Mọi hoạt động của bãi xăng dầu khép kín và được canh gác thận trọng.
 |
| Tấp nập xe bồn ở bãi xăng dầu Trâu Điên - Ảnh: NHÓM PV TUỔI TRẺ |
Rút xăng thật, bơm xăng dỏm
Ngày 9-6, chiếc xe bồn chạy vào khu vực pha chế, lập tức một nhóm thanh niên hối hả kéo vòi xả xăng ra khỏi xe. Sau khi rút ruột hàng ngàn lít xăng A92, nhóm thanh niên bơm vào bồn xe một loại chất màu trắng đục. Cứ rút ra bao nhiêu lít xăng A92 thì bơm loại chất này vào bấy nhiêu.
|
Người dân kêu cứu Mấy năm qua, hàng chục hộ dân ở khu vực P.Linh Đông nhiều lần kêu cứu về tình trạng xăng dầu cặn của bãi Trâu Điên tràn vào nhà mỗi khi có mưa lớn. Bà Năm, một người dân ở đây, cho biết: “Cứ mưa lớn là toàn bộ chất bùn dầu tống thẳng vào nhà. Nước dầu đen tràn vào làm đổ cả bức tường rào. Còn mùa nắng mùi xăng dầu trong bãi bốc lên nồng nặc không thở được. Con kênh chạy qua bãi xăng dầu Trâu Điên cũng bị ô nhiễm nặng, loang lổ vết dầu”. Theo quan sát, dầu đen từ khu pha chế chảy thẳng xuống kênh khiến nước kênh bị ô nhiễm. |
Bãi pha chế xăng dầu Trâu Điên còn sử dụng chiêu thức dùng bột màu pha chế xăng A83 thành xăng A92. Một thợ pha chế tiết lộ: “Mua xăng A83 về pha với xăng A92, sau đó thêm một ít thuốc nhuộm màu xanh, dùng máy đánh đều trong khoảng 15 phút là có thể giao hàng. Cũng có lúc xe bồn chở xăng A83 về, thợ chỉ lấy một xô pha loãng màu xanh rồi đổ lại vào xe bồn. Loại hóa chất này sẽ tự loang ra và biến xăng A83 có màu vàng thành xăng A92”. Cứ thế, loại xăng dầu này được phát tán ra các tỉnh thành Tây Ninh, Kiên Giang, An Giang, Cần Thơ đến cả Đắk Lắk...
Phụ trách nhóm pha chế của bãi Trâu Điên là Nguyễn Thanh Tùng (35 tuổi, ngụ tại Q.6). Tùng có hơn 15 năm kinh nghiệm pha trộn xăng dầu ở các lò tại Campuchia, Đà Nẵng... Ngoài Tùng còn có các thợ pha chế lâu năm khác như: Hóa “đen”, Sáu “què”...
Tùng tiết lộ: “Ở bãi này, loại xe bồn 12.000 lít bị rút ruột 2.000 lít xăng, đối với loại xe 16.000 lít bị rút ruột khoảng 4.000 lít. Chất bột màu xanh thực chất là thuốc màu dùng để nhuộm vải. Lấy xăng pha màu xanh này vào rồi đổ lại xe bồn. Loại màu xanh này sẽ tự lan ra”.
Tùng cho biết bãi xe bồn còn sử dụng một loại hóa chất nhằm tăng thêm độ nhạy (đánh lửa) của xăng. Đây là thứ hóa chất được nhập từ Trung Quốc, có khả năng phá hủy và ăn mòn sắt kim loại rất mạnh, được đựng trong thùng phuy nhựa xanh dày hơn một phân. Nếu để tay chạm vào hóa chất thì vùng da tiếp xúc sẽ bị dị ứng, ửng đỏ, nổi ngứa. Một ngày sau, vết thâm tím sẽ lan ra cả cánh tay và toàn thân. Một tác dụng khác của loại hóa chất này là làm xăng nở ra trong khoảng 2-3 ngày, vì thế có thể ăn bớt thêm số lượng.
