Xây dựng nông thôn mới đã khởi sắc trở lại

Phó Thủ tướng phát biểu tại cuộc họp. Ảnh: VGP/Thành Chung

Ngày 1/8, Ban chỉ đạo các Chương trình mục tiêu quốc gia đã họp sơ kết nhiệm vụ 6 tháng đầu năm 2017 dưới sự chủ trì của Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ, Trưởng Ban chỉ đạo. Cùng tham dự còn có Bộ trưởng Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội Đào Ngọc Dung, Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Nguyễn Xuân Cường, đều là Phó Trưởng Ban Thường trực Ban chỉ đạo lần lượt phụ trách các mục tiêu giảm nghèo bền vững và xây dựng nông thôn mới.

Mô hình lồng ghép 2 chương trình là chủ trương đúng đắn

Theo báo cáo của hai Bộ NN&PTNT, LĐTB&XH, năm nay cả nước sẽ hoàn thành và vượt các chỉ tiêu xây dựng nông thôn mới và giảm nghèo bền vững. Cụ thể, đến hết tháng 7/2017, cả nước có 2.776 xã (31,1%) được công nhận đạt chuẩn nông thôn mới, trong đó có 223 xã được công nhận đạt chuẩn theo Bộ tiêu chí quốc gia xã nông thôn mới giai đoạn 2016-2020 (hoàn thành mục tiêu năm 2017 có ít nhất 31% số xã đạt chuẩn), tăng 416 xã so với cuối năm 2016. Còn 179 xã dưới 5 tiêu chí, giảm 78 xã so với cuối năm 2016. Dự kiến đến hết năm 2017 sẽ còn dưới 150 xã dưới 5 tiêu chí.

Mặc dù bình quân cả nước đạt 13,23 tiêu chí/xã, giảm 0,24 tiêu chí so với cuối năm 2016 được Thứ trưởng Bộ NN&PTNT Trần Thanh Nam cho biết nguyên nhân là do số chỉ tiêu của 19 tiêu chí (Bộ tiêu chí mới) tăng thêm 10 chỉ tiêu so với Bộ tiêu chí cũ với yêu cầu cao hơn, nhưng bảo đảm kết quả bền vững.

Về giảm nghèo, dự kiến cuối năm 2017, tỷ lệ hộ nghèo bình quân cả nước giảm còn 6,9% (giảm 1,33% so với cuối năm 2016 và dự kiến tỷ lệ giảm có thể lên tới 1,5%), trong đó bình quân tỷ lệ hộ nghèo ở các huyện nghèo giảm còn dưới 40%, ở các xã đặc biệt khó khăn vùng bãi ngang ven biển và hải đảo, các xã đặc biệt khó khăn, xã biên giới, xã an toàn khu vùng dân tộc và miền núi giảm khoảng 3-4% so với cuối năm 2016, đạt mục tiêu đề ra theo Quyết định 1722/QĐ-TTg, theo Thứ trưởng Bộ LĐTB&XH Nguyễn Trọng Đàm.

Đóng vai trò trực tiếp trong giảm nghèo bền vững, ông Dương Quyết Thắng, Tổng Giám đốc Ngân hàng Chính sách xã hội cho biết Ngân hàng này đã giải ngân, cho vay được 34.600 tỷ đồng với hơn 1 triệu lượt hộ nghèo vay vốn trong 7 tháng qua, đạt trên 70% kế hoạch năm 2017 mà Thủ tướng Chính phủ giao và chắc chắn sẽ hoàn thành và vượt kế hoạch năm 2017.

Hai Bộ trưởng Nguyễn Xuân Cường và Đào Ngọc Dung đều bày tỏ sau hơn 1 năm Quốc hội quyết định lồng ghép các chương trình mục tiêu quốc gia chỉ còn 2 chương trình là xây dựng nông thôn mới và giảm nghèo bền vững đã giúp Chính phủ, các địa phương tập trung nguồn lực thực hiện hiệu qủa, đưa Chương trình mục tiêu quốc gia đi đúng hướng. Đặc biệt, hệ thống gần 60 văn bản pháp lý được hoàn thiện cơ bản đầy đủ, làm cơ sở cho các địa phương triển khai từ nay tới năm 2020.

Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ cho rằng so với giai đoạn đầu năm 2016 - khi xây dựng nông thôn mới có dấu hiệu chững lại thì sau đó tới nay, nhất là khi Thủ tướng Chính phủ ban hành Chỉ thị số 36 vào tháng 12/2016 thì xây dựng nông thôn mới có dấu hiệu khởi sắc trở lại. Ngoài việc từng bước xây dựng và hoàn thiện các văn bản pháp lý cho Chương trình, Phó Thủ tướng cho biết thêm nhiều địa phương đã xây dựng các mô hình nông thôn mới, giảm nghèo bền vững với các tiêu chí cao hơn tiêu chí của Trung ương công bố, nhất là Bộ NN&PTNT đang hướng tới xây dựng tiêu chí cho nông thôn mới kiểu mẫu.

