Từ ngày 1/5/2013, Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá có hiệu lực tại Việt Nam. Luật nghiêm cấm quảng cáo, khuyến mại, tiếp thị thuốc lá đến người tiêu dùng dưới mọi hình thức. Các đại lý, điểm bán lẻ thuốc lá không được trưng bày quá một bao, một hộp của một nhãn hiệu. Tuy nhiên, trên thực tế, các nhãn hiệu thuốc lá đang sử dụng nhiều hình thức tinh vi, khéo léo để quảng bá, tiếp thị sản phẩm, thu hút sự chú ý khiến cơ quan chức năng rất khó kiểm soát.
Để bán được sản phẩm, các hãng thuốc lá thường đóng gói nhỏ hơn 20 điếu, tặng quà khi mua thuốc lá hoặc khuyến mãi về giá. Ngoài ra, các tủ, hộp chứa hàng hóa để trưng bày vẫn công khai ghi nhãn hiệu các loại thuốc lá trên thị trường.
Một hình thức quảng cáo phổ biến khác là sử dụng đội ngũ tiếp thị tại các quán ăn, nhà hàng để kích thích sử dụng thuốc lá hoặc thiết kế nhiều sản phẩm khác nhau, trưng bày mô hình bao thuốc hoặc dùng giấy bóng kính làm vỏ tút thuốc. Đây đều là những hành vi bị cấm trong Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá. Các hành vi vi phạm này diễn ra công khai, trong thời gian dài nhưng không được xử lý triệt để. Nguyên nhân là do lực lượng chức năng không quan tâm tới Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá và các nội dung liên quan. Trong khi đó, người bán và người hút thuốc lá không nắm được Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá.
Theo khảo sát của PV Báo CAND, thời gian gần đây, trên một số tuyến đường tại TP Hải Phòng như: Ngô Gia Tự, Lạch Tray, Lê Hồng Phong, Điện Biên Phủ… thường xuất hiện những cô gái cầm hộp thuốc lá tiếp thị tại các quán ăn vỉa hè, quán cà phê… với những lời “quảng cáo” như: kèm theo quà tặng, giá khuyến mãi hoặc giảm giá. Trong đó, hình thức vi phạm phổ biến nhất là dùng các loại tủ, kệ gắn nhãn hiệu, logo, biểu tượng sản phẩm thuốc lá để trưng bày. Các loại tủ, kệ được các nhãn hàng cung cấp miễn phí cho người bán để trưng bày sản phẩm. Đây là một trong những chiêu lách luật quảng cáo thuốc lá với chi phí thấp mang lại hiệu quả nên được nhiều nhãn hàng áp dụng.
 |
| Tờ rơi quảng cáo thuốc lá Virginia Gold. |
Một số nhãn hàng còn trả phí hàng tháng cho các chủ tiệm tạp hóa để có chỗ trưng bày đẹp. Theo một chủ tiệm tạp hóa trên đường Ngô Gia Tự, quận Hải An cho biết, nhân viên các hãng thuốc lá đến tận nơi tư vấn về việc trưng bày tủ bán thuốc lá cho phù hợp và trưng bày ở những vị trí đẹp sẽ được công ty trả chi phí hàng tháng… Những chiếc tủ đựng thuốc lá rất nhỏ gọn, màu sắc bắt mắt nên đã chiếm được cảm tình của các chủ cửa hàng tạp hóa.
Tuy nhiên, hầu hết các chủ hiệu tạp hóa không nắm được Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá nên đã “vô tình” vi phạm trong việc quảng cáo nhãn hiệu thuốc lá. Trong khi đó, các cơ quan chức năng chưa tích cực trong việc tuyên truyền, giải thích và xử phạt để chấn chỉnh kịp thời. Để Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá phát huy hiệu quả, cơ quan chức năng cần tiếp tục đẩy mạnh tuyên truyền, phổ biến luật đến người dân, điểm bán hàng một cách thường xuyên, đồng thời cần mạnh tay xử lý các đơn vị, cá nhân vi phạm tránh tình trạng lách luật để quảng cáo, tiếp thị sản phẩm dưới mọi hình thức.
.