“Loại chất cực độc này khi pha vào xăng sẽ ăn mòn bình xăng chính và bình xăng con, dẫn đến xăng chảy ra ngoài, gặp nhiệt độ cao khiến xe máy bốc cháy. Nhúng ngón tay vào trong bình xăng, nếu rút tay ra mà xăng trên ngón tay khô đều thì đó là xăng chính gốc. Còn nếu cảm thấy xăng trên ngón tay có màng, không khô đều và bị ngứa, chắc chắn là xăng có pha hóa chất” - Tùng giải thích.
 |
|
Một khu vực pha chế trong bãi xăng dầu Trâu Điên -Ảnh: NHÓM PV TUỔI TRẺ |
Hai hệ thống pha chế
Trong bãi pha chế xăng dầu Trâu Điên (kể cả khu vực bãi xe) có gần 50 người làm việc. Ở đây có nguyên tắc những người làm việc ở các bộ phận khác không được quyền tiếp cận khu vực pha chế. Ngay cả những người làm việc ở khu vực sửa xe, súc bồn cũng không được lại gần khu vực này.
Trong bãi xăng dầu có ba khu vực chuyên dùng để pha chế tất cả các loại xăng dầu. Khu vực lớn nhất nằm cạnh khu văn phòng (tòa nhà ngói đỏ), có hai hệ thống máy pha chế, luôn tấp nập xe bồn vào hút xăng dầu. Khu vực pha chế thứ hai cách đó khoảng 15m, trong đó cũng có máy trộn với những đường ống kích cỡ lớn. Khu vực pha chế thứ ba cách đó khoảng 70m, trong ngôi nhà tôn rộng khoảng 150m2, cạnh một con kênh.
Có hai công ty tổ chức pha chế xăng dầu ở đây là Công ty TNHH dịch vụ - vận tải Tiền Phương và Công ty TNHH thương mại - dịch vụ - vận tải Quốc Khánh. Người quản lý khu vực xăng dầu của Công ty Tiền Phương là ông Áo Đỏ (tức ông Phước, còn có tên khác là Quang, nhà riêng ở Q.Bình Tân). Con trai của ông Phước tên Thắng (thường gọi là A Xiềng), phụ trách việc trông coi các hoạt động trong bãi xăng.
Trước đây, ông Phước từng kinh doanh xăng dầu ở Q.Phú Nhuận. Khoảng năm 1997, ông Phước chuyển bãi xăng dầu đến khu vực P.Linh Đông (Q.Thủ Đức), tức bãi Trâu Điên. Có những thời điểm ông mua về hàng chục xe bồn để chuyên chở xăng dầu đi các tỉnh bỏ mối, kể cả ở miền Trung. Ông Phước được xem là mối xăng dầu lớn của các doanh nghiệp và cây xăng nhỏ lẻ.
Người quản lý bãi pha chế xăng dầu của Công ty Quốc Khánh là ông Quốc (em trai ông Phước). Nghề pha chế xăng dầu lậu lợi nhuận rất lớn nên nhiều anh em của ông Phước đua nhau mở bãi, bỏ mối ở khu vực ngoại thành.
Ngày 24-7, chủ một doanh nghiệp ở TP.HCM đến bãi xăng dầu của ông Phước đặt mua hàng. A Xiềng hỏi số lượng. Khi nghe chủ doanh nghiệp nói dự định mua hai xe loại 16.000 lít/tuần, A Xiềng cho biết: “Nếu giao với số lượng đó sẽ có hoa hồng cho anh. Đây là kho xăng dầu của gia đình, chất lượng luôn đảm bảo. Trong bãi có pha chế nhưng mà vừa phải, không phải pha để giết doanh nghiệp”.
 |
| Một khâu trong quy trình pha chế xăng dỏm ở bãi xăng dầu Trâu Điên - Ảnh: Nhóm PV Tuổi Trẻ |
Nước + dầu cặn = dầu FO
Sáng 16-8, hai chiếc xe bồn đậu sẵn ở bãi pha chế để chờ lấy dầu. Bên trong nhà tôn, ba thanh niên hì hục pha chế dầu FO. Hàng ngàn lít nước được liên tục xả đầy vào thùng phuy sắt (loại 220 lít/thùng). Sau khi đong đủ lượng nước, một thanh niên cho vòi vào thùng phuy hút lên bồn đứng để pha với một loại dầu đen đặc quánh, đầy cặn. Máy sục hoạt động ầm ầm trong vòng khoảng 30 phút, rồi tạo ra một hỗn hợp gọi là dầu FO.
