(Congannghean.vn)-Thời gian qua, tại các tỉnh, thành, lãnh đạo các cấp từ Trung ương đến địa phương đã triển khai nhiều chương trình, kế hoạch nhằm khắc phục tình trạng ô nhiễm môi trường. Sử dụng nguồn năng lượng mới an toàn, thân thiện với môi trường đang là hướng đi được các cấp, ngành triển khai quyết liệt, đồng bộ tại tất cả các địa phương trong cả nước. Tuy nhiên, đến nay, hiệu quả của các chương trình trên vẫn đang là “bài toán” đặt ra những thách thức không nhỏ với vấn đề an toàn năng lượng trong tương lai.
 |
| Rất ít người tiêu dùng biết đến và chọn lựa xăng E5 (Ảnh chụp tại Cây xăng dầu Hưng Lợi) |
Những tín hiệu buồn từ thực hiện thí điểm xăng E5
Theo Quyết định số 53/2012/QĐ-TTg(QĐ53) của Thủ tướng Chính phủ, bắt đầu từ ngày 1/12/2015, mặt hàng xăng sinh học E5 (xăng E5) sẽ được bán đại trà trên cả nước. Theo kế hoạch, đến ngày 30/11/2015, xăng sinh học phải được phân phối tại ít nhất 50% cửa hàng bán lẻ xăng dầu thuộc sở hữu và đồng sở hữu của doanh nghiệp đầu mối, phân phối. Từ ngày 1/1/2016, triển khai phân phối xăng E5 tại 100% cửa hàng bán lẻ xăng dầu sở hữu hoặc đồng sở hữu của doanh nghiệp đầu mối, phân phối, giảm dần tỉ lệ sử dụng xăng RON 92. Đối với doanh nghiệp có 2 cửa hàng trở lên, yêu cầu có ít nhất 1 cửa hàng bán xăng E5.
Theo đó, Thủ tướng Chính phủ giao trách nhiệm cho Bộ Công thương, UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương về việc triển khai kinh doanh xăng E5 trên địa bàn.
Tại Nghệ An, theo lộ trình, từ cuối năm 2015, Công ty Xăng dầu Nghệ An phải hình thành 5 điểm bán xăng E5 trên địa bàn để thăm dò phản ứng của người tiêu dùng. Đến nay, Công ty Xăng dầu Nghệ An đã triển khai tại 4 cửa hàng: Cửa hàng xăng dầu Hưng Lợi (Hưng Nguyên), Cửa hàng xăng dầu Nghi Lộc, Cửa hàng xăng dầu Nghĩa Đàn, Cửa hàng xăng dầu Cửa Lò, áp dụng ở 4 vùng đặc thù: Vùng biển, đồi núi, đường bộ và đường tránh Vinh. Petrolimex cũng là đơn vị duy nhất kinh doanh xăng E5 trên địa bàn Nghệ An.
Sau 9 tháng triển khai thí điểm tại Nghệ An, sản lượng bán ra là 315 khối, bình quân bán 8 khối/4 cửa hàng/tháng. Sản lượng xăng E5 chỉ chiếm 0,4% tổng sản lượng xăng dầu bán ra.
Chia sẻ về hiệu quả thiếu khả quan của việc kinh doanh xăng E5, ông Võ Anh Tuấn, Phó Giám đốc Công ty Xăng dầu Nghệ An cho biết: Hiện, do công tác truyền thông của các cấp, ngành từ Trung ương đến địa phương chưa cao nên người dân còn thiếu mặn mà, nhiều doanh nghiệp đầu mối vẫn còn ngại trong việc kinh doanh, phát triển loại xăng này. Trong khi đó, tại Nghệ An vẫn chưa có trạm phối trộn (trộn Ethanol với xăng Ron 92), việc vận chuyển xăng từ Đức Giang (Hà Nội) về Nghệ An vừa tốn chi phí, vừa hao hụt năng lượng. Mặt khác, đối với những đầu mối kinh doanh xăng, nếu không có bể dự trữ, việc phải thay đổi công nghệ cũng là rào cản khiến nhiều doanh nghiệp không muốn đầu tư vào mặt hàng “vốn nhiều, lời ít” này.
Trên thực tế, chất lượng của xăng E5 cũng không khác nhiều so với xăng Ron 92, 95. Theo anh Nguyễn Duy Tú, Cửa hàng trưởng Cửa hàng Xăng dầu Hưng Lợi - 1 trong 4 cửa hàng bán xăng E5 trên địa bàn Nghệ An: Sau khi có hướng dẫn của Công ty Xăng dầu Nghệ An, Cửa hàng đã bố trí cây xăng bán E5 ở vị trí thuận lợi nhất, có nhân viên thường xuyên túc trực, hướng dẫn. Tuy nhiên, sản lượng bán ra hầu như rất ít. Triển khai từ 6/12/2015, đến nay, tại cửa hàng mới bán 64.000 lít. Tính ra, trung bình lượng xăng E5 chỉ chiếm 1/3 so với lượng xăng 92 bán ra.
