Theo thông tin phản ánh trên báo chí thời gian qua về hiện tượng giả sâm Ngọc Linh trên thị trường gây nhầm lẫn cho người tiêu dùng, đoàn công tác của Bộ Khoa học và Công nghệ (KH&CN) đã tiến hành khảo sát, xác minh thông tin sâm Ngọc Linh giả, bước đầu đã đưa ra được những thông tin cụ thể.
 |
| Bà Nguyễn Như Quỳnh, Phó Chánh Thanh tra Bộ KH&CN trao đổi với báo chí về việc thanh tra sâm Ngọc Linh giả chiều 9/10. (Ảnh: BL) |
Có hiện tượng sâm Ngọc Linh giả trên thị trường
Chiều ngày 9/10, Thanh tra Bộ KH&CN cho biết, thực hiện Quyết định số 2130/QĐ-BKHCN ngày 10/8/2017 của Bộ trưởng Bộ KH&CN, Đoàn công tác gồm 6 thành viên do Thanh tra Bộ chủ trì, phối hợp với Tổng cục Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng, Cục Phát triển Thị trường và Doanh nghiệp KH&CN, Cục Sở hữu trí tuệ, Trung tâm Nghiên cứu và Phát triển Truyền thông KH&CN đã tiến hành khảo sát, xác minh thông tin sâm Ngọc Linh giả từ ngày 14/8 đến ngày 17/8 tại thành phố Đà Nẵng, tỉnh Quảng Nam và tỉnh Kon Tum.
Đoàn công tác đã tiến hành khảo sát một số địa điểm kinh doanh sản phẩm sâm Ngọc Linh và các sản phẩm từ sâm Ngọc Linh tại Đà Nẵng; vùng ươm tạo, trồng sâm Ngọc Linh tại huyện Nam Trà My (tỉnh Quảng Nam), huyện Tu Mơ Rông (tỉnh Kon Tum) và làm việc với Ủy ban nhân dân (UBND) tỉnh, các cơ quan chức năng (KH&CN, Công Thương, Y tế, Công an, Nông nghiệp và phát triển nông thôn), UBND huyện Nam Trà My và huyện Tu Mơ Rông, các doanh nghiệp có liên quan tại các tỉnh Quảng Nam và Kon Tum.
Kết quả ghi nhận từ phản ánh của UBND các tỉnh, các cơ quan, doanh nghiệp tại Đà Nẵng, Quảng Nam và Kon Tum cho thấy: Hiện nay, trên thị trường các địa phương này có sâm Ngọc Linh giả (hạt, giống cây, củ, lá và hoa); các sản phẩm giả sâm Ngọc Linh được cho là có nguồn gốc từ tam thất hoang hoặc tam thất Vũ Diệp được chuyển từ phía Bắc vào.
Theo Thanh tra Bộ KH&CN, các hành vi vi phạm rất khác nhau có thể vi phạm quyền sở hữu trí tuệ hoặc tiêu chuẩn chất lượng. Về hành vi xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ: các tổ chức, cá nhân sử dụng biển hiệu “Sâm Ngọc Linh”, tên doanh nghiệp, tên thương mại có chứa cụm từ “Sâm Ngọc Linh” mà không được phép của UBND các tỉnh Quảng Nam và Kon Tum; bán sâm Ngọc Linh giả và các sản phẩm từ sâm Ngọc Linh giả tại các cửa hàng, hoặc trên trang thông tin điện tử, mạng xã hội, mua bán công khai hoặc giao nhận tận tay, cất giấu tại nơi ở…
Cần sự vào cuộc của các cơ quan liên ngành
Bà Nguyễn Như Quỳnh, Phó Chánh Thanh tra Bộ KH&CN cho biết, theo báo cáo của các địa phương (đặc biệt là tỉnh Kon Tum), hiện nay các cơ quan chức năng (Tổ công tác liên ngành 389, quản lý thị trường) đã phát hiện và xử lý vi phạm hành chính (phạt tiền, tịch thu, tiêu hủy) đối với một số công ty, cơ sở kinh doanh các sản phẩm được cho là có nguồn gốc từ sâm Ngọc Linh.
Tuy nhiên, trong tất cả các vụ việc này, bên vi phạm bị xử lý do các hành vi vi phạm khác (như: không có giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh, không có giấy phép bán lẻ rượu, không có giấy chứng nhận tập huấn kiến thức về an toàn thực phẩm, không có giấy khám sức khỏe đối với người trực tiếp kinh doanh, kinh doanh hàng hóa không rõ nguồn gốc xuất xứ) chứ không phải xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ mặc dù các cơ quan xử lý vi phạm cho rằng, nên coi là hành vi giả mạo chỉ dẫn địa lý sâm Ngọc Linh. Hiện nay, các cơ quan chức năng còn lúng túng, gặp khó khăn trong phát hiện và xử lý sâm Ngọc Linh giả và các sản phẩm có nguồn gốc từ sâm Ngọc Linh giả.
Để giải quyết tình trạng trên, bà Quỳnh cho biết, Bộ KH&CN đã thành lập Đoàn công tác tới các địa phương để khảo sát, xác minh. Tại cuộc họp giao ban Bộ KH&CN ngày 21/8, Bộ trưởng Bộ KH&CN Chu Ngọc Anh đã giao cho Thanh tra Bộ KH&CN làm đầu mối, phối hợp với các đơn vị thuộc Bộ đề xuất các giải pháp nhằm giải quyết những vướng mắc hiện nay trong quản lý, kiểm soát và xử lý sâm Ngọc Linh giả.
Đồng thời đề nghị hai tỉnh Kon Tum và Quảng Nam tăng cường phối hợp, nâng cao uy tín, thương hiệu sản phẩm sâm Ngọc Linh, sớm ban hành bộ công cụ, quy chế quản lý sử dụng và thành lập hội sản xuất, kinh doanh sâm Ngọc Linh cho đến ban hành tem nhãn sản phẩm sâm Ngọc Linh.
Theo kiến nghị của Sở KH&CN Đà Nẵng, chủ sở hữu của sâm Ngọc Linh là UBND tỉnh Quảng Nam và tỉnh Kon Tum cần có văn bản chính thức đề nghị UBND các tỉnh, thành phố cùng vào cuộc xử lý sâm Ngọc Linh giả trên địa bàn./.