Tùy theo đơn đặt hàng của từng doanh nghiệp (mua dầu loại mấy chấm) mà các thợ pha chế sẽ cho thêm axit hoặc nhớt đặc vào. Đến khoảng 10g, hai xe bồn đầy ắp dầu FO ra khỏi bãi chạy về hướng Bình Dương. Cũng hôm đó, hàng được đặt nhiều nên công nhân pha chế làm việc gần như cả buổi trưa. Hàng chục chuyến xe bồn liên tục vào lấy hàng.
Loại axit mà bãi xăng dầu này dùng để pha chế được mua trôi nổi ngoài thị trường, mỗi can 30 lít có giá 70.000-100.000 đồng/can. Mỗi lần bãi Trâu Điên thường lấy 6-7 can, có người giao hàng tận nơi. Dầu đen cũng được thu mua trôi nổi ngoài thị trường với khoảng 15.800 đồng/lít. Tại khu pha chế số 1, trung bình mỗi ngày làm ra hơn 30 phuy sắt (loại 220 lít/phuy) dầu FO.
Một thợ pha chế lâu năm nói: công thức pha chế dầu FO loại bình thường nhất cũng phải thêm vào 800-1.000 lít nước đối với loại xe bồn 12.000 lít. Nếu doanh nghiệp có nhu cầu khác sẽ được pha chế theo yêu cầu, có thể nâng lên hoặc hạ xuống.
 |
|
Hàng loạt loại hóa chất dùng pha chế xăng dầu nhập về trong bãi |
 |
| Đang pha chế xăng dầu |
 |
| Bên trong khu vực pha chế xăng dầu |
Chế dầu DO từ dầu tái sinh
Bãi Trâu Điên còn pha chế luôn cả loại dầu DO. Loại dầu DO được pha chế bằng cách trộn loại dầu tái sinh (nấu ra từ nhớt) với một loại dầu rẻ tiền. Người ta mua dầu máy bay về bơm thẳng lên bồn đứng để trộn lẫn với loại dầu tái sinh. Một thợ pha chế lâu năm thừa nhận: “Sau khi pha chế xong, loại dầu này được dùng để bán cho các công ty, cây xăng dầu”.
Ngày 17-7, một chiếc xe bồn lớn chạy vào bãi. Bốn thanh niên tập trung bơm dầu DO lên bồn. Sau khi các khoang trong bồn đã đầy, hai thợ pha chế leo lên bồn dùng dây kẽm “niêm phong”. Công đoạn niêm phong này chỉ mất vài phút. Chiếc xe bồn chở dầu DO dỏm chạy vào khu vực Sóng Thần rồi quẹo qua quốc lộ 13 để giao hàng cho một số công ty ở Bình Dương.
Để có nguyên liệu pha chế, bãi xăng dầu Trâu Điên thu mua số lượng lớn dầu tái, dầu đỏ được nấu ra từ lốp xe và nhớt thải. Hiện loại nhớt thải được mua chỉ với giá khoảng 4.000 đồng/lít. Tuy nhiên, khi nấu ra dầu tái được bán với giá 18.400 đồng/lít (thời điểm hiện nay).
 |
| Thợ nấu dầu tại cơ sở của ông Hùng - Ảnh: Nhóm pv Tuổi Trẻ |
Ngày 23-8, chúng tôi bám theo chiếc xe biển số 76C-014.24 chuyên chở dầu tái cho bãi xăng dầu Trâu Điên. Nhìn bề ngoài là xe tải nhưng thực chất bên trong là xe chứa bồn loại 5.000 lít. Sau khi qua khu vực Q.12, chiếc xe tải chạy về phía H.Hóc Môn rồi phóng mất hút vào một khu rừng tràm thuộc ấp Tam Tân, xã Tân An Hội, H.Củ Chi (TP.HCM, giáp ranh với Long An).