Bản thân là người sử dụng xăng E5, tuy nhiên, dù đã vận động, nhưng bạn bè, người thân của anh vẫn chưa ưa dùng loại xăng an toàn với môi trường này. Dù trên thực tế, tại thời điểm ngày 21/10, xăng E5 có giá thấp hơn xăng Ron 92 (xăng E5 là 16.860 đồng/lít, xăng Ron 92 là 17.170 đồng/lít).
Theo ông Võ Anh Tuấn, nếu tình trạng trên vẫn còn tiếp diễn, nguy cơ tiếp cận thị trường của xăng E5 sẽ phá sản. Có quá nhiều rào cản khiến người tiêu dùng chọn lựa Ron 92, 95 thay vì loại xăng an toàn với môi trường này.
“Chỉ khi nào bắt buộc các điểm đầu mối phải kinh doanh xăng E5 hoặc bỏ 1 loại xăng (Ron 92 hoặc 95) tại các cửa hàng bán xăng dầu, giảm giá ưu đãi cho E5 hơn nữa; đồng thời, bắt buộc tất cả các xe công phải sử dụng E5 thì may ra, E5 mới tồn tại và “sống” được”, ông Tuấn cho biết thêm về triển vọng phát triển xăng E5 tại địa bàn trong thời gian tới.
Sử dụng năng lượng an toàn với môi trường
Trong thời gian qua, vấn đề năng lượng đang thu hút sự quan tâm đặc biệt của tất các các quốc gia, địa phương. Do khủng hoảng năng lượng toàn cầu, các nguồn năng lượng không tái tạo như than, dầu mỏ, khí đốt đã dần cạn kiệt, tình trạng lãng phí năng lượng đã và đang xảy ra đáng báo động ở nhiều nơi. Trong khi đó, tình trạng lãng phí năng lượng trong sản xuất công nghiệp, xây dựng dân dụng, giao thông vận tải… của nước ta hiện nay là rất lớn, hiệu suất sử dụng nguồn năng lượng còn rất thấp so với các nước phát triển.
Nghiên cứu phát triển các dạng năng lượng mới và tái tạo để đáp ứng nhu cầu sử dụng năng lượng, đặc biệt là đối với các hải đảo, vùng sâu, vùng xa; phát triển nhanh ngành năng lượng theo hướng đồng bộ, hiệu quả, trên cơ sở sử dụng hợp lý, có hiệu quả nguồn tài nguyên năng lượng mỗi miền là hướng đi bền vững để xử lý tình trạng cạn kiệt nguồn tài nguyên như hiện nay.
Nhằm góp phần bảo vệ môi trường và an ninh năng lượng của tỉnh, UBND tỉnh Nghệ An đã xây dựng Chương trình sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả trên địa bàn tỉnh, giai đoạn 2016 - 2020. Theo đó, phấn đấu tiết kiệm 6 - 9% tổng mức tiêu thụ năng lượng so với dự báo nhu cầu năng lượng. Tổng kinh phí để thực hiện Chương trình là 22.500 triệu đồng, trong đó, ngân sách tỉnh là 17.150 triệu đồng, các nguồn kinh phí khác (tổ chức, doanh nghiệp) là 5.350 triệu đồng…
Việc xây dựng và ban hành Chương trình sẽ góp phần khuyến khích, vận động cộng đồng sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả; thúc đẩy hoạt động nghiên cứu khoa học, các biện pháp quản lý và kỹ thuật bắt buộc để thực hiện đồng bộ các giải pháp sử dụng năng lượng tiết kiệm, giảm chi phí năng lượng; từng bước phát triển, sử dụng rộng rãi nguồn năng lượng tái tạo.
Việc thay đổi thói quen tiêu dùng của người dân không thể một sớm một chiều, nhất là khi công tác tuyên truyền vẫn chưa thực sự hiệu quả. Vì thế, để xăng E5 hay nguồn năng lượng thân thiện với môi trường có thể tiếp cận và được người tiêu dùng lựa chọn, cần có cơ chế đặc thù và quyết liệt hơn nữa từ các bộ, ngành. Những ưu đãi về giá, hỗ trợ nguồn vốn xây dựng… sẽ tạo hành lang thông thoáng hơn để những nguồn năng lượng mới này có thể duy trì và phát triển.