tài nguyên trên biển. Tìm kiếm cứu nạn, phòng, chống ô nhiễm môi trường biển và ứng phó với sự cố môi trường biển. Kiểm soát, ngăn ngừa và đấu tranh phòng, chống tội phạm ma túy trên biển. Các hoạt động hợp tác quốc tế khác có liên quan…
Để tăng cường năng lực thực thi pháp luật trên biển, Cục Cảnh sát biển Việt Nam đã được trang bị máy bay tuần thám trên biển, tàu chuyên dùng với tầm hoạt động 5.000 hải lý…
Bảo vệ chủ quyền, bảo vệ ngư dân an toàn trên biển là nhiệm vụ thường xuyên của Cảnh sát biển. Và trong cuộc chiến ấy, đã có cán bộ phải đổ máu. Năm 2009, Thiếu tá Phạm Quang Huy, Trưởng Phòng pháp luật, cùng hai đồng chí khác phát hiện một tàu cá Trung Quốc vào khai thác trái phép hải sản, khi anh Huy cùng hai đồng chí từ tàu Cảnh sát biển định sang tàu họ làm việc thì họ dùng tàu đâm thẳng vào. Hậu quả là một đồng chí bị dập nát một chân phải cắt bỏ; anh Huy bị dập cả hai chân nhưng may mắn cứu được, nhưng bây giờ mỗi khi trái gió trở trời lại bị đau nhức.
Sau hôm Cảnh sát biển vùng 3 bắt giữ nhóm cướp biển 11 tên người Indonesia đã thực hiện vụ cướp tàu chở dầu Zafirah đang hành trình từ Pasir Gudang đến cảng Miri (Malaysia) vào cuối tháng 11/2012, tôi tìm gặp Thiếu tướng Nguyễn Quang Đạm, Cục trưởng Cục Cảnh sát biển Việt Nam.
Sau khi tốt nghiệp đại học an ninh ở nước ngoài, ông Đạm đã có thâm niên hơn 30 năm làm lính Biên phòng, đã từng tốt nghiệp Đại học Hàng hải, đỗ Tiến sĩ bằng một luận văn với đề tài về lĩnh vực đối ngoại, trước khi "đỗ" ở vị trí này, ông từng có 2 nhiệm kỳ làm Chỉ huy trưởng Biên phòng Quảng Ninh vì vậy cũng đã dạn dày kinh nghiệm trận mạc.
Nhắc tới chiến công bắt 11 tên cướp biển, ông Đạm cho biết sau vụ này, Cảnh sát biển Việt Nam được các nước đánh giá cao bởi đây là lần đầu tiên, lực lượng cảnh sát biển của một quốc gia khu vực Đông Nam Á bắt được cướp biển.
"Trách nhiệm của chúng tôi là bảo vệ những hoạt động kinh tế trên vùng biển của Việt Nam và vùng đặc quyền kinh tế mà chúng ta có theo luật pháp Việt Nam và quốc tế. Cùng với chống tội phạm trên biển, Cảnh sát biển đã và đang phối hợp với các lực lượng khác bảo đảm một môi trường tốt nhất cho ngư dân hoạt động. Không chỉ với ngư dân Việt Nam, Cảnh sát biển Việt Nam có trách nhiệm bảo đảm vùng biển an toàn cho tàu bè nước ngoài đi lại trên vùng biển quốc tế"- Thiếu tướng Nguyễn Quang Đạm khẳng định.
ANTG
.