Lò giữa rừng
Con đường đất quanh co dẫn vào điểm nấu dầu lậu nằm sâu hút trong khu rừng tràm. Mặt trước của cơ sở này chỉ được che tạm bợ bằng dãy tôn gỉ sét, ba phía còn lại được rừng tràm bao bọc, hai ống sắt cao vút nhả khói đen nghi ngút. Mùi dầu nhớt nồng nặc bốc lên. Bên trong khu nấu dầu lậu có đến hai hệ thống máy chưng cất dầu. Một máy có công suất lớn được xây dựng như một lò gạch đang hoạt động. Hàng loạt ống dẫn nhớt từ các thùng phuy được đấu nối chi chít đến khu nấu nhớt. Hàng trăm thùng phuy khác nằm ngổn ngang, nhớt đen đổ tràn xuống toàn bộ khu vực nấu dầu và cả các kênh rạch gần đó.
Gần 12 giờ trưa, sáu công nhân vẫn cặm cụi nấu dầu. Bên phải là hai nhà tôn dài. Đây là khu nấu và chưng cất nhớt. Ở giữa là hệ thống lò chưng cất và bên trái là một dãy nhà tôn dài dùng làm khu vực pha chế. Nhớt thải từ các thùng phuy được bơm vào các lò đốt, sau đó có một đường ống dẫn nhớt qua hệ thống chưng cất. Nhớt sau khi chưng cất sẽ cho ra loại dầu tái. Dầu tái được chuyển qua hệ thống làm lạnh trước khi chảy vào một thùng phuy sắt được chôn âm dưới mặt đất.
Dầu tái sau khi chưng cất có màu xanh đen, đặc quánh. Loại dầu tái này được các thợ pha chế ở đây gọi là dầu tươi. Tuy nhiên, để nước dầu đẹp và có màu trong hơn thường phải trải qua công đoạn pha chế, xử lý hóa chất. Theo đó, dầu tái tươi sẽ được hút lên hàng chục thùng nhựa gần đó để pha trộn với hóa chất. Lúc này một công nhân ngoài 30 tuổi cho vận hành bốn trục quay để trộn đều hóa chất. Loại trục quay này được cắm sâu vào trong các thùng nhựa lớn chứa dầu. Thấy dầu còn đục ngầu, đặc quánh, một thợ pha chế xả bồn cho thêm vào một ít chất vàng đục. “Muốn dầu loại nào cũng có, khách muốn dầu đẹp có dầu đẹp, muốn dầu tươi có dầu tươi” - thợ pha chế này cho biết.
Theo điều tra của chúng tôi, ông Hùng (nhà ở Gò Vấp, quê Quảng Ngãi) là chủ cơ sở nấu dầu tái này. Đây là cơ sở không có giấy phép. Hằng ngày ông Hùng cho nấu lậu dầu rồi vận chuyển bằng xe bồn (ngụy trang kiểu xe tải) đến các bãi xăng dầu để bán. Hiện cơ sở này cung cấp ra thị trường không dưới 5.000 lít dầu tái/ngày. Để vận hành hệ thống nấu dầu, ông Hùng thuê khoảng 10 công nhân làm việc.
Ông Hùng là người chuyên tổ chức nấu nhớt từ nhiều năm nay để cung cấp cho các bãi pha chế xăng dầu. Ngoài ông Hùng còn có nhiều người thân quen cũng làm nghề này và sẵn sàng liên kết cung ứng dầu tái với số lượng lớn. Trước đây, ông Hùng từng mở cơ sở nấu nhớt tại H.Hóc Môn, Long An... Ông Hùng cho biết: “Làm nghề này ở đâu cũng chỉ được một thời gian, phải thường xuyên di chuyển địa điểm để tránh mắt công an, cán bộ quản lý môi trường”.