Toàn cảnh cuộc họp. Ảnh: VGP/Thành Chung

Giải ngân vốn đầu tư công của 2 chương trình còn chậm

Tuy nhiên, Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ cho rằng việc giải ngân vốn đầu tư công thuộc lĩnh vực Chương trình mục tiêu quốc gia còn chậm, ảnh hưởng tới tiến độ giải ngân đầu tư công nói chung, giảm tác động tích cực từ các dự án, công trình đã được quyết định đầu tư tới đời sống sản xuất, sinh hoạt của người dân. “Có việc địa phương chỉ giải ngân công trình có vài tỷ đồng mà phải trình tới cấp Bộ quản lý thẩm định thì không thể được”, Phó Thủ tướng nói và cho biết Chính phủ sẽ ban hành Nghị quyết về đẩy nhanh tiến độ giải ngân vốn đầu tư công trong tháng 8/2017, yêu cầu Bộ Kế hoạch và Đầu tư và các bộ, ngành, địa phương khẩn trương thực hiện chỉ đạo quan trọng này.

Theo Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Văn Hiếu, tổng vốn kế hoạch năm 2017 từ ngân sách Trung ương hỗ trợ thực hiện các chương trình mục tiêu quốc gia là 15.231 tỷ đồng (vốn đầu tư là 11.000 tỷ đồng; vốn sự nghiệp là 4.231 tỷ đồng). Trong đó, Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới là 8.000 tỷ đồng và Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững là 7.231 tỷ đồng.

Qua tổng hợp báo cáo, hầu hết các địa phương đã hoàn thành việc phân bổ, giao vốn kế hoạch năm 2017 và đang tích cực đẩy nhanh tiến độ thực hiện các Chương trình mục tiêu quốc gia. Một số địa phương có kết quả giải ngân đạt cao như: Hưng Yên (84,9%), Hà Nam (79,6%), Bến Tre (54,9%)… Tuy nhiên, kết quả giải ngân nguồn vốn thực hiện các Chương trình mục tiêu quốc gia trên phạm vi cả nước đạt thấp, tỷ lệ giải ngân 6 tháng đầu năm mới đạt 13,09%, trong đó giải ngân thuộc lĩnh vực xây dựng nông thôn mới chỉ đạt 11%.

Để khắc phục tình trạng này, ông Nguyễn Văn Hiếu cho biết Bộ KH&ĐT đang hoàn thành sửa đổi văn bản liên quan cho phép công trình có quyết định thực hiện sau 30/10/2016 tới 30/9/2017 được bố trí giải ngân; các công trình từ việc phải bảo đảm 6 tiêu chí để giải ngân sẽ giảm xuống còn 3 tiêu chí, trong đó giá trị công trình giảm từ 15 tỷ xuống 5 tỷ đồng, cho phép địa phương tự thẩm định công trình, còn Bộ KH&ĐT chỉ thẩm định danh mục công trình và thẩm định 1 lần.

Tuy nhiên, lãnh đạo các bộ cho rằng Bộ KH&ĐT cũng không nên thẩm định danh mục công trình mà nên để lãnh đạo tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương trực tiếp thẩm định để rút gọn thủ tục, tăng quyền tự quyết cho địa phương. Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ bày tỏ đồng tình và cho biết Nghị quyết đẩy nhanh giải ngân đầu tư công sẽ bao quát cả vấn đề tự chủ này.

Để thực hiện hiệu quả hai chương trình mục tiêu quốc gia năm 2017, làm tiền đề cho tới năm 2020, Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ đề nghị các bộ, địa phương hoàn thành tổ chức Ban chỉ đạo chương trình mục tiêu quốc gia xuống tới cấp huyện trong năm nay và mỗi xã phải có cán bộ chuyên trách thực hiện chương trình.

Bộ NN&PTNT chủ trì, trình Thủ tướng Chính phủ bổ sung Quyết định số 1600 về tiêu chí huyện nghèo, xác định đối tượng hỗ trợ là thôn, bản hay cấp xã từ nguồn 4.000 tỷ đồng tiền thưởng cho cơ sở có kết quả tích cực trong xây dựng nông thôn mới. Bộ Tài chính sớm ban hành hướng dẫn để lại 80% số thu tiền sử dụng đất cho cấp xã, tiếp tục hoàn thiện và ban hành Nghị định của Chính phủ về bảo hiểm nông nghiệp để thúc đẩy sản xuất, sinh kế cho người dân. Bộ KH&ĐT chủ trì, sớm ban hành hướng dẫn cụ thể về tiêu chí nợ xây dựng cơ bản trong chương trình mục tiêu quốc gia, tổ chức hội nghị nhà tài trợ quốc tế và trong nước liên quan tới các chương trình mục tiêu quốc gia. Văn phòng Chính phủ sớm rà soát lại và phối hợp với Bộ LĐTB&XH ban hành kế hoạch thực hiện Chương trình "Cả nước chung tay vì người nghèo, không ai bị bỏ lại phía sau giai đoạn 2018- 2020”.