Lốp xe nấu thành dầu đỏ
|
Kiểm tra “lò” Trâu Điên Sáng 27-8, ngay khi báo Tuổi Trẻ khởi đăng loạt bài điều tra “Biến nước lã, tạp chất thành xăng dầu”, lãnh đạo Chi cục Quản lý thị trường TP.HCM đã chỉ đạo Đội quản lý thị trường Q.Thủ Đức phối hợp với các cơ quan chức năng khẩn trương kiểm tra, xác minh thông tin về “lò” chế biến xăng dầu dỏm Trâu Điên (đường Tô Ngọc Vân, P.Linh Đông, Q.Thủ Đức). Lúc 9g cùng ngày, đoàn kiểm tra đã chia làm ba nhóm để tiến hành kiểm tra bãi xăng dầu trên. Đoàn đã tiến hành lấy mẫu xăng để phân tích có hay không pha chế nước lã, tạp chất trong xăng. (Đ.THANH - H.LỘC) |
Tại khu vực nấu dầu, lốp xe và đế cao su chất cao từng đống. Cách đó khoảng 50m là hồ chứa carbon được thải ra trong quá trình nấu dầu. Loại lò của ông Thanh được nấu ở nhiệt độ 300OC, hơi bốc lên chiết xuất ra dầu, vòng kẽm trong lốp xe được lấy ra bán cho cơ sở thu mua sắt, phần cặn còn lại để khô đóng bao bán. Để có được một lít dầu đỏ (mà ông gọi là dầu FO-R), lò ông Thanh phải nấu gần 3,5kg nguyên liệu trong 8 tiếng. Dầu sau khi nấu chảy qua ống dẫn, đưa vào hệ thống làm mát rồi chảy vào bồn âm dưới đất, sau đó mới ra bồn chính. Lò này có 12 công nhân làm việc.
Lò nấu dầu đỏ của ông Thanh hoạt động được gần một năm nay. Lò nấu dầu này hiện có hai bồn, mỗi tháng cung cấp khoảng 100 tấn dầu đỏ. 80% loại dầu đỏ này đã được một điểm pha chế xăng dầu ở Đồng Nai mua, còn lại cung cấp cho các mối lẻ bên ngoài.
Ông Thanh chia sẻ: “Khu vực này trước đây có bốn lò nấu dầu hoạt động. Nấu dầu là phải xả khói đen và mùi hôi nên người dân phản ứng khiến ba lò xung quanh phải chuyển về Lâm Đồng, riêng lò của tôi vẫn hoạt động bình thường. Cách nấu dầu này là của mấy ông người Trung Quốc đem qua Việt Nam”.
Theo một thợ pha chế dầu, ngoài việc nấu dầu tái từ nhớt, dầu đỏ từ lốp xe, chủ các bãi xăng dầu còn có các chiêu nấu nhiều loại dầu khác. Sau khi mua nhớt tạp chất từ nhiều nguồn thải, các chủ lò có thể nấu thành nhớt mới để giao cho các bãi xe hoặc các cây xăng. Nhớt tạp chất được đổ vào thùng phuy sắt (loại 220 lít), nấu bằng củi hoặc bếp khè trong 12 tiếng, sau đó bỏ một loại hóa chất vào thì chúng tự phân thành hai phần: phần trên nổi lên thu được 140-150 lít nhớt sạch, phần tạp chất nặng hơn sẽ lắng xuống và được chuyển qua pha với dầu FO cùng một số hóa chất khác.
Một kiểu nấu khác là dầu FO “zin” mua từ kho xăng dầu có thể nấu ra được dầu diesel. Dầu FO pha với một loại hóa chất nhập từ Trung Quốc, nấu 8-10 giờ ở nhiệt độ 240-250OC sẽ tách ra ba lớp dầu: lớp đầu tiên trong vắt có mùi thơm như xăng, lớp thứ hai là dầu diesel ngả vàng, lớp thứ ba là tạp chất màu đen. Hai lớp đầu sẽ bán với giá dầu diesel, lớp thứ ba sẽ tiếp tục pha với dầu FO để bán ra thị trường. Tuy nhiên, cần phải xem mặt dầu FO trước khi nấu, nếu lẫn nhiều tạp chất thì sử dụng lượng hóa chất nhiều hơn và nấu ở nhiệt độ 280OC. Trung bình cứ 12m3 dầu FO thì nấu được 8m3 dầu